Jakie są objawy psychiczne andropauzy?

Psychiczne objawy andropauzy często są lekceważone, ustępując miejsca symptomom somatycznym i seksualnym. Niesłusznie. Depresja, zaburzenia lękowe, apatia czy wycofanie stanowią poważny problem, który w bardzo istotnym stopniu może obniżać jakość życia po pięćdziesiątym roku życia.
Senior w czasie wizyty u psychologa
Źródło:123RF
Spis treści

Objawy andropauzy

Andropauza nazywana jest męskim przekwitaniem. Wśród naukowców nie ma zgodności, czy termin ten należy traktować z pełną powagą, czy bardziej w kategoriach publicystycznych. W odróżnieniu bowiem od kobiecej menopauzy, andropauza nie wiąże się z nieodwracalną utratą możliwości rozrodczych, lecz jedynie ze stopniowym ich upośledzeniem na gruncie hormonalnym, a także czynnościowym. Tak czy inaczej, okres w życiu mężczyzny, który nazywamy andropauzą, charakteryzuje się określoną specyfiką oraz wystąpieniem symptomów na kilku przynajmniej płaszczyznach. Wyróżniamy objawy andropauzy:

  • somatyczne, czyli fizykalne – to wszelkiego rodzaju dolegliwości bólowe, osłabienie kondycji, zaburzenia snu i apetytu;
  • seksualne  - w tym obniżenie libido i zaburzenia erekcji;
  • psychiczne– takie, jak depresja, apatia, drażliwość, występujące autonomicznie, ale też będące konsekwencją zaburzeń innego typu, na przykład związanych ze sferą seksualności.

Typowe objawy psychiczne andropauzy

Andropauza w większość przypadków objawia się mniejszym lub większym zaburzeniem nastroju, od delikatnej chandry po ciężką depresję. Powszechne jest też i naturalne występowanie symptomów z szerokiego spektrum zaburzeń lękowych. Typowe objawy psychiczne andropauzy, to:

  • depresja lub epizody depresyjne,
  • zaburzenia lękowe (nerwice),
  • obniżona samoocena oraz tzw. pewność siebie,
  • drażliwość, apatyczność,
  • brak motywacji, obniżona kreatywność,
  • fobie społeczne.

Z czego wynikają objawy psychiczne andropauzy?

Objawy psychiczne andropauzy są następstwem szeregu procesów zachodzących w organizmie oraz sferze mentalnej mężczyzny. 

  • Starzenie się, przemijanie, lęk przed śmiercią– uważa się, że mężczyzna wchodzi w okres andropauzy w wieku około 50 lat. To czas pierwszej poważniejszej refleksji nad przemijaniem, to ten moment, gdy zaczyna się myśleć o śmierci w kategoriach bardziej realnych, niż abstrakcyjnych. Może to powodować silne stany depresyjne i lękowe.
  • Choroby. Po przekroczeniu 50 roku życia gwałtownie wzrasta zagrożenie chorobami o potencjalnie śmiertelnych skutkach: miażdżycącukrzycą, nowotworami, zawałem. Efekt: pogłębienie stanów depresyjnych i lękowych, brak pewności jutra.
  • Obniżenie sprawności seksualnej, wycofanie się z życia seksualnego. Skutki – oprócz pogorszenia nastroju, także obniżona samoocena.
  • Zmiany i zaburzenia hormonalne, dotyczące nie tylko wydzielania hormonów płciowych, ale też różnego rodzaju „hormonów szczęścia”, takich jak dopamina czy serotonina. Efekt: stany depresyjne, lękowe, rozdrażnienie, apatia.
  • Procesy społeczne.W wieku ok. 50 lat (plus minus 5 lat), statystyczny mężczyzna traci jedno lub obje rodziców, żegna wyprowadzające się z domu dzieci, a także – mimo osiągnięcia pewnej pozycji zawodowej, traci pewność jutra w pracy (np. pod naporem młodszych kolegów). 

Leczenie objawów psychicznych andropauzy

Leczenie objawów psychicznych andropauzy u mężczyzn zazwyczaj ma charakter przyczynowo-objawowy. Typowe stany depresyjne a także zaburzenia lękowe leczy się za pomocą psychoterapii, głównie w najbardziej rozpowszechnionym nurcie poznawczo-behawioralnym. Wsparciem w trudniejszych przypadkach jest terapia farmakologiczna, z użyciem leków przeciwdepresyjnych (m.in. inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny) a także obniżających poziom lęku. 

Dodatkowo leczenia mogą wymagać zaburzenia oraz schorzenia leżące u podstaw depresji. Jeśli mamy do czynienia z obniżeniem sprawności seksualnej, w zależności od przyczyn, stosuje się:

  • terapię hormonalną opartą na testosteronie,
  • inhibitory fosfodiesterazy,
  • zastrzyki z alprostadylu.

Są to leki typowo seksuologiczne, których stosowanie jednakże – jeśli przyniosą odpowiedni efekt – może się pośrednio przekładać na sferę psychiki.

Oprócz tego istotna jest dbałość o kondycję fizyczną i dietę (nie przypadkowo mówimy „w zdrowym ciele zdrowy duch), a także relacje interpersonalne. 

Skutki objawów psychicznych andropauzy

Objawy psychiczne andropauzy mają daleko idące skutki. Odbierają radość życia nie tylko osobom bezpośrednio nimi dotkniętym, ale też ludziom znajdującym się w ich otoczeniu. Powoduje to szereg napięć, osłabienie relacji rodzinnych, przyjacielskich i zawodowych. Konsekwencją jest wycofanie społeczne, a następnie – na zasadzie mechanizmu błędnego koła – pogłębienie stanów depresyjnych (samotność jest czynnikiem w bardzo istotny sposób wpływającym na obniżenie samopoczucia). Depresja, lęk, apatia, niewiara w przyszłość – to wszystko może też prowadzić do różnego typu zaniedbań, dotyczących na przykład aktywności fizycznej, higieny osobistej czy zdrowego odżywiania się. Także i w tym przypadku może dojść do sprzężenia zwrotnego – na przykład wystąpienia lub nasilenia chorób, których tak bardzo obawiają się mężczyźni w określonym wieku (zawał, rak jelita grubego, cukrzyca). W skrajnych przypadkach, skutki objawów psychicznych andropauzy mają charakter ostateczny – mowa tu śmierci samobójczej w wyniku pogłębionej i utrwalonej depresji. 

Czytaj:

Więcej z kategorii Psychologia
Gerontologia - przyczyny i procesy starzenia się
Objawy demencji starczej, etapy choroby i opieka
Kobieta z demencją starczą
Jak mądrze udzielać rad?
Powiązane artykuły
Kiedy senior naprawdę staje się seniorem?
Sen o zmarłej osobie - co może oznaczać taki sen?
Jak sobie radzić z poczuciem bycia niepotrzebnym?
Rozwód po 50-tce. Dlaczego seniorzy się rozwodzą?
Tydzień życzliwości – zrób coś miłego!