Rodzaje otyłości - ich przyczyny i sposób leczenia

Otyłość w Polsce stanowi bardzo duży problem. Z danych Ministerstwa Zdrowia wynika, że już co trzeci dorosły i co piąte dziecko w kraju ma nadwagę lub jest otyłe*. Co to jest otyłość i jak z nią walczyć? Piszemy o różnych rodzajach otyłości i sposobach jej leczenia.
Mężczyzna z otyłością brzuszną
Źródło:123RF
Spis treści

Nadwaga i otyłość

Nadwaga i otyłość to nie to samo. Co prawda w obu przypadkach mamy do czynienia z nadmiarem tkanki tłuszczowej, jednak różnica tkwi w jej ilości. Aby sprawdzić w domowych warunkach czy nasza masa ciała jest optymalna, możemy obliczyć nasz wskaźnik BMI. W tym celu należy podzielić wagę (w kilogramach) przez wzrost (w metrach) podniesiony do potęgi drugiej. Wynik w przedziale 25-30 oznacza nadwagę. Wartości od 30 do 40 to już otyłość, a powyżej 41 - otyłość olbrzymia. Biorąc pod uwagę pomiary tkanki tłuszczowej, otyłość to stan, w którym tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn i 25% u kobiet. Jednak otyłość otyłości nierówna. Szczególnie niebezpieczna dla zdrowia jest otyłość brzuszna, zwana też androidalną. To sytuacja, w której tkanka tłuszczowa odkłada się głównie w powłokach brzusznych. Pozostałe typy otyłości to otyłość uogólniona (prosta), gdzie tłuszcz rozkłada się równomiernie, i pośladkowo-udowa (gynoidalna), w której tłuszcz kumuluje się na pośladkach i udach.

Główne przyczyny otyłości

Przyczyn otyłościjest wiele, jednak za tę najczęściej występującą uznaje się nieodpowiednie nawyki żywieniowe połączone z brakiem aktywności fizycznej. Spożywanie dużej ilości żywności wysokoprzetworzonej i wysokokalorycznej, nieregularne i zbyt obfite posiłki z dużą zawartością cukrów i tłuszczów to główni sprawcy nadwagi i otyłości. Jeśli dołączymy do tego siedzący tryb życia, okaże się, że organizm nie ma możliwości spalenia zjedzonych kalorii, a to skutkuje nadprogramowymi kilogramami i odkładaniem się tkanki tłuszczowej w organizmie. Należy pamiętać, że jest to problem nie tylko estetyczny - otyłość zwiększa bowiem ryzyko zachorowania na wiele chorób, m.in. cukrzycę typu 2, miażdżycę, obturacyjny bezdech senny, a nawet niektóre typy nowotworów. Otyłość może doprowadzić również do powstania choroby zwyrodnieniowej stawów, a otyłość olbrzymia- nawet do niepełnosprawności.

Pozostałe przyczyny otyłości

Przejadanie się i brak ruchu to niejedyne przyczyny otyłości. Przyrost tkanki tłuszczowej mogą spowodować także niektóre leki, zwłaszcza te przeciwdepresyjne i przeciwlękowe. Prowadzące do nadwagi i otyłości objadanie się może być z kolei skutkiem zaburzeń nastroju - chory poprawia go sobie krótkotrwale w trakcie jedzenia, niestety długofalowe rezultaty przynoszą znacznie więcej szkody niż pożytku. Do rozwoju otyłości mogą przyczynić się także różne choroby, np. niedoczynność tarczycy czy zespół Cushinga. Również w przebiegu niektórych chorób genetycznych dochodzi do nadmiernego gromadzenia się tkanki tłuszczowej w organizmie. Jeśli więc nasze nawyki żywieniowe są prawidłowe, a my obserwujemy u siebie przybieranie na wadze, powinniśmy udać się do lekarza. Sprawne postawienie diagnozy to pierwszy krok do szybkiego pozbycia się przyczyny otyłości.

Otyłość brzuszna

Najbardziej szkodliwa dla organizmu jest otyłość brzuszna, zwana też otyłością typu androidalnego- to dlatego, że w jej przebiegu otłuszczeniu ulegają także narządy wewnętrzne znajdujące się w jamie brzusznej. O tym rodzaj otyłości mówimy, gdy obwód pasa wynosi powyżej 94 cm u mężczyzn i więcej niż 88 cm u kobiet. Do diagnozy otyłości androidalnejnie używa się wskaźnika BMI, ponieważ nie każda osoba z nadwagą lub otyłością będzie mieć otyłość brzuszną. Zdarzają się również sytuacje, w której BMI jest w normie przy zbyt dużym obwodzie pasa. U mężczyzn otyłość brzuszna najczęściej jest skutkiem niezdrowego stylu życia - złej diety i braku aktywności fizycznej. Otyłość brzuszna u kobietczęsto świadczy o zaburzeniach hormonalnych, np. zespole policystycznych jajników. Może pojawić się również po menopauzie.

Otyłość brzuszna - dlaczego jest taka groźna?

Otyłość brzuszna to najbardziej niebezpieczny typ otyłości, ponieważ jest związany z otłuszczeniem narządów wewnętrznych. Prowadzi również do zaburzeń funkcjonowania przemiany materii. Lista konsekwencji nieleczonej otyłości brzusznejjest bardzo długa. Znajdują się na niej m.in.: 

Otyłość brzuszna jest związana ze zbyt dużym poziomem cholesterolu, znacząco zwiększa też ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Nadmierna ilość tkanki tłuszczowej zlokalizowana w pasie dodatkowo obciąża kręgosłup, przez co wywołuje bóle w okolicy lędźwiowej, a także wady postawy. Warto wiedzieć, że otyłości brzusznej znacznie łatwiej jest zapobiegać niż się jej pozbyć. Jeśli więc zauważymy, że zaczynamy tyć w pasie, zacznijmy więcej się ruszać i ograniczmy cukier oraz tłuszcz. Kobiety, które tyją w pasie mimo zdrowego trybu życia, powinny udać się także do endokrynologa, ponieważ otyłość androidalna w ich przypadku może być skutkiem zaburzeń hormonalnych.

Zobacz także:

Bibliografia

  • „Otyłość i nadwaga w populacji rozwojowej”, D. Przybylska, M. Kurowska, P. Przybylski
  • „Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży”, G. Sikorska-Wiśniewska
  • https://www.gov.pl/web/zdrowie/nie-serwuj-sobie-choroby-rusza-kampania-ministerstwa-zdrowia
  • http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C33580%2Ceksperci-otylosc-najwiekszym-zagrozeniem-dla-zdrowia.html