Krzyżówka panoramiczna
Gdy co sobotę przekraczam próg babcinego pokoju, moim oczom ukazuje się ten sam, ujmujący obraz – babcia siedzi w fotelu w okularach na nosie; w prawej dłoni trzyma długopis, w lewej zaś dzierży „1000 panoramicznych” (to jej ulubione, wybierane od lat krzyżówki). Okazuje się jednak, że krzyżówka panoramiczna to międzypokoleniowa rozrywka.
I choć ten tytułowy tysiąc starczy na zaledwie kilkanaście dni, a babcia zna hasła i odpowiedzi na pamięć, to każda kolejna podarowana krzyżówka wywołuje u niej uśmiech. Dosiadam się wtedy i podpowiadam, co napisał Mickiewicz w pierwszej fazie swej twórczości albo jak miał na drugie Norwid. Z geografii jestem już znacznie gorsza, ale babcia nadrabia świetną pamięcią, której czasem skrycie jej zazdroszczę.
Właśnie babcia zaraziła mnie sympatią do krzyżówki. Gdy tylko mam chwilę i czuję, że mój umysł potrzebuje odpoczynku, sięgam po słowną łamigłówkę. Najbardziej, podobnie jak babcia, lubię krzyżówki panoramiczne. Puste pola i nierzadko podchwytliwe hasła czekają tylko na rozwiązanie. I tak jak babcia, należę do osób, które nie spoczną, póki nie wypełnią wszystkich pól.
Krzyżówki
Krzyżówka ma za sobą ciekawą, długoletnią historię. Już w momencie powstania zyskała popularność, rozprzestrzeniając się po Stanach Zjednoczonych, a następnie Wielkiej Brytanii i w końcu całej Europie. Pierwsza krzyżówka powstała w 1913 roku, dzięki pomysłowi dziennikarza gazety New York Times, Arthura Wynne’a.
Człowiekowi temu przyświecała idea rozbawiania swych czytelników. W świątecznym, rozrywkowym dodatku go gazety zamieścił niewielki diagram, który posiadała około trzydziestu haseł.
Pomysł ten spodobał się jednak na tyle, że tego typu krzyżówki zaczęto tworzyć i rozpowszechniać początkowo w USA, a następnie na kontynencie europejskim. W roku 1924 krzyżówka stała się główną bohaterką książki „Crossworld puzzle”, w której znajdowało się kilkadziesiąt słownych łamigłówek.
Rozwiązywanie krzyżówek
Czy Arthur Wynne sam wpadł na taki błyskotliwy pomysł? Oczywiście, że nie. Tradycja zagadek logicznych znana była już starożytnym cywilizacjom, które doceniały tę formę rozwoju umysłowego. Z tą jednak różnicą, że zagadki dotyczyły liczb, a nie słów.
Zresztą do dziś popularnością cieszą się krzyżówki liczbowe, takie jak sudoku czy rzadziej spotykane kakuro. Arthur Wynne nie sięgnął rzecz jasna bezpośrednio do starożytnych gier logicznych. Zainteresowanie łamigłówką słowną zrodziło się dzięki… dziadkowi, grającemu w tak zwany magiczny kwadrat.
Krzyżówka z hasłem
Po pojawieniu się pierwszej tego typu łamigłówki słownej świat z niesamowitym zainteresowaniem rzucił się w wir rozwiązywania krzyżówek, zwłaszcza panoramicznych. Największa popularność przypada na lata 20. i 30. XX wieku, kiedy to przedrukowywano kolejne jej rodzaje. Z czasem krzyżówka stała się głównym elementem gazety, umilając czas i nie tylko – to przecież świetny pretekst do rozwijania swojej wiedzy powszechnej.
Krzyżówki polskie
Pierwsza polska krzyżówka pojawiła się w „Kurierze Warszawskim” na początku 1925 roku. Nie została jednak nazwana krzyżówką, lecz „łamigłówką krzyżową”. Co ciekawe, jej rozwiązanie gwarantowało nagrody dla osób, którzy znajdą sposób na jej poprawne rozwiązanie.
Patrząc jednak na moją babcię stwierdzam, że nie to jest w krzyżówce najważniejsze. Przez lata ich wypełniania ani razu nie wysłała kuponu z hasłami. Wystarczy sama czynność rozwiązywania słownej łamigłówki.
Rodzaje krzyżówek
Dziś rodzajów krzyżówek jest całe mnóstwo. Do najpopularniejszych należy krzyżówka panoramiczna, w której uzupełniamy hasła pionowo oraz poziomo, pytania podane są natomiast w kwadratach diagramu. We wpisywaniu haseł pomagają również rozmieszczone na diagramie strzałki.
Często spotyka się również krzyżówki podwójne lub takie, w których zaznaczono wybraną samogłoskę. Ciekawe są również łamigłówki bez pytań, lecz z samymi hasłami, które należy odpowiednio dopasować w puste pola.
Jolka krzyżówka
Do intrygujących należą krzyżówki, w których ostatnia litera pierwszego hasła staje się pierwszą literą kolejnego. Popularne są również jolki – pytania nie zostają wpisane w diagram krzyżówki, dzięki czemu poziom trudności jest nieco większy niż przy zwykłej, panoramicznej łamigłówce.
Krzyżówki panoramiczne online
Krzyżówki do dziś są niezwykle popularne. Pozwalają miło spędzić czas, poćwiczyć umysł, nauczyć czegoś nowego, pogłówkować oraz poczuć satysfakcję z rozwiązania diagramu i odgarnięcia hasła. Nie jest tajemnicą, że rozwiązywanie łamigłówek słownych świetnie wpływa na nasz umysł – działa pobudzająco na określone obszary mózgu, rozwijając inteligencję oraz pamięć. To prawdziwy fitness dla mózgu.
Dziś krzyżówkę można rozwiązać nawet w Internecie, podobnie jak grać w brydża online. Najwięcej radości przynosi chyba jednak trzymana w dłoni lub na kolanie krzyżówka na papierze, na której możemy kreślić i zapisywać odgadywane hasła. Na przykład w doborowym, babcinym towarzystwie.
Temat krzyżówek nie został, jak widać, wyczerpany. Jakie są Państwa ulubione krzyżówki? Czy lubicie tego typu rozrywkę? Od jak dawna rozwiązujecie krzyżówki? Czy to rozrywka popularna, czy odchodząca do lamusa? Zapraszamy do wymiany zdań i dyskusji!
Czytaj też: