Choroba Parkinsona
Choroba Parkinsona to jedna z częściej występujących chorób układu nerwowego. Dochodzi wówczas do uszkodzenia komórek nerwowych. W chorobie Parkinsona następuje zniszczenia neuronów w obrębie śródmózgowia. Proces ten jest z reguły nieodwracalny i szybko postępujący. Wiele przypadków tej choroby ma także podłoże genetyczne. Pierwszym objawem jest drżenia rąk, z czasem może pojawiać się ogólne spowolnienie ruchowe, zaburzenia mimiki czy problemy z mową. Do tej pory nie opracowano metody leczenia tej choroby, która dawałaby stuprocentowe wyzdrowienie. Jednak leki i rehabilitacja znacznie ułatwiają codzienne funkcjonowanie chorego.
Choroba Parkinsona - rehabilitacja
Choroba Parkinsona spowodowana jest spadkiem ogólnej zawartości dopaminy w układzie nerwowym (nawet do 20%). Dopamina to ważny neuroprzekaźnik w organizmie, który wpływa między innymi na napięcie mięśni i koordynację ruchu. Rehabilitacja to jeden z kluczowych elementów leczenia tej choroby. Oto podstawowe cele rehabilitacji przy chorobie Parkinsona:
- spowalnianie przebiegu choroby,
- ułatwianie większej samodzielności pacjenta w zakresie czynności dnia codziennego,
- poprawianie sprawności i aktywności fizycznej chorego,
- zapobieganie powstawaniu charakterystycznej postawy osób, zmagających się z chorobą Parkinsona, a mianowicie:
- pochylaniu głowy do przodu, spowodowanego przez przykurcze barków i stawów biodrowych,
- okrągłym plecom,
- okrągłemu tułowiowi poprzez ciągłe pochylanie,
- regulowanie czynności ruchowych, takich jak koordynacja, napięcie mięśniowe czy napęd.
Rehabilitacja w chorobie Parkinsona powinna być wdrożona jak najszybciej, kiedy to umiejętności ruchowe pacjenta nie zostały jeszcze całkowicie wyłączone. Jej zadaniem jest nie tylko zwalczanie poszczególnych dolegliwości, ale także zapobieganie powstawaniu kolejnych zaburzeń.
Rehabilitacja chorych na Parkinsona
Choroba Parkinsona wymaga szybkiego rozpoczęcia rehabilitacji, już przy wczesnych objawach, takich jak:
- zachwiania równowagi,
- powtarzające się upadki,
- drżenie rąk,
- problemy z mową,
- problemy z pamięcią.
Rehabilitacja z pewnością spowalnia przebieg choroby. Powinna być szczegółowo określona przez fizjoterapeutę. Niektóre z ćwiczeń można wykonywać samodzielnie, inne tylko pod kierunkiem rehabilitanta, który ma zadanie przede wszystkim chronić pacjenta przed upadkiem. Ćwiczenia powinny wzmacniać mięśnie brzucha, pośladków, ud i grzbietu. Proces rehabilitacji ma na celu dbałość o zachowanie prawidłowych wzorców ruchowych. Ćwiczenia koordynacyjne poprawiają stabilność pacjenta i poprawiają jego chód. Często przy chorobie Parkinsona dochodzi do nagłych zatrzymań w czasie chodzenia. Aktywność ruchowa jest tak samo ważna, jak leczenie farmakologiczne. Naczelną zasadą rehabilitacji przy tym schorzeniu jest indywidualny dobór ćwiczeń i zakresu rehabilitacji dla poszczególnych pacjentów.
Podstawowe zasady rehabilitacji Parkinsona to:
- systematyczność w wykonywaniu codziennych ćwiczeń,
- rozpoczynanie ćwiczeń w pozycjach niskich i stopniowe przechodzenie do pozycji wysokich,
- wielokrotne powtarzanie ćwiczeń aż do prawidłowego wykonania,
- stopniowe zwiększanie ilości ćwiczeń,
- stopniowe wydłużanie czasu ćwiczeń,
- rozpoczynanie od ćwiczeń prostych do bardziej złożonych,
- przerwy między ćwiczeniami.
Rehabilitacja w chorobie Parkinsona – ćwiczenia
Ćwiczenia w rehabilitacji choroby Parkinsona można podzielić na następujące rodzaje:
- relaksacyjne,
- oddechowe,
- usprawniające,
- logopedyczne.
W zależności od stopnia zaawansowania choroby fizjoterapeuta określa rodzaj ćwiczeń, dostosowany do potrzeb konkretnego pacjenta.
Ćwiczenia relaksacyjne
Maja one za zadanie rozluźnienie całego ciała i przygotowanie do ćwiczeń właściwych. Warto wybrać do ich wykonania spokojne miejsce. Wystarczy swobodnie usiąść i położyć ręce na kolanach, zginać i puszczać palce nóg, dociskać postawione płasko stopy do podłogi, wciągać i napinać mięśnie brzucha, unosić ramiona do góry, unosić brwi i marszczyć czoło. Każde z tych ćwiczeń należy kilkakrotnie powtórzyć.
Ćwiczenia oddechowe
Ten rodzaj ćwiczeń ma zadanie poprawiać kondycje i napięcie mięśni oddechowych, powiększać pojemność płuc i korygować oddychanie. Polegają one między innymi na wdechach powietrza przez nos i wydychaniu z wypowiadaniem głoski H, przechodząc stopniowo do F i S. Można też nalać wodę do butelki i wydychać powietrze przez słomkę, robiąc bąbelki. Ćwiczenia oddechowe polegają także na przeponowym oddechu i wydłużaniu fazy wydechu.
Ćwiczenia usprawniające
Te ćwiczenia można wykonywać w pozycji leżącej na plecach, brzuchu czy w pozycji siedzącej na krześle. Leżąc na plecach należy ugiąć nogi w kolanach i naprzemiennie przyciągać raz prawe, raz lewe kolano do klatki piersiowej. Leżąc na brzuchu można także wyprostować ramiona do przodu i oprzeć głowę o materac, jednocześnie podkładając poduszkę pod brzuch i unosić na przemian raz lewą, raz prawą rękę. Można tez podnosić równocześnie oba ramiona do góry. Siedząc na krześle należy wykonywać skłony głowy w przód, dotykając brodą do klatki piersiowej, a następnie skłony głowy w tył. Ćwiczenia usprawniające polegają też na odbijaniu piłki lub balonu do góry. Można również wykonywać przysiady, opierając dłonie o krawędź krzesła.
Ćwiczenia logopedyczne
Ten rodzaj ćwiczeń ma za zadanie przywrócić umiejętność wyraźnego mówienia. Są to dość proste ćwiczenia, ale bardzo przydatne. Wystarczy uśmiechać się szeroko, pokazując zęby, szybko wysuwać język i chować go z powrotem czy oblizywać górną i dolną wargę językiem.
Wszystkie zalecane ćwiczenia chory powinien starannie i systematycznie wykonywać. Choroba Parkinsona stopniowo utrudnia wykonywanie prostych czynności dnia codziennego, jak ubieranie, chodzenie, jedzenie czy pisanie. Rehabilitacja sprawi jednak, że pacjent będzie mógł nadal cieszyć się pełnią życia.
