W niektórych przypadkach chorób serca leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Wtedy jedynym sposobem zażegnania choroby, a nawet jedynym ratunkiem dla chorego jest ten dość poważny zabieg chirurgiczny. Krążenie wieńcowe u każdego człowieka ma zadanie doprowadzać krew z tlenem do komórek serca, a następnie odprowadzać z tych komórek szkodliwy dwutlenek węgla. Choroba niedokrwienia serca powoduje zaburzenie tej czynności organizmu. Do komórek serca doprowadzana jest zbyt mała ilość tlenu i substancji odżywczych. Bajpasy po zawale mają temu zapobiegać.
Co to są bajpasy?
Najprościej tłumacząc, bajpasy to swoiste pomosty naczyniowe o niewielkich rozmiarach, tworzące charakterystyczne zespolenie w ramach naczyń krwionośnych. To zespolenie nazywane jest często „zespoleniem omijającym”, ponieważ omija ono zwężony odcinek nieprawidłowych naczyń. Bajpasy służą przede wszystkim przywróceniu właściwego ukrwienia serca. U osób chorych na chorobę wieńcową w tętnicach odkładają się blaszki miażdżycowe. To bardzo niebezpieczne zwężenie tętnic. Bajpasy po zawale serca tworzą połączenie pomiędzy tętnicą główną a tętnicami wieńcowymi. W literaturze medycznej bajpasy (od nazwy „By-passy”) określane są jako pomostowanie aortalno-wieńcowe. Każde działanie w ramach tego zabiegu ma na celu poprawę ukrwienia serca, a tym samym komfort i jakość życia pacjenta.
Operacja bajpasy – na czym polega?
Przed operacją bajpasów konieczne jest przeprowadzenie wielu badań. Zawsze sprawdzana jest drożność tętnic pacjenta za pomocą koronografi, następnie EKG i rentgen klatki piersiowej, a także morfologia i badanie ogólne moczu. Bajpasy po zawale wszczepiane są w przypadkach maksymalnego zwężenia tętnic, gdy krew ma poważne trudności z przemieszczaniem się. Ta operacja kardiochirurgiczna trwa od 4 do 6 godzin. Jeżeli pacjent zażywa leki przeciwzakrzepowe należy je koniecznie odstawić prze zabiegiem. Istnieją 2 metody wszczepiania bajpasów:
- bez użycia krążenia pozaustrojowego:
- taka operacja przeprowadzana jest na otwartym bijącym sercu, ograniczając uszkodzenie tkanek i narządów,
- z użyciem krążenia pozaustrojowego:
- w czasie tej operacji zatrzymywana jest akcja serca, a specjalna maszyna pompuje i dotlenia krew.
Oto jak wygląda przebieg zabiegu wszczepienia bajpasów:
- pacjent poddawany jest znieczuleniu ogólnemu na sali operacyjnej;
- do przeprowadzenia zabiegu konieczne jest pobranie fragmentu żyły (najczęściej z nogi lub klatki piersiowej);
- kardiochirurg przecina mostek pacjenta, aby serce było dobrze widoczne;
- w zależności od rodzaju zabiegu albo jest on wykonywany na bijącym sercu albo akcja serca jest zatrzymywana, a funkcje serca przejmuje maszyna do krążenia pozaustrojowego;
- pobrane żyły wszywane są do aorty, gdzie zastępują zwężone miejsca w tętnicach wieńcowych;
- w zależności od wskazań medycznych wszywa się od jednego do kilku bajpasów;
- na koniec następuje zszycie klatki piersiowej (a jeśli było wykorzystywane krążenie pozaustrojowe to przywracana jest praca serca);
- pacjent zostaje przewieziony do sali pooperacyjnej.
Bajpasy - możliwe powikłania
Założenia bajpasów po zawale, jak każdy inny poważny zabieg chirurgiczny, może wywoływać powikłania. Zabiegi przeprowadzane na sercu charakteryzuje duża inwazyjność, a to zwiększa ryzyko powikłań. Te niebezpieczne następstwa występują niekiedy zaraz po zabiegu, inne nawet po kilku tygodniach od operacji. Osoby starsze są zawsze bardziej narażone na negatywne skutki. Także choroby nerek czy cukrzyca nie przyczyniają się do właściwego procesu rekonwalescencji. Do najczęściej występujących powikłań po tym zabiegu zaliczane są:
- zakażenie rany pooperacyjnej,
- zakażenie wnętrza klatki piersiowej,
- zator płuc,
- zapalenie płuc,
- zawał serca,
- udar mózgu,
- ostra niewydolność nerek,
- krwawienie z bajpasów, a to niestety często prowadzi do powtórzenia zabiegu.
Powikłaniem po zabiegu wszczepienia bajpasów może tez być zgon, ale to najgorszy scenariusz i nie zdarza się często. Lekarze przed zabiegiem szczegółowo badają pacjenta i jeśli jakieś schorzenie nie daje pełnej gwarancji skuteczności zabiegu to nie jest on wykonywany. W grupie podwyższonego ryzyka są osoby starsze oraz występowanie innych chorób współistniejących. Niekiedy zdarzają się powikłania neurologiczne po zabiegach kardiochirurgicznych. Rzadko występuje śpiączka czy zaburzenia funkcji poznawczych.
Rehabilitacja po bajpasach
Odpowiednia rehabilitacja po wszczepieniu bajpasów po zawale ma ogromne znaczenie i bez niej trudno mówić o powodzeniu zabiegu. To kluczowy element powrotu do zdrowego życia. Z reguły rehabilitacja po bajpasach trwa do kilku tygodni i połączona jest ze specjalistyczną opieką kardiologiczną. Oto najważniejsze elementy rehabilitacji :
- jeszcze w szpitalu należy wykonywać ćwiczenia oddechowe (należy do nich na przykład dmuchanie przez słomkę do kubka z wodą),
- pacjent jest szczegółowo monitorowany w tym czasie przez lekarzy,
- pobyt w szpitalu trwa do 10 dni,
- po wyjściu do domu należy w pierwszym okresie ograniczyć aktywność ruchową (ograniczać ją głównie do spacerów),
- duże znaczenie ma spokojny tryb życia, bez sytuacji stresujących,
- wprowadzenie odpowiedniej diety, polegającej głównie na unikaniu soli i cukru, spożywaniu warzyw, owoców, dobrej jakości mięsa i ryb (bez smażenia, ale z pieczeniem, duszeniem czy gotowaniem na parze),
- odstawienie używek takich, jak papierosy, alkohol,
- przyjmowanie zaleconych przez lekarza leków.
Proces rehabilitacji po wszczepieniu bajpasów trwa do 6 tygodni. W ostatnim etapie należy zwiększać aktywność ruchową (na przykład szybsze marsze). Każdy chory musi być pod opieką specjalisty-kardiologa. Mądry i rozważny pacjent, otoczony dobrą opieką szybko powraca do normalnego życia.
Czytaj:
