Co to jest demencja?
Na całym świecie na demencję starczą cierpi około 36 milionów ludzi, prognozy nie są optymistyczne, bo szacuje się, że w 2030 roku będzie ich 66 milionów, a w 2050 - 115 milionów. Każdy chory z demencją wymaga opieki medycznej i rodzinnej, bo wraz z zaawansowaniem choroby traci możliwość samodzielnego życia.
Demencja starcza, czyli otępienie starcze
– Mieć demencję, znaczy być na uboczu, zapomnieć o swoim życiu. Rodzina i pielęgniarze powinni być dla chorych pomostem między poprzednim a obecnym życiem – uważa królowa Szwecji Sylwia, która wspiera różne inicjatywy na rzecz starszych osób, a w marcu 2017 roku nagrodziła polską studentkę za projekt wspierający osoby starsze. Praca Natalii Duszeńskiej z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego zwyciężyła w konkursie o Nagrodę Pielęgniarską Królowej Sylwii. Królowa podczas tegorocznej wizyty w Polsce przyznała, że wiele lat temu z demencją starczą zmagała się jej matka.
Demencja a Alzheimer
Demencja wiąże się z pogarszającym się funkcjonowaniem mózgu, najczęstszym powodem otępienia starczego są choroby zwyrodnieniowe mózgu, a zwłaszcza choroba Alzheimera. Pod wpływem różnych czynników zwyrodnieniu ulega tkanka mózgowa i w konsekwencji tego dochodzi do zaniku komórek nerwowych. Badania mózgu przeprowadzone na osobach, które chorowały na Alzheimera pokazały u nich złogi uniemożliwiające wzajemne łączenie się komórek nerwowych. W wyniku tego komórki obumierały, a w mózgu powstawały ogniska, które blokowały transport substancji i informacji między neuronami.
Demencja starcza przyczyny
Demencję starczą wywołują także:
- choroba Picka,
- choroba Parkinsona,
- choroba Creuzfelda-Jackoba.
Otępienie starcze może powstać u osoby:
- zakażonej wirusem HIV,
- z nadczynnością tarczycy,
- z niedoborami witaminy B12,
- nadużywającej alkoholu.
Degeneracja mózgu powoduje, że zaburzone zostają funkcje poznawcze. Najczęściej demencja starcza dotyka osób, które ukończyły 65. rok życia, choć bywają także przypadki otępienia wczesnego, które pojawia się u młodszych pacjentów (postęp takiej choroby jest zazwyczaj bardzo szybki).
Nie wiadomo, dlaczego demencja starcza zdecydowanie częściej pojawia się u kobiet w wieku emerytalnym niż u starszych mężczyzn.
Demencja starcza objawy
Demencja pojawia się stopniowo, pierwszym takim sygnałem, że z mózgiem dzieje się coś niedobrego jest osłabienie pamięci. Początkowo pamięć jest wybiórcza, chory nie pamięta zdarzeń z dnia poprzedniego, za to przypomina sobie szczegóły z odległej historii. Niepokój powinno wzbudzić, gdy bliska starsza osoba nie pamięta tego, co było kilka godzin temu, gdy traci orientację w terenie i w domu.
Demencja objawy
Z czasem pojawiają się inne objawy demencji u seniorów:
- utrata pamięci,
- zmiany osobowości,
- wahania nastroju,
- apatia i złe samopoczucie,
- osłabienie organizmu,
- drażliwość a nawet agresja,
- problemy z codziennymi czynnościami,
- nierozpoznawanie bliskich,
- upośledzenie artykułowania słów lub ich rozumienia.
Demencja starcza etapy choroby
Na początku choroba może przebiegać u pacjenta tak łagodnie, że trudno zauważyć jej objawy. Dopiero w kolejnych etapach demencji starczej dochodzi do zaburzenia funkcji intelektualnych, poznawczych i emocjonalnych. Z czasem chory coraz bardziej rezygnuje z aktywnego życia, nie bierze udziału w czynnościach dnia codziennego, rezygnuje ze swoich pasji i ogranicza kontakty z innymi. Z czasem u osób zmagających się z demencją starczą może pojawić się agresja.
