Rehabilitacja na kręgosłup
Podstawowy model każdej rehabilitacji zakłada, iż powinna być wczesna, powszechna, kompleksowa i ciągła. Rehabilitacja kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego stanowi proces, który trwa w określonym czasie, niezbędnym do uzyskania zadowalającego stanu zdrowia.
Pobyt w szpitalu i opieka medyczna to niekiedy za mało, aby w pełni powrócić do zdrowia. Pacjenci opuszczając szpital po operacjach czy urazach, nie zawsze odzyskują sprawność sprzed choroby. I tutaj pojawia się ogromna rola rehabilitacji. Wprowadzana po zakończeniu leczenia, jest tak samo ważna, jak samo leczenie czy zabieg.
Rehabilitacja kręgosłupajest bardzo indywidualna i zapewnia choremu kompleksową opiekę. Polega na działaniach, które łączą w sobie ćwiczenia, fizjoterapię i zabiegi fizykoterapeutyczne. Warto z nich korzystać, a powrót do pełnego zdrowia będzie zdecydowanie szybszy i długotrwały.
Rehabilitacja kręgosłupa
Rehabilitacja kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego to nie tylko działania pooperacyjne. Ma ona ogromne zastosowanie także w sytuacjach dolegliwości bólowych jako szeroko pojęta profilaktyka zdrowotna. Każdy chory ma prawo do skorzystania ze świadczeń rehabilitacji leczniczej w ramach NFZ, w tym także dotyczącej chorób kręgosłupa, jeśli wymaga rehabilitacji bądź zabiegów fizjoterapeutycznych po przebytej chorobie lub urazie. Skierowanie na ten rodzaj rehabilitacji może wystawić lekarz ubezpieczenia zdrowotnego.
W zakresie rehabilitacji kręgosłupa skierowanie na zabiegi wystawia z reguły lekarz specjalista rehabilitacji ogólnej, medycznej lub narządu ruchu. Może też wystawić takie skierowanie chirurg ortopeda. Przepisy o świadczeniach rehabilitacyjnych nakładają na pacjenta obowiązek zarejestrowania się na takie zabiegi nie później niż 30 dni od daty wystawienia. Rehabilitacja kręgosłupa może być świadczona w następującej formie:
- w warunkach ambulatoryjnych,
- w warunkach domowych,
- w ośrodku lub oddziale dziennym,
- w warunkach stacjonarnych.
Rehabilitacja w warunkach domowych zlecana jest pacjentom, którzy z uwagi na choroby kręgosłupa nie są w stanie samodzielnie poruszać się, a tym samym dotrzeć do palcówki medycznej. Ale o tej formie rehabilitacji decyduje tylko lekarz. Terminy zabiegów domowych ustala się w zakładzie rehabilitacyjnym, który ma podpisaną umowę z NFZ. W ramach tej rehabilitacji choremu przysługuje prawo do 80 dni zabiegowych rehabilitacji w warunkach domowych.
Rehabilitacja w ośrodku lub oddziale dziennym przeznaczona jest dla osób, którym schorzenie kręgosłupa nie pozwala na korzystanie z pomocy ambulatoryjnej, ale i też nie wymagają całodobowego nadzoru medycznego. Warto korzystać ze wszelkich możliwych form rehabilitacji, jakie proponuje NFZ nieodpłatnie, gdyż wszelkie działania fizjoterapeutyczne mają kluczowe znaczenie w powrocie do pełnego zdrowia.
Rehabilitacja kręgosłupa szyjnego
Kręgosłup szyjny to ta część kręgosłupa, która charakteryzuje się największą ruchomością. Jakiekolwiek ograniczenia na tym odcinku powodują drętwienie, bóle barków, drętwienie rąk czy częste bóle głowy. Warto zadbać o ten odcinek, gdyż bolesność może oznaczać początek zmian zwyrodnieniowych. Proces rehabilitacji powinien mieć charakter kompleksowy.
Oto podstawowe zasady rehabilitowania kręgosłup szyjnego:
- ukierunkowanie na poprawę stanu osłabionych mięśni,
- łagodzenie dolegliwości bólowych,
- wykorzystywanie elementów masażu klasycznego,
- stosowanie metod „kinesiotapingu”,
- ćwiczenia poprawiające ruchomość,
- światłoleczenie (promieniowanie laserowe, naświetlanie sollux),
- lecznictwo typu uzdrowiskowego (okłady z borowiny, hydroterapia),
- masaż tensegracyjny ( normalizujący napięcia mięśniowe),
- elektroterapia (galwanizacja , jonoforeza, TENS).
Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego rozwijają się przez długie lata. Często ich przyczynami są zła postawa ciała, nadmierna waga ciała i brak aktywności fizycznej. Jedynie rehabilitacja jest w stanie zatrzymać negatywne procesy zwyrodnieniowe. Warto też ćwiczyć, aby wspomóc ruchomość odcinka szyjnego kręgosłupa. Poniższe ćwiczenia zdecydowanie to przyspieszą:
- leżąc na plecach, ze zgiętymi nogami w kolanach, trzymając ręce wzdłuż tułowia należy przesuwać głowę w prawo i lewo, dotykając barku uchem,
- siedząc po turecku spleść ręce z tyłu głowy i mocno napierać głową na splecione dłonie, jednocześnie nie odchylając głowy,
- leżąc na brzuchu z położonym na podłodze czołem, odchylać głowę do tyłu.
Rehabilitacja kręgosłupa lędźwiowego
Wszelkie zabiegi fizjoterapeutyczne ogromnie zwiększają skuteczność naturalnych procesów regeneracyjnych kręgosłupa. Uszkodzenia kręgów w okolicy lędźwiowej zdarzają się bardzo często. Przyczynami tych zmian są choroby wrodzone, nieprawidłowa postawa czy nadmierne przeciążenia. Rehabilitacja kręgosłupa lędźwiowego opiera się głównie na ćwiczeniach. Rehabilitant dobiera je indywidualnie do potrzeb pacjenta. Niektóre z ćwiczeń można wykonywać samodzielnie w domu, inne tylko pod kontrolą fizjoterapeuty. Bardzo ważna jest systematyczność i przestrzeganie wszelkich określonych zasad, inaczej mogą pojawić się dodatkowe powikłania. Podstawowe zasady rehabilitowania kręgosłupa lędźwiowego to:
- zabiegi fizjoterapeutyczne, które wzmacniają procesy regeneracyjne, redukują obrzęki i wpływają na metabolizm komórkowy,
- masaże rehabilitacyjne, które poprawiają ukrwienie i łagodzą ból,
- terapia manualna, korygująca wadliwe ustawienia międzykręgowe,
- neuromobilizacja, która poprzez właściwe ustawienia kończyn wspomaga potrzebne napinanie nerwów,
- kinesiotaping, czyli plastrowanie, które wspomaga prace mięśni i stabilizuje stawy.
Rehabilitacja to także wyrobienie w sobie właściwych i zdrowych nawyków życia codziennego. Zawsze utrzymywać właściwą pozycje, aby nie skrzywiać kręgosłupa. Warto spać na specjalnym materacu ortopedycznym. Aby nie obciążać tej części kręgosłupa należy unikać miękkich foteli, a siedząc podkładać poduszkę pod odcinek lędźwiowy. Przy długotrwałym siedzeniu wstawać co 30-40 minut i rozluźniać mięśnie.
Rehabilitacja po operacji kręgosłupa
Rehabilitacja kręgosłupa ma ogromne znaczenie jako leczenie zachowawcze. Jeszcze do niedawna rehabilitacja nie był stosowana po leczeniu operacyjnym. Jednak wartości rehabilitacyjne po operacjach kręgosłupa są ogromne. Obecnie to jeden z ważniejszych elementów powrotu do pełnej sprawności i normalnego funkcjonowania. Medycyna wyróżnia 3 etapy pooperacyjnej rehabilitacji:
- etap I (do 8 tygodnia po operacji) - wstępna edukacja pacjenta, zmniejszanie bólu pooperacyjnego, zmienianie pozycji ciała,
- etap II (8-12 tydzień po zabiegu) - dalsza edukacja pacjenta, ćwiczenia dynamicznie stabilizujące kręgosłup, poprawa postawy, eliminacja zaburzeń chodu,
- etap III (12-18 tydzień po zabiegu) - zaawansowane i intensywne ćwiczenia, wzmacnianie mięśni, poprawa postawy, ćwiczenia stabilizujące tułów, ćwiczenia stabilizujące miednicę, wymuszanie pozycji zgięciowych.
Niezależnie od różnego rodzaju ćwiczeń, zawsze równolegle przy rehabilitacji kręgosłupa przeprowadzane są specjalistyczne zabiegi. Najbardziej wskazane to ultra dźwięki, pole magnetyczne, laser i prądy o wysokiej częstotliwości. Rehabilitacja pacjentów ze schorzeniami kręgosłupa znacznie przyspiesza ich powrót do normalnej funkcjonalności. Trwa ona z reguły kilka miesięcy, a o jej powodzeniu decyduje charakter operacji, różnorodność ćwiczeń, zabiegi fizjoterapeutyczne, a także zaangażowanie samych pacjentów.
