Mastektomia – zabieg usunięcia piersi
Mastektomia piersi to poważny zabieg usunięcia jednej lub dwóch piersi. Lekarze dokładnie określają ten zabieg jako usunięcie gruczołów piersiowych. Potwierdzony nowotwór piersi jest wskazaniem do tego rodzaju operacji w przypadkach, gdy chemioterapia i radioterapia są niewystarczające. Cały proces rehabilitacji po mastektomii ma ogromne znaczenie. Każda zaplanowana i dobrze rozplanowana rehabilitacja oddziałuje nie tylko pod względem medycznym (zdrowotnym), ale też pozwala pacjentkom odnaleźć się w nowej sytuacji i zwiększyć pewność siebie.
Rehabilitacja po mastektomii
Rehabilitacja po mastektomii to zespół działań, mających na celu powrót do zdrowia i pozwalających kobietom odzyskać zarówno sprawność fizyczną, jak i psychiczną. Po zabiegu mastektomii każdą pacjentkę dotyka ból, ogrom emocji i obaw o dalsze normalne życie. To nie tylko stres dla organizmu, ale także stres „dla głowy”.
Do podstawowych „zdrowotnych” zadań mastektomii należą:
- przeciwdziałanie zanikom mięśniowym,
- zapobieganie obrzękom limfatycznym,
- zwiększenie wydolności oddychania,
- wspomaganie układu krążenia,
- przeciwdziałanie ograniczeniom ruchowym w okolicach klatki piersiowej i górnych kończyn,
- likwidowanie zaburzeń symetrii ciała.
Jednym z ważniejszych celów tej konkretnej rehabilitacji jest także przywrócenie pacjentce równowagi psychicznej. Niekiedy trudno jest zaakceptować po zabiegu swoje ciało i nowy styl życia. Cały proces rehabilitacji ma również ułatwiać samoakceptację.
Rehabilitację po mastektomii należy rozpoczynać dość szybko po zagojeniu ran, czasem niezależnie od bólu i emocji. Brak ćwiczeń po tym zabiegu nie wpływa dobrze na organizm, ale też i nie należy przesadzać z ich nadmiarem. Rehabilitanci zalecają odpowiednie ćwiczenia i zabiegi, które wykonywane są pod okiem specjalistów bądź samodzielnie w domu. Niekiedy zalecane są też turnusy rehabilitacyjne, które dają możliwości korzystania z szeregu zabiegów (ćwiczenia, masaże, hydromasaże, kinezyterapia) i stwarzają warunki do współpracy z psychoterapeutą. To idealne połączenie dla każdej kobiety po mastektomii piersi.
Ćwiczenia po mastektomii
Ćwiczenia po mastektomii wykonywane są już w szpitalu, pod kontrolą rehabilitanta oraz później samodzielnie w domu. Zawsze należy pamiętać, iż to lekarz musi zalecić dany rodzaj ćwiczeń, aby przynosiły one oczekiwane rezultaty i nie szkodziły. Proces rehabilitacji i wprowadzanie stopniowo ćwiczeń zazwyczaj rozpoczyna się już w pierwszej dobie po operacji.
Oto przykłady najprostszych ćwiczeń, podejmowanych w zależności od czasu po zabiegu:
- Pierwsze 3 doby po zabiegu:
- zginanie i prostowanie kończyny w łokciu,
- przesuwanie rąk w bok i do góry, leżąc na łóżku,
- zaciskanie piłeczki w dłoniach przez kilka sekund,
- delikatne zaciskanie pięści przez kilka sekund,
- delikatne krążenia ramion.
Ćwiczenia te można powtarzać 3 razy dziennie, wykonując kilkanaście razy każde z nich. W razie zbyt mocno odczuwalnego bólu należy zmniejszyć ilość lub częstotliwość. Bardzo ważne jest, aby po każdym wykonanym ćwiczeniu robić kilku sekundową przerwę i wstrząsać ręką (dla rozluźnienia).
- Po 4 dobie od zabiegu:
- spokojne krążenia ramion do tyłu,
- unoszenie do góry ułożonych na łokciach dłoniach,
- wyciąganie rąk przed siebie, przesuwanie w bok i unoszenie do góry.
Wszystkie te ćwiczenia należy wykonywać siedząc wygodnie na krześle z nogami mocno opartymi o podłoże. I w tym przypadku wskazane jest robienie kilku sekundowych przerw między ćwiczeniami.
- Po 7 dobie od zabiegu:
- siedząc na krześle z oparciem i trzymając laskę rękoma, opartą na kolanach należy unosić wyprostowane ręce z laską do góry, zatrzymać na kilka sekund i powoli opuszczać,
- siedząc na krześle z wyciągniętymi rękoma do przodu, trzymając laskę przenosić ręce do góry, powoli za głowę, opierając laskę na karku,
- leżąc na podłodze przesuwać położone wzdłuż tułowia ręce po podłodze do góry,
- naśladowanie ruchów boksowania, leżąc na plecach.
Rehabilitacja po mastektomii nie może ograniczać się tylko do ćwiczeń w ciągu dnia. Duże znaczenie ma ułożenie podczas snu. Ważne, aby kończyna od strony zoperowanej zawsze była ułożona do góry w czasie snu. Można zakupić w tym celu specjalne podkładki czy bloczki, które takie ułożenie ułatwią.
Drenaż limfatyczny po mastektomii
Drenaż limfatyczny to element rehabilitacji po mastektomii, skutecznie leczący wszelkiego rodzaju obrzęki. Może być wykonywany przez fizjoterapeutę ręcznie bądź przy użyciu specjalistycznego sprzętu. Jest jedną z lepszych metod leczenia obrzęków. Służy przede wszystkim poprawieniu przepływu chłonki w układzie limfatycznym. Masaż limfatycznyręczny polega na używaniu takich technik głaskania, rozcierania i ugniatania, aby przepchnąć zalegającą chłonkę w kierunku węzłów chłonnych. Jest to również możliwe przy użyciu specjalistycznych aparatów do drenażu limfatycznego. Nadają się one zarówno do użytku w gabinetach rehabilitacji, jak i samodzielnie w domu. Drenaż limfatyczny po mastektomii przynosi największe efekty w walce z obrzękami. Aparaty do drenażu limfatycznego stymulują przepływ płynów w organizmie i poprawiają pracę przewodów limfatycznych.
Automasaż po mastektomii
Automasaż po mastektomii to bardzo istotny czynnik profilaktyki przeciwobrzękowej. Po zabiegu usunięcia piersi masaż klasyczny jest mocno niewskazany. Mówiąc o automasażu po mastektomii zawsze chodzi o automasaż limfatyczny czyli działający przeciwobrzękowo. Każda pacjentka otrzymuje po wyjściu ze szpitala broszurkę, opisującą zasady automasażu. Przed każdym takim zabiegiem należy umyć ręce i skórę, która ma być masowana.
Oto podstawowe zasady automasażu po mastektomii:
- ułożenie masowanej kończyny wyżej niż bark,
- posmarowanie skóry kremem do masażu lub wazeliną,
- rozpoczęcie masażu od miejsc położonych najbliżej tułowia i przesuwanie ruchów w kierunku serca,
- masowanie w sposób delikatny i w wolnym tempie,
- czas trwania do 10 minut.
Sposób wykonywania automasażu warto skonsultować z fizjoterapeutą. Każde niepokojące objawy należy zawsze zgłosić lekarzowi, aby uniknąć niepotrzebnych powikłań.
