Ból w nadbrzuszu - czyli gdzie?
Nadbrzusze to górna część brzucha, rozpoczynająca się kilka centymetrów nad pępkiem, a kończąca w okolicy mostka.
W budowie anatomicznej człowieka wyróżnia się nadbrzusze właściwe, znajdujące się na środku korpusu, a także dwie tak zwane okolice podżebrowe – po prawej i lewej stronie. W obszarze tym ulokowanych jest wiele kluczowych dla ludzkiego organizmu narządów, w tym żołądek, trzustka, śledziona, dolna część przełyku, górny odcinek jelit.
W pobliżu zaś znajdują się takie organy, jak serce i płuca, których schorzenia także mogą się manifestować poprzez ból w nadbrzuszu (mówimy wówczas o tzw. bólu rzutowanym).
Przyczyny bólu w nadbrzuszu
Ból w nadbrzuszu jest statystycznie najczęściej objawem dolegliwości układu trawiennego, w tym przede wszystkim – refluksu żołądkowo-przełykowego, a także choroby wrzodowej żołądka. Tego typu diagnozę uprawdopodobniać będzie występowanie symptomów bezpośrednio (maksymalnie do 90 minut) po spożyciu posiłku, zwłaszcza ciężkostrawnego.
Ponadto ból nadbrzusza może być konsekwencją stanów zapalnych lub innych schorzeń i zaburzeń śledziony, trzustki, wątroby oraz dwunastnicy. Jeśli chodzi o ból rzutowany, możliwą przyczyną jest przede wszystkim choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna), z występującymi w jej przebiegu dusznicami bolesnymi, a niekiedy – zawałem serca.
Nie można też zapominać o różnego typu nerwobólach (neuralgia międzyżebrowa) oraz dolegliwościach o podłożu nerwicowym (objawy psychosomatyczne zaburzeń lękowych).
Ból w nadbrzuszu po środku
W większości przypadków ból w nadbrzuszu koncentruje się w środkowej jego części. Bolesność tego typu nader często jest konsekwencją refluksu żołądkowo-przełykowego, czyli schorzenia powstającego wskutek dysfunkcji dolnego zwieracza przełyku, czego następstwem jest cofanie się treści pokarmowej z żołądka ku górze.
Efektem jest zgaga (palący ból przełyku), a także dusząca bolesność usytuowana właśnie w nadbrzuszu oraz okolicy zamostkowej. Podobne objawy mogą towarzyszyć zawałowi serca, który jest skrajną postacią choroby niedokrwiennej, a także dusznicy bolesnej.
Stany te stosunkowo łatwo jednak odróżnić – ból w nadbrzuszu powodowany refluksem, zazwyczaj ma bezpośredni związek ze spożyciem posiłku. Poza tym ból refluksowy praktycznie nie promieniuje do barku, ramion i żuchwy, co jest z kolei charakterystyczne dla chorób serca. Ale uwaga: ból w nadbrzuszu po jedzeniu występuje też w przypadku schorzeń zdecydowanie poważniejszych, niż refluks czy wrzody, takich jak potencjalnie śmiertelny rak żołądka.
Ból w lewym nadbrzuszu
Ból w lewym nadbrzuszu często ma związek ze schorzeniami trzustki – stanem zapalnym tego organu, a nawet chorobą nowotworową. Powodem mogą być też między innymi schorzenia jajników oraz jelita grubego.
Jeśli ból ma charakter bardzo intensywny i pulsujący, podejrzenia kierowane są w stronę tętniaka aorty płucnej.
Pamiętajmy jednak także, że w tym właśnie miejscu bardzo często dają o sobie znać różnego typu nerwobóle, w tym przede wszystkim neuralgia międzyżebrowa (obejmująca przestrzenie między dolnymi żebrami) oraz tzw. neuralgia popółpaścowa, będąca efektem zakażenia półpaścem, objawiająca się właśnie w bocznych sektorach brzucha.
Co ważne – wbrew stereotypowym poglądom, bólu po lewej stronie nie należy wiązać z dolegliwościami sercowymi.
Ból w prawym nadbrzuszu
Z sercem może związany być natomiast . O ile klasyczne objawy zawału odczuwane są w okolicach mostka, a więc na środku korpusu, o tyle z prawej strony brzucha, pod żebrami lokalizuje się niekiedy zespół symptomów niespecyficznych, zbiorczo definiowany jak maska brzuszna zawału serca. Inną możliwą przyczyną bólu prawym nadbrzuszu jest zapalenie pęcherzyka żółciowego.
Oczywiście, po prawej stronie zlokalizowane mogą być wspomniane wyżej nerwobóle oraz zaburzenia psychosomatyczne. Jak więc widać, przyczyny bólu w nadbrzuszu są niezwykle zróżnicowane. Jeśli symptomy są bardzo silne, albo nie ustają w ciągu kilku dni, bezwzględnie należy udać się do lekarza.
Dobrym rozwiązaniem jest specjalista chorób wewnętrznych, albo doświadczony lekarz pierwszego kontaktu, który będzie w stanie wyselekcjonować grupę najbardziej prawdopodobnych schorzeń i pod ich kątem zlecić dalszą diagnostykę oraz leczenie specjalistyczne.