W ostatnich etapach otępienia starczego zaczynają się problemy z poruszaniem się, zaburzenia w funkcjonowaniu zwieraczy. U pacjenta leżącego mogą pojawić się dodatkowe powikłania:
- zapalenie płuc,
- odleżyny,
- zakażenie dróg moczowych.
W wyniku tych powikłań pacjent może umrzeć.
Demencja starcza leczenie
Do rozpoznania otępienia starczego przydatne są proste testy, które musi wykonać chory. Zadania polegają najczęściej na powtarzaniu liczb w kolejności prawidłowej i odwrotnej, powtarzanie słów lub łączenie liczb.
Diagnozowanie demencji starczej jest niezwykle ważne, bo dostępne farmaceutyki potrafią spowolnić postępowanie tej choroby, choć mimo rozwoju medycyny nie ma leków, dzięki którym możliwe byłoby cofnięcie jej skutków.
Leki na demencję
Oprócz leków na demencję dostępnych na receptę można spróbować także naturalnych preparatów, które poprawiają pracę mózgu, takich jak:
- żeń-szeń,
- miłorząb japoński,
- ogórecznik lekarski,
- lecytyna.
Demencja starcza opieka
Dla osoby z otępieniem starczym niezwykle ważna jest odpowiednia opieka rodziny i osób bliskich. Postępowanie wymaga jednak pewnego schematu, który ułatwi choremu poruszanie się w życiu codziennym. Pomagając osobie z demencją starczą trzeba pamiętać o tym, że:
- choremu trzeba zapewnić niezmienność środowiska i jak najbardziej stabilne warunki życia,
- dobrze jest stworzyć codzienny harmonogram dnia,
- regularna obecność osób znajomych pomaga choremu w wykształceniu pewnej równowagi umysłowej,
- przy zaburzeniach pamięci dobrze jest opisać przedmioty, szafki czy szuflad, gdzie chory możne znaleźć potrzebne rzeczy,
- chory nie lubi pośpiechu i ponaglania,
- warto komunikować się z nim językiem prostym, nie używać zawiłych i skomplikowanych zdań, warto powtarzać komunikaty,
- choremu trzeba jak najdłużej pozwolić na samodzielność, nawet jeśli niektóre czynności wykonuje wolniej niż kiedyś,
- ważne jest regularne trenowanie pamięci, pomocne będą wyliczanki, zabawy słowne, wspólne czytanie gazet lub książek, rozwiązywanie krzyżówek,
- niezbędna dla chorego jest także codzienna porcja ruchu,
- zmysły chorego można pobudzać muzyką,. ulubionymi daniami, zapachami.
Otępienie starcze - profilaktyka
Nawet jeśli nie uda nam się uchronić przed demencją starczą można spróbować stosować w codziennej diecie takie produkty, które poprawiają sprawność naszego mózgu. Trzeba szczególną wagę przywiązać do produktów bogatych w witaminy z grupy B (zwłaszcza kwas foliowy), witaminy E i C oraz kwasy tłuszczowe omega-3.
Dieta starszych osób powinna być bogata w świeże warzywa i owoce, szczególnie zalecany jest sok z buraków, który usprawnia przepływ krwi w mózgu. Osoby starsze powinny też w sposób umiarkowany pić alkohol, regularnie uprawiać sport (mogą to być także zwykłe spacery), a także często przebywać w towarzystwie innych osób. Jest szansa, że dzięki takiej profilaktyce objawy demencji u seniorów pojawią się jak najpóźniej.
Czytaj też:
Depresja u osób starszych: jak leczyć i zapobiegać?
Opieka nad osobami starszymi - o czym należy pamiętać?
Choroba Alzheimera – jak rozwija się demencja?
Mózg chce się uczyć w każdym wieku
