Życie po zawale – cel: zmniejszyć ryzyko
Zawał serca jest poważną, nagłą chorobą polegającą na niedotlenieniu mięśnia sercowego spowodowanego zablokowaniem doprowadzających do niego krew tętnic wieńcowych. Przyczyną zablokowania są najczęściej złogi tłuszczowo-wapienne odkładające się na wewnętrznych ścianach dużych naczyń krwionośnych. Głównym składnikiem tych złogów jest cholesterol i inne lipidy pojawiające się w organizmie wskutek złego odżywiania i niewłaściwego trybu życia.
Ryzyko wystąpienia zawału jest większe u osób, które już wcześniej go przeżyły. Zabiegowe leczenie zawału polegające na usuwaniu złogów i rozszerzaniu naczyń krwionośnych (koronarografia, angioplastyka, bypassy) przywraca funkcje serca i układu krążenia, w organizmie jednak pozostają szkodliwe substancje, które wciąż mogą przyczyniać się do zapychania żył i tętnic i spowodować nawrót choroby. Dlatego głównym celem pacjenta, który raz przeżył zawał jest zniwelowanie ryzyka ponownego zawału. Jest to możliwe tylko dzięki obniżeniu poziomu związków chemicznych odpowiedzialnych za powstawanie w tętnicach wieńcowych tzw. blaszki miażdżycowej zwężającej ich światło i utrudniającej przepływ krwi. Można tego dokonać, prowadząc zdrowy tryb życia i zdrowo się odżywiając.
Tryb życia po zawale
Życie po zawale mięśnia sercowego wymaga pewnych wyrzeczeńi pewnych aktywności, do których pacjenci nie nawykli przed zachorowaniem. Na początku może to nastręczać pewnych trudności, ponieważ często wiąże się z koniecznością rezygnacji z niektórych przyzwyczajeń. Niezwykle pomocny jednak okazuje się tu strach o własne życie towarzyszący „zawałowcom”. Jest on niezwykle motywujący w walce ze szkodliwymi nawykami i we wprowadzaniu nowych zwyczajów, np. żywieniowych. Po czasie natomiast pacjenci, doświadczając coraz lepszego samopoczucia, zaczynają chwalić sobie zmiany, jakich dokonali w swoim trybie życia.
Tryb życiapo zawale przede wszystkim powinien być we wszystkich sferach regularny:
- regularny sen,
- regularneposiłki,
- regularnaaktywność fizyczna,
- stałe pory aktywności i wypoczynku.
Regularność ma bardzo dobry wpływ na funkcjonowanie organizmu. Dzięki niej nie jest on szkodliwie zaskakiwany i nadwerężany aktywnościami, do których nie był przygotowany. Organizm „lubi” powtarzalność, przyzwyczaja się do swoich funkcji i pozwala mu to na ciągłą, stabilną pracę, jaką muszą wykonywać codziennie jego poszczególne elementy.
Oprócz spowolnionego i uregulowanego trybu życia, bardzo ważne jest unikanie stresów. Silny lub przewlekły stres bardzo niekorzystnie wpływa na układ nerwowy i ściśle połączony z nim układ naczyniowy. Często sytuacje stresowe bezpośrednio przyczyniają się do powstania zawału, zwiększają ciśnienie krwi przez produkcję niektórych hormonów.
Dieta po zawale serca
Jeśli chodzi o życie po zawale serca, najważniejszą zmianą, jakiej niezwłocznie należy dokonać, jest sposób odżywiania. To, co się je, w sposób najistotniejszy wpływa na ogólną kondycję organizmu, a w tym – na pracę układu krążenia, którego dobra forma niezbędna jest, by nie dopuścić do nawrotu choroby.
Ponieważ do powstawania w tętnicach wieńcowych blaszki miażdżycowej najbardziej przyczyniają się tłuszcze – głównie cholesterol – należy zadbać, by dieta opierała się o składniki niwelujące jego poziomwe krwi:
- chude mięsa i wędliny – należy wystrzegać się tłustych potrwa, ponieważ to właśnie duże spożycie tłuszczów zwierzęcych najbardziej przyczynia się do wysokiego poziomu cholesterolu,
- tłuste ryby morskie (np., śledź, łosoś, makrela) – tłuszcz rybi, w przeciwieństwie do tłuszczu innych zwierząt jest zdrowy i zalecany w diecie antycholesterolowej,
- produkty mleczne i niskiej zawartości tłuszczu – kefiry, jogurty odtłuszczone, chudy twaróg,
- orzechy i nasiona – orzechy włoskie, migdały, pestki dyni, nasiona sezamu, słonecznika,
- owoce,
- warzywa,
- produkty bogate w błonnik: pieczywo razowe, wszelkiego rodzaju kasze, otręby, rośliny strączkowe.
Stosując dietę antycholesterolową, należy ograniczać:
- tłuste mięsa i wędliny,
- masło – warto zastąpić je tłuszczami roślinnymi,
- tłuste sery – żółte, pleśniowe itp.,
- słodycze i słodkie pieczywo,
- alkohol,
- jaja – najlepiej ograniczyć się do dwóch-trzech sztuk tygodniowo,
- sól,
- potrawy smażone – zdecydowanie lepiej zastąpić je potrawami gotowanymi, duszonymi, pieczonymi.
