Niedosłuch
Niedosłuch to zaburzenie narządu słuchu, będące konsekwencją niewłaściwego odbioru lub przetwarzania dźwięków. Zazwyczaj niedosłuch rozwija się na skutek procesów starzenia albo w wyniku schorzeń (np. wysiękowe zapalenie ucha środkowego). Niedosłuch jest pojęciem szerokim, w ramach którego mieści się kilka typów zaburzeń, dzielimy go na:
- przewodzeniowy;
- odbiorczy:
- ślimakowy,
- pozaślimakowy,
- ośrodkowy;
- mieszany (jednocześnie występujący niedosłuch odbiorczy i przewodzeniowy).
Czym się charakteryzują, czym różnią wymienione typy?
Niedosłuch odbiorczy, czyli czuciowo-nerwowy
Niedosłuch odbiorczy jest efektem zaburzeń części narządu słuchu odpowiedzialnych za odbieranie dźwięków, a więc ucha wewnętrznego (niedosłuch czuciowy) czy nerwu słuchowego (niedosłuch neuropochodny). Niedosłuch odbiorczy w 90 procentach przypadków jest efektem starzenia się organizmu i związanego z tym zanikania komórek słuchowych. Jego powodem mogą też być urazy głowy i uszu, przeciążenie hałasem (uwaga w szczególności na słuchawki dokanałowe) i uszkodzenia nerwu słuchowego. Występuje też w przebiegu takich chorób jak stwardnienie rozsiane, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz guz mózgu. Ten rodzaj dzieli się na:
- niedosłuch ślimakowy (powodowany przez zaburzenia w obrębie tzw. narządu Cortiego),
- niedosłuch pozaślimakowy (uszkodzenie nerwu ślimakowego)
- niedosłuch ośrodkowy (zaburzenia od jąder ślimakowych do kory słuchowej).
Jeśli chodzi o objawy, niedosłuch odbiorczy charakteryzuje się słabym słyszeniem wysokich tonów przy względnie normalnym odbiorze tonów niskich. Pojawiają się problemy ze zrozumieniem mowy, zwłaszcza szybkiej. Dźwięki bardzo głośne mogą być odbierane natomiast jako jeszcze głośniejsze, niż są w rzeczywistości.
Niedosłuch przewodzeniowy
Niedosłuch przewodzeniowy jest efektem zaburzeń przewodu słuchowego zewnętrznego albo ucha środkowego wraz z rozdzielającą je błoną bębenkową, czyli tych części, które odpowiadają za przewodzenie słuchu. Najczęściej wywoływany jest przez ostre lub wysiękowe zapalenie ucha środkowego oraz zewnętrznego, a także urazy i zaburzenia pracy błony bębenkowej i kosteczek słuchowych (młoteczka, kowadełka i strzemiączka). Niekiedy jego przyczyną może być nowotwór.
Czasem zaś winne jest całkowicie trywialne zatkanie przewodu zalegającą wydzieliną. Niedosłuch przewodzeniowy występuje u osób w różnym wieku, także u dzieci, gdzie bywa konsekwencją niewyleczonego zapalenia ucha.
Niedosłuch centralny – niedosłuch u dziecka
Niedosłuch centralny, który nie jest wymieniany w generalnej klasyfikacji niedosłuchu, to tak zwane centralne zaburzenie przetwarzania słuchowego (ang CADO). Jest to dysfunkcja, która dotyka około 5 procent dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym.
Niedosłuch centralny polega na nieprawidłowym przetwarzaniu bodźców dźwiękowych, zwłaszcza mowy, wskutek czego można odnieść wrażenie, że dziecko nie słyszy lub nie rozumie kierowanych do niego komunikatów. Nie stwierdza się przy tym jednak żadnych uszkodzeń narządu słuchu jako takiego. Niedosłuch centralny może być powodem poważnych problemów w szkole. Często zachowanie dziecka, które jest konsekwencją CADO, mylone jest z nadpobudliwością psychoruchową, w tym z ADHD.
Stopnie niedosłuchu
Oprócz typów, wyróżnia się także stopnie niedosłuchu, wyrażone w decybelach i wiążące się z określonymi utrudnieniami w komunikacji.
- Stopień lekki: 20-40 dB – problem z usłyszeniem najciszej wypowiadanych słów lub pojedynczych głosek.
- Stopień umiarkowany: 40-70 dB – problem ze słyszeniem w niekorzystnych warunkach, delikatne zaburzenia własnej mowy.
- Stopień znaczny: 70-90 dB – duże problemy ze słyszeniem, zaburzenia składni i artykulacji w mowie własnej, ubogie słownictwo.
- Stopień głęboki: powyżej 90 dB – niemożność słyszenia nawet z użyciem aparatu słuchowego, zaburzenia i zniekształcenia własnego głosu, mowa niegramatyczna i nieskładna, w komunikacji duży nacisk na czytanie z ruchu warg.
Leczenie niedosłuchu
Leczenie niedosłuchu najczęściej ma charakter przyczynowy, to znaczy polega na eliminacji lub łagodzeniu schorzenia odpowiedzialnego za niedosłuch. Często leczenie niedosłuchu jest leczeniem operacyjnym. Jedną z powszechniejszych metod jest wszczepianie implantów do ucha, pnia mózgu a nawet kości czaszki. W przypadku stwierdzenia wad błony bębenkowej czy kosteczek słuchowych można przeprowadzić ich chirurgiczną rekonstrukcję. Oczywiście leczenie może mieć też charakter doraźny, nie eliminujący na trwałe przyczyn, ale ułatwiający codzienne funkcjonowanie – mowa o zastosowaniu aparatów słuchowych.
Czytaj też:
