Sen
Sen, to mówiąc fachowo, stan ośrodkowego układu nerwowego, charakteryzujący się bezruchem i brakiem świadomości. Zwykło się mówić, że człowiek potrzebuje 8 godzin snu na dobę, aczkolwiek jest to duże uproszczenie. Najwięcej snu potrzebują noworodki – 14 do 17 godzin. Czas niezbędny do prawidłowego wypoczynku maleje wraz z wiekiem, u dorosłego człowieka skracają się do 7-9 godzin. Po 65 roku życia wystarczy 7-8 godzin snu, aby dobrze zregenerować organizm.
Fazy snu
Wyróżniamy 2 podstawowe fazy snu:
- NREM
- REM.
Pierwsza z nich trwa około 1,5 godziny i dzieli się na 4 etapy, z których pierwszy jest zasypianiem, a ostatni nazywany jest głębokim snem. Natomiast faza REM jest płytsza, charakteryzuje się większą aktywnością mózgu i serca, to wtedy występują marzenia senne. Trwa około 15 minut. Fazy NREM i REM występują po sobie naprzemiennie, około 4-5 razy w ciągu nocy. Brak którejkolwiek z faz snu ma negatywne konsekwencje dla zdrowia człowieka, jest też jednym z wyróżników bezsenności.
Bezsenność
Bezsenność to jedna lub więcej przypadłości, spośród których wymienić można:
- problemy z zasypianiem,
- wybudzanie się w czasie snu,
- zbyt wczesne budzenie się,
- złą jakość snu.
Wyróżniamy bezsenność pierwotną i wtórną.
Problemy ze snem
Bezsenność pierwotna jest uważana za jednostkę chorobową. Na tę chorobę najczęściej zapada się pod wpływem stresujących, dramatycznych wydarzeń w życiu, przy czym stan ten może trwać latami, nawet długo po ustąpieniu czynnika, który go wywołał. Bezsenność tego typu ma podłoże psychofizjologiczne. Za jej utrwalenie odpowiadają między innymi lęk przed kolejną nieprzespaną nocą, przed konsekwencjami braku snu, a także złe nawyki utrudniające zaśnięcie, takie jak:
- wieczorne objadanie się tłustymi posiłkami,
- picie kawy,
- palenie papierosów,
- źle pościelone łóżko.
Przyczyny bezsenności
Bezsenność wtórna nie jest chorobą, lecz objawem innych dolegliwości. Należą do nich między innymi:
- depresja,
- zaburzenie lękowe,
- schizofrenia,
- zespół abstynencyjny,
- zaburzenie układu krążenia,
- niewydolność nerek,
- choroby tarczycy.
Jak zasnąć
O ile walka z bezsennością wtórną polega na leczeniu innych schorzeń, na przykład depresji czy schizofrenii, o tyle leczenie bezsenności pierwotnej często wiąże się ze zwykłą zmianą nawyków życiowych. W tym przypadku problemy ze snem mogą zniknąć po wprowadzeniu kilku prostych zmian, z których rekomendować można między innymi:
- unikanie jedzenia tłustych i obfitych potraw już na 4 godziny przed planowanym snem,
- ograniczenie kawy i papierosów w godzinach wieczornych
- unikanie drzemek w ciągu dnia,
- niekorzystanie z łóżka w celach oglądania filmów, czytania książek, spożywania posiłków czy korzystania z komputera,
- zmniejszenie ilości rozpraszających bodźców, usunięcie z sypialni tykającego zegara, szczelne zaciemnienie okna, ograniczenie hałasów (przydatne mogą być stopery do uszu) mogących zakłócić zapadanie w sen,
- stosowanie technik relaksacyjnych,
- wyciszanie się, na przykład za pomocą popularnych ziół na sen.
Tabletki na sen
Dopiero kiedy te wszystkie zabiegi nie przyniosą efektu, można spróbować sięgnąć po leki uspokajające lub tabletki na sen. Najlepiej po konsultacji z lekarzem lub przynajmniej z farmaceutą.
W aptekach można bez recepty kupić na przykład melatoninę na sen. Jest to hormon ułatwiający wprowadzenie organizmu w fazę głębokiego snu.
Dostępne na rynku tabletki na sen są skuteczne, trzeba jednak pamiętać, że specyfiki przygotowane na przykład na bazie benzodiazepiny mają działanie uzależniające, należy je więc stosować tylko w wyjątkowych przypadkach, nie dłużej niż przez dwa miesiące. Tabletki na sen, oprócz doraźnej pomocy, mogą spełnić rolę psychoterapeutyczną, tzn. pozwolić pokonać lęk przed brakiem snu.
Czytaj też: Jak zadbać o dobry sen?