Życie po zawale - odstawienie używek
Aby zdrowo żyć i wspierać funkcjonowanie układu krążenia, konieczne jest całkowite odstawienie wszelkich używek. Do zwężania naczyń krwionośnych nie przyczynia się tylko cholesterol. Zawałom serca sprzyjają również:
- wysoki poziom glukozy (w tym cukrzyca),
- nadciśnienie tętnicze.
Dlatego po zawale serca niezbędne jest wyeliminowanie wszystkich substancji podnoszących poziom cukru i ciśnienia, czyli alkoholu i kawy.
Ogólnie przyjęty jest pogląd, że niektóre alkohole, szczególnie czerwone wino, dobrze wpływają na pracę układu naczyniowego. Nie dotyczy to jednak „zawałowców” i osób z zaawansowaną chorobą wieńcową. W tych wypadkach nawet kieliszek czerwonego wina może znacznie zwiększyć ryzyko zawału lub napadu wieńcowego właśnie przez nagłe podniesienia ciśnienia tętniczego. Alkohol działa również źle na pracę trzustki regulującej poziom glukozy.
Do zbyt wysokiego ciśnienia tętniczego może także przyczyniać się kawa. Spożywana w zbyt dużych ilościach lub w zbyt mocnej postaci może mieć zgubny wpływ na pracę serca.
Absolutnie nieodzowne jestrzucenie paleniapo zwale. Palenie tytoniu jest bardzo szkodliwe dla układu krążenia. Z jednej strony nikotyna wzmaga obkurczanie się ścian żył i tętnic, z drugiej – palenie papierosów uwalnia do krwiobiegu ogromną ilość hormonów stresu – adrenaliny i noradrenaliny, podnosząc tym samym ciśnienie tętnicze i przyspieszając bicie serca.
Często pacjenci po zawale, bojąc się konsekwencji, natychmiast rzucają palenie, jednak wielu z nich po pewnym czasie (kiedy ich stan się stabilizuje), powraca do zgubnego nałogu. Warto pamiętać, że w czasie około 3 miesięcy po zawale można bezpiecznie podjąć kurację antynikotynową, przyjmując preparaty farmakologiczne pomagające zwalczać nałóg.
Aktywność fizyczna dobra dla serca
Często uważa się, że osoby po zawale powinny wystrzegać się aktywności fizycznej, która może prowadzić do przemęczenia i pogorszenia stanu zdrowia. Nic bardziej mylnego. Oczywiście zakazane jest od razu po przebytym zawale wykonywanie ćwiczeń wysiłkowych czy dźwiganie ciężarów, jednak stopniowonależy jak najszybciej powrócić do ruchowej aktywności. Pierwszy miesiąc to okres tzw. rehabilitacji kardiologicznej. Już wtedy pacjent może mieć zalecone pierwsze, lekkie ćwiczenia, np. spacery
Ważne jest, by wysiłek fizyczny zwiększać stopniowo i by miał on charakter regularny. Przy chorobach układu krążenia unikać należy sportów statycznych i siłowych, np. podnoszenia ciężarów. Zalecane są sporty ogólnorozwojowejak:
- pływanie,
- bieganie,
- sporty drużynowe.
Warto jednak przed rozpoczęciem każdego z nich skonsultować się z lekarzem, by wiedzieć, jak intensywnie i jak często można uprawiać daną dyscyplinę.
Pacjenci po zabiegowym leczeniu w postaci wstawienia bypassów przez pierwszych sześć miesięcy po operacji muszą wystrzegać się sportów kontaktowych oraz wszelkich aktywności zagrażających otwarciem niezagojonej jeszcze rany mostka.
Życie po zawale: przyjmowanie leków i wizyty u lekarza
Pacjenci po zawale mięśnia sercowego przeważnie zaleconą mają terapię farmakologiczną zmniejszającą ryzyko ponownego wystąpienia zawału. W tym celu podaje im się leki:
- obniżające cholesterol,
- obniżające poziom glukozy,
- regulujące ciśnienie tętnicze.
Bardzo ważne jest, by zalecone leki przyjmować regularnie, a zmian w dawkowaniu dokonywać tylko na wyraźne polecenie lekarza prowadzącego. Tylko w takiej sytuacji przyjmowanie odpowiednich preparatów przynosi pożądane efekty.
Osoby po zawale serca powinny być pod stałą opieką kardiologa i stosować się do wszelkich jego zaleceń. Minimum raz na pół roku należy konsultować się ze specjalistą celem otrzymania nowych wytycznych dotyczących przyjmowania leków, trybu życia lub dalszej diagnostyki. Lekarz co jakiś czas kieruje pacjentów na badaniasprawdzające kondycję układu krążenia. Ich regularne wykonywanie również niweluje ryzyko nawrotu choroby.
Czytaj:
- Jak wzmocnić serce – przy arytmii, po zawale
- Zawał serca – ryzyko zawału, jego przebieg i pierwsza pomoc
- Choroby serca – niepokojące objawy, które powinny zwrócić Twoją uwagę
