Średnia krajowa w 2020 roku znów w górę
Faktyczne dane dotyczące wysokości średniej krajowej pensji w 2020 roku Główny Urząd Statystyczny ogłosi dopiero wiosną roku 2021, ale już teraz znane są prognozy i założenia budżetowe - wiadomo, że po raz kolejny z rzędu pracownicy cieszyć się będą z podwyżek. Przynajmniej statystycznie. W związku z czającym się na horyzoncie spowolnieniem, ekonomiści spodziewają się wprawdzie wyhamowania gospodarki i pierwszych problemów na rynku pracy, jednak w 2020 roku główną rolę z punktu widzenia pracowników będą odgrywać dwa czynniki:
- bezprecedensowy wzrost płacy minimalnej z 2250 do 2600 zł brutto (aż o 350 zł), który w zdecydowany, acz wymuszony sposób przełoży się na wskaźniki dotyczące średnich płac;
- obniżka podatku dochodowego z 18 do 17 procent, dzięki czemu w 2020 roku więcej zarobionych pieniędzy będzie zostawać w kieszeniach pracowników.
Zobaczmy teraz, jak kształtowała się średnia krajowa w ostatnich latach i na jakim poziomie zarobków należy się spodziewać w roku 2020.
Średnia krajowa 2019
Dobry czas dla rynku pracy trwa od kilku lat, a konkretnie od momentu zakończenia światowego kryzysu gospodarczego. Polska w wyjątkowy sposób korzysta z dobrej koniunktury, a do beneficjentów należą nie tylko właściciele firm, ale też ich pracownicy. Średnią krajową w całym roku 2019 GUS obwieści dopiero wiosną, natomiast z ostatnich opublikowanych danych wynika, że w III kwartale 2019 r przeciętna płaca wyniosła 4931,59 i była o 350 złotych wyższa, niż rok wcześniej o tej samej porze (4580,20). Oznacza to wzrost rzędu 7,5 procent w skali 12 miesięcy. W ciągu natomiast 2 lat statystyczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło o blisko 700 złotych – w III kwartale 2017 wartość ta wynosiła 4255,59. Czy w całym 2019 roku średnia krajowa przekroczy po raz pierwszy poziom 5 tysięcy złotych? Jest to możliwe. Wprawdzie w I i II kwartale przeciętna płaca wynosiła odpowiednio 4839 i 4950 zł, ale tradycyjnie końcówka roku powinna przynieść liczby zdecydowanie wyższe, co ma związek z wypłatą tzw. trzynastych pensji w wielu zakładach pracy.
Ile wyniesie średnia krajowa brutto w 2020 roku?
Pewne natomiast jest, że średnia krajowa brutto pułap 5 tysięcy przekroczy w roku 2020. Według rządowych prognoz, płaca minimalna na poziomie 2600 złotych ma stanowić ma 49,7 procent zakładanego przeciętnego wynagrodzenia, a to – jak oszacowano w założeniach budżetowych – wyniesie 5227 złotych brutto miesięcznie. Oznacza to średni wzrost o kolejnych kilka procent. Warto w tym miejscu zwrócić jednak uwagę na kilka niuansów. Wzrost przeciętnej płacy w 2020 roku w główne mierze będzie efektem wymuszonych podwyżek dla wielomilionowej rzeszy osób zarabiających poniżej nowej stawki minimalnego wynagrodzenia, a więc 2600 złotych. Oznacza to, że pracownicy zarabiający lepiej, z większym prawdopodobieństwem powinni w najbliższych miesiącach nastawić się na stagnację poziomu swoich wynagrodzeń.
Jak jest liczona średnia krajowa GUS?
Każdorazowe ogłoszenie średniej krajowej przez GUS spotyka się z wyrazami niedowierzania osób zarabiających znacznie poniżej obwieszczanych kwot, a takich pracowników jest w Polsce kilkanaście milionów. W tym przypadku należy pamiętać o dwóch kwestiach:
- GUS ogłasza dane dla firm zatrudniających powyżej 9 pracowników, które z reguły oferują lepsze warunki płacowe, niż mikro przedsiębiorstwa, a te w ogóle nie są uwzględniane w zestawieniu. Dlatego ekonomiści od lat podkreślają, że realny poziom średniej płacy w Polsce jest niższy;
- statystyczną wysokość zarobków w ujęciu GUS-owskim zdecydowanie podbijają płace relatywnie niewielkiej grupy osób należących do kadry menedżerskiej, specjalistów wysokiej klasy i wąskich specjalności, a także osób zatrudnionych w wielkich państwowych i silnie uzwiązkowionych koncernach, zwłaszcza z branży energetycznej i surowcowej. Oznacza to, że zdecydowana większość pracowników zarabia poniżej średniej krajowej. Z tego względu część ekspertów woli się posługiwać pojęciem mediany (wartość środkowa poniżej i powyżej której lokuje się dokładnie po 50 procent osób). A mediana w Polsce, mimo szybkiego wzrostu, wciąż jest od średniej statystycznej niższa o około 15-20 procent i wynosi niewiele ponad 4 tys. zł brutto.
Średnia krajowa netto w 2020 roku
Wysłuchując komunikatów Głównego Urzędu Statystycznego należy też mieć na uwadze, że podawane wartości dotyczą zarobków brutto, a więc kwot, których pracownik może co najwyżej mieć świadomość, ale nigdy nie widzi ich na oczy. Pamiętajmy, że od pensji brutto odejmowany jest podatek dochodowy oraz przypadająca na pracownika część składek ZUS-owskich (pozostałą część płaci pracodawca). Po potrąceniu tych elementów zostaje czysta płaca „do ręki”. Szacuje się, że w 2020 roku średnia krajowa netto wyniesie około 3800 złotych, a więc o 1000 złotych więcej, niż zaledwie 4 lata wcześniej, czyli w roku 2016. Czynnikiem podwyższającym realny dochód netto o kilkadziesiąt złotych w skali miesiąca będzie obniżka podatku dochodowego, który od 2020 roku wynosi zaledwie 17 procent.
