Rehabilitacja ogólnie pojęta, a w tym także kolana, to świadczenie przeznaczone dla osób, które potrzebują zastosowania pełnego zakresu świadczeń rehabilitacyjnych. Jej podstawowym celem jest przywrócenie maksymalnie najlepszej sprawności stawu kolanowego, a tym samym umożliwienie powrotu przynajmniej do części wcześniej wykonywanych obowiązków. Czym charakteryzuje się taka rehabilitacja? Podstawowy model zakłada, iż powinna być wczesna, powszechna, kompleksowa i ciągła. Zabiegi na kolana, po operacji czy po urazach, stanowią proces, który trwa w określonym czasie, niezbędnym do uzyskania zadowalającego stanu zdrowia.
Rehabilitacja kolana
Pobyt w szpitalu i opieka medyczna to niekiedy za mało, aby w pełni powrócić do zdrowia. Pacjenci opuszczając szpital po operacjach czy urazach stawu kolanowego, nie zawsze odzyskują sprawność sprzed choroby. I tutaj pojawia się ogromna rola rehabilitacji. Wprowadzana po zakończeniu leczenia, jest tak samo ważna, jak samo leczenie czy zabieg. Rehabilitacja kolana jest bardziej intensywna i zapewnia choremu kompleksową opiekę. Polega na działaniach, które łączą w sobie ćwiczenia, fizjoterapię i zabiegi fizyko terapeutyczne. Warto z nich korzystać, a powrót do pełnego zdrowia będzie zdecydowanie szybszy i długotrwały.
Staw kolanowy (nazywany stawem zawiasowym zmodyfikowanym) jest dość mocno narażony na wszelkiego rodzaju kontuzje, choroby zwyrodnieniowe czy urazy. A jest to bardzo ważny staw w budowie człowieka. Odpowiada za ruchy (zginanie i prostowanie) kończyn dolnych, pozwala wykonywać ruchy rotacyjne, wytrzymuje nacisk wielu kilogramów. Każde naruszenie jego struktury powoduje poważne komplikacje. Zadaniem rehabilitacji kolana jest zlikwidowanie bólu stawu kolanowego, spowodowanego:
- urazami (zwichnięcia, skręcenia, zerwanie więzadeł),
- przewlekłymi schorzeniami (zwyrodnieniowa choroba stawów),
- intensywnym treningiem, biegiem czywspinaczką,
- przenoszeniem ciężkich przedmiotów,
- nadwagą.
Bólowi kolana może towarzyszyć obrzęk, stan zapalny, zaczerwienienie skóry i gorączka. Takich objawów nie wolno bagatelizować. Szybko wdrożona rehabilitacja pozwala wyeliminować przyczyny bólu oraz zapobiec nawracaniu tych dolegliwości w przyszłości.
Rehabilitacja kolana po artroskopii
Artroskopia to endoskopowa metoda, która pozwala dokładnie zdiagnozować problemy zdrowotne w obrębie stawu skokowego. Pozwala ona lekarzowi na oglądanie chorego stawu kolanowego od wewnątrz. Ale często przy okazji tego zabiegu można wykonać pewne działania operacyjne, które mają na celu złagodzenie objawów chorego kolana. Jest to niewielki bezkrwawy zabieg, polegający na wykonaniu niewielu drobnych nacięć. Tą metodą można leczyć staw kolanowy z każdej strony jednocześnie. Ale kolano po tym zabiegu wymaga pewnej rehabilitacji. W trakcie rehabilitacji kolana po artroskopii, pacjent musi stosować się ściśle do poleceń lekarza. Oto podstawowe zalecenia przy tego rodzaju rehabilitacji:
- chodzenie przy użyciu kul,
- unikanie zbyt długotrwałych pozycji siedzących i stojących,
- zakaz gwałtownych skrętów czy zwrotów,
- wykonywanie ćwiczeń, wskazanych przez rehabilitanta:unoszenie wyprostowanej nogi w pozycji leżącej,wzmacnianie mięśni uda,napinanie łydek.
Jak w każdej rehabilitacji, tak i tutaj ogromne znaczenie ma indywidualne podejście do chorego. Rehabilitacja kolana po artroskopii trwa maksymalnie do 3 miesięcy. Ćwiczenia należy szybko rozpocząć, gdyż pierwsze 4 tygodnie po zabiegu decydują o powrocie do zdrowego kolana.
