Grupa inwalidzka a stopień niepełnosprawności
Ustawa o rehabilitacji opisuje osoby niepełnosprawne jako te, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów, lub o niepełnosprawności, wydanym przed ukończeniem 16 roku życia.
Grupy inwalidzkie
Przepisy określają trzy stopnie niepełnosprawności:
- znaczny (dawniej 1 grupa inwalidzka). Osoba z naruszoną sprawnością organizmu, jest niezdolna do pracy albo zdolna do jej podjęcia, ale tylko w warunkach pracy chronionej. Jet to również osoba wymagająca w celu pełnienia ról społecznych stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji,
- umiarkowany (dawniej 2 grupa inwalidzka). Osoba z naruszoną sprawnością organizmu, jest niezdolna do pracy albo zdolna do niej jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagająca czasowej, albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych,
- lekki (dawniej 3 grupa inwalidzka). Osoba z naruszoną sprawnością organizmu, powodującą w istotny sposób obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności jakie wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną. Może być to również osoba mająca ograniczenie w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Niepełnosprawność i niezdolność do pracy
Miejskie lub powiatowe zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności wydają orzeczenia o jej stopniu. Są to dokumenty do celów tak zwanych nierentowych. Stopnie te w dużej mierze pokrywają się z dawnymi grupami inwalidzkimi (pierwsza grupa inwalidzka, druga lub trzecia), dlatego nazwa grupa inwalidzka nadal pozostaje powszechnie w użyciu jako nazwa zwyczajowa.
Oprócz tego funkcjonuje jeszcze trzystopniowy podział ze względu na stopień niezdolności do pracy – w tym przypadku chodzi o orzeczenia wydawane przez orzeczników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych całkowita niezdolność do pracy oraz samodzielnej egzystencji (dawna I grupa inwalidzka), całkowita niezdolność do pracy (dawna II grupa inwalidzka), częściowa niezdolność do pracy (dawna III grupa inwalidzka).
Do celów rentowych orzecznicy ZUS orzekają natomiast o stopniu niezdolności do pracy. Podział ten jest również trzystopniowy. Stając przed komisją ZUS, można uzyskać orzeczenie stwierdzające całkowitą niezdolność do pracy oraz samodzielnej egzystencji, całkowitą niezdolność do pracy, częściową niezdolność do pracy lub celowość przekwalifikowania zawodowego.
Jakie choroby na grupę inwalidzką?
Przy ustalaniu stopnia niepełnosprawności, czyli dawnej grupy inwalidzkiej, komisje biorą pod uwagę stan zaawansowania wielu chorób. Potencjalnie do orzeczenia kwalifikują między innymi:
- upośledzenie umysłowe w stopniu od umiarkowanego po głębokie,
- choroby i zaburzenia psychiczne, takie jak schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa, demencja,
- upośledzenia narządów ruchu, zarówno pourazowe, jak i wynikające ze schorzeń (na przykład zapalenie stawów i kręgosłupa),
- epilepsja,
- choroby neurologiczne, w tym m.in. uszkodzenia nerwów, udar przemijający, odwracalny i dokonany,
- choroby układu pokarmowego, w tym np. przewlekłe zapalenie trzustki,
- choroby układu oddechowego, takie jak niewydolność oddechowa,
- choroby układu krążenia – między innymi choroba niedokrwienna serca, zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze wywołujące powikłania narządowe, miażdżyca, niewydolność żył głębokich,
- nowotwory – między innymi mózgu, układu pokarmowego, narządów płciowych,
- schorzenia narządów słuchu, wzroku i mowy.
Jakie są przywileje dla osób z grupą inwalidzką?
Posiadanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności daje określone korzyści. Dawne grupy inwalidzkie zapewniają między innymi:
- skrócenie dobowego oraz tygodniowego czasu pracy (do 7 godzin dziennie i 35 tygodniowo w przypadku znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności),
- zwolnienie z obowiązku opłacania abonamentu RTV,
- ulgi podatkowe,
- ulgi w opłatach za komunikację miejską i miejsca parkingowe w miastach (karty parkingowe),
- możliwość udziału w turnusach rehabilitacyjnych,
- dofinansowanie do zakupu sprzętu ortopedycznego,
- pomoc w likwidacji barier architektonicznych w najbliższym otoczeniu,
- zasiłek pielęgnacyjny,
- dodatek mieszkaniowy,
- usługi socjalne i opiekuńcze.
Z kolei orzeczenie o stopniu niezdolności do pracy służy do wydania decyzji rentowej.
Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej
Praca z grupą inwalidzką, czyli orzeczeniem o niepełnosprawności, jest jak najbardziej możliwa. Dodatkowo pracownikowi należą się w takiej sytuacji pewne przywileje, tak jak wspomniany wcześniej krótszy dzień i tydzień pracy. Osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności mają też prawo do drugiej 15-minutowej przerwy w ciągu dnia pracy (czyli w sumie do 30 minut przerwy). Znaczny i umiarkowany stopień niepełnosprawności daje też 10 dodatkowych dni urlopu w ciągu roku. Na czas uczestnictwa np. w turnusie rehabilitacyjnym, raz w ciągu roku można skorzystać również z 21-dniowego zwolnienia z pracy.
Zobacz:
Odprawa rentowa – po ustaniu zatrudnienia i świadczeniu
Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy – czy można pracować?