Rehabilitacja kolana – jakie zabiegi?
Podstawowym zabiegiem przy rehabilitacji kolana jest kinezyterapia, czyli ćwiczenia ruchowe. Gwarantują one powrót do pełnej sprawności pod warunkiem, że są wykonywane na zlecenie i pod okiem rehabilitanta lub fizjoterapeuty. Przed rozpoczęciem jakichkolwiek ćwiczeń trzeba wykonać rozgrzewkę. Może to być na przykład delikatny, kilkuminutowy marsz. Bardzo ważne jest, aby podczas ćwiczeń nie odczuwać bólu. Jest to zawsze niepokojący sygnał. Do najpopularniejszych ćwiczeń, stosowanych w rehabilitacji stawu kolanowego są:
- przesuwanie stopy po podłodze, leżąc lub siedząc, zginając kolano w ramach swoich możliwości (kilka powtórzeń po 10 razy),
- przesuwanie stopy po ścianie, na tej samej zasadzie (kilka powtórzeń po 10 razy),
- napinanie mięśni ud (mięsień czworogłowy), naciskając wałek czy ręcznik, włożony pod kolana (tak samo kilka powtórzeń po 10 razy),
- unoszenie wyprostowanej nogi, leżąc, utrzymując ją górze przez kilka sekund (10 powtórzeń),
- wyprost nóg na siedząco, utrzymanie wyprostowanego kolana przez kilkasekund i powrót.
Lekarze często zalecają zabiegi, takie jak ultradźwięki, pole magnetyczne, hydroterapia czy elektroterapia. Dzięki tym zabiegom już po krótkim czasie widoczne są efekty, a pacjent odczuwa poprawę komfortu chodzenia.
Rehabilitacja kolana po operacji
Podstawowe znaczenie w rehabilitacji kolana po operacji ma ruch. Bardzo często fizjoterapeuci podkreślają, iż kolano wraca do sprawności dzięki leczeniu ruchem. Ale przed rozpoczęciem ćwiczeń, należy przygotować pacjenta do takiej aktywności. Specjaliści stosują dość często tak zwane metody wspomagające. Należą do nich:
- krioterapia czyli schładzanie kolana w celu obkurczenianaczyń krwionośnych i likwidowaniu wysięku,
- ochładzanie kolana do temperatury -40°C,
- pole magnetyczne, które zdecydowanie przyspiesza gojenie ran i działa przeciwbólowo.
Ćwiczenia ruchowe mogą być bierne i aktywne. Bierne polegają na pracy fizjoterapeuty, który w odpowiedni sposób porusza nogą i ją ustawia. W tych przypadkach można śmiało powiedzieć, że rehabilitant ćwiczy za pacjenta. Aktywne ćwiczenia to te, które pacjent wykonuje samodzielnie. Po osiągnięciu stanu pionizacji nogi i pierwszych samodzielnych próbach poruszania, konieczne są w pierwszym etapie kule, a następnie stabilizator. Zawsze należy pamiętać, aby w przez pewien czas po operacji nie obciążać nogi zbyt mocno.
Rehabilitacja kolana po urazie
Urazy w obrębie stawu kolanowego są jednymi z najtrudniejszych do leczenia i rehabilitacji. Do najczęściej występujących zaliczane są zapalenia ścięgna, uszkodzenia łąkotek, uszkodzenia więzadłowe, zwichnięcia rzepki. Te dolegliwości pojawiają się najczęściej przy uprawianiu sportów, kiedy organizm jest przeciążony. Ale mogą pojawiać się także przy nieprawidłowym wykonywaniu ćwiczeń. Często też wystarczy nieprawidłowe położenie nogi czy tak zwane „stąpnięcie”, a niewielki uraz jest już możliwy. We wszystkich tych przypadkach wskazana jest szybka rehabilitacja kolana. Jej podstawą są ćwiczenia, ściśle określone i zlecone przez fizjoterapeutę. Ćwiczenia mają za zadanie przede wszystkim wzmocnienie stawu skokowego. Ale zanim pacjent przystąpi do tego etapu rehabilitacji, konieczne jest unieruchomienie stawu za pomocą gipsu bądź ortezy. Gwarantuje to właściwą regenerację tkanek.
