Otyłość a cukrzyca i insulinooporność - dieta

Otyłość, insulinooporność, cukrzyca - te trzy dolegliwości, choć mogą występować samoistnie, najczęściej mocno się ze sobą łączą. Jak nie dopuścić do ich powstania i jaką dietę zastosować, gdy jednak wystąpią?
Warzywa i owoce na odchudzanie
Źródło:123RF
Spis treści

Otyłość - z czym się wiąże?

Otyłość to nie tylko problem estetyczny. Zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej w organizmie, zwłaszcza zlokalizowanej w okolicach brzucha, niesie ze sobą ryzyko rozwoju chorób takich jak nadciśnienie czy cukrzyca typu 2. Zaburzenia funkcjonowania układu sercowo-krążeniowego, zbyt wysoki poziom cholesterolu, większe prawdopodobieństwo wystąpienia zawału serca i udaru mózgu - to wszystko konsekwencje otyłości. Warto pamiętać, że znacznie łatwiej jest jej zapobiegać niż ją leczyć, dlatego tak ważne jest rozsądne odżywianie się oraz choćby najlżejsza, ale regularna aktywność fizyczna. Dobre nawyki i zdrowy tryb życia zapobiegną nadwadze i otyłości, a co za tym idzie - pogorszeniu naszego stanu zdrowia. 

Jak powstaje cukrzyca typu 2?

Cukrzyca typu 2. jest najczęściej występującym rodzajem cukrzycy. Często określa się ją mianem choroby cywilizacyjnej, ponieważ jej rozwój jest związany z trybem życia i czynnikami środowiskowymi. Jedną z jej głównych przyczyn jest insulinooporność. Objawy cukrzycy mogą nie dawać o sobie znać przez długi czas - choroba często rozwija się niezauważona, a symptomy pojawiają się dopiero, gdy stężenie glukozy we krwi jest bardzo duże. Należą do nich: zwiększone pragnienie i oddawanie dużej ilości moczu oraz ogólne osłabienie. Ze względu na to, iż objawy cukrzycy występują późno, warto regularnie poddawać się badaniom krwi z oznaczeniem poziomu cukru. Dotyczy to zwłaszcza osób otyłych.

Otyłość a cukrzyca

Cukrzyca typu 2. jest bezpośrednio związana z nieprawidłowym wydzielaniem insuliny. Bardzo często to skutek insulinooporności, która z kolei jest rezultatem otyłości. Jak widać, istnieje zatem silny związek pomiędzy otyłością, a cukrzycą. Tym, co łączy te dwie dolegliwości jest właśnie insulinooporność. Aby nie dopuścić do powstania tego błędnego koła, warto dbać o swoją dietę i nie zapominać o ruchu. Nawet jeśli wydaje nam się, że nie mamy na niego czasu, należy pamiętać, że już 30 minut aktywności fizycznej codziennie przyniesie dobre efekty. Nie zapominajmy także o zdrowym odżywianiu, dostosowanym do naszego zapotrzebowania kalorycznego. Im więcej będziemy się ruszać, tym więcej będziemy mogli zjeść - ważne jednak, by było to jedzenie dobrej jakości, jak najmniej przetworzone. Zapobieganie otyłości, insulinooporności i cukrzycy jest znacznie prostsze niż ich leczenie.

Czym jest insulinooporność?

Insulinooporność to zaburzenie polegające na zmniejszeniu wrażliwości organizmu na insulinę. Dotyczy to wielu tkanek, mięśni oraz wątroby. Gdy nieprawidłowo reagują one na odpowiedni poziom insuliny we krwi, trzustka zaczyna produkować większe ilości tego hormonu, a to może doprowadzić do rozwoju wielu chorób, m.in. cukrzycy typu 2., zespołu policystycznych jajników czy miażdżycy. Objawy insulinooporności nie są szczególnie charakterystyczne. Co gorsza, zaburzenie to może przebiegać bezobjawowo i ujawnić się dopiero w badaniach krwi. Insulinooporność wiąże się z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, podwyższonym stężeniem cholesterolu i trójglicerydów we krwi, otyłością brzuszną oraz zwiększonym poziomem kwasu moczowego we krwi. Wystąpienie tych nieprawidłowości powinno zatem nas zaalarmować.

Otyłość a insulinooporność

Insulinooporność często jest elementem zespołu metabolicznego - zbioru wielu czynników zwiększających ryzyko zachorowania na miażdżycę czy cukrzycę typu 2. Choć wrażliwość komórek na insulinę jest uwarunkowana genetycznie, za wystąpieniem insulinooporności często stoi otyłość (szczególnie brzuszna), ponieważ otłuszczone narządy są bardziej oporne na działanie wydzielanego przez trzustkę hormonu. Tkanka tłuszczowa produkuje substancje działające przeciwstawnie do insuliny, hamując w ten sposób efekty jej działania. W niektórych, bardzo rzadkich przypadkach insulinooporność jest wywołana wydzielaniem do krwi wolnych kwasów tłuszczowych. Ich nadmiar sprawia, że organizm zaczyna je wykorzystywać jako źródło energii zamiast glukozy. Wówczas jej stężenie w organizmie wzrasta, a trzustka wydziela więcej insuliny.

Dieta przy insulinooporności

W walce zinsulinoopornością niezwykle ważna jest odpowiednia dieta oraz aktywność fizyczna. Nieleczona dysfunkcja może poskutkować zachorowaniem na cukrzycę typu 2., nadciśnienie oraz liczne choroby serca i układu krążenia, dlatego warto podjąć wszelkie działania mające na celu zahamowanie insulinooporności. Pierwszym i najważniejszym krokiem w jej leczeniu jest wprowadzenie zdrowej diety niskokalorycznej oraz regularnej aktywności fizycznej. Działania te pozwolą zredukować masę ciała oraz ilość tkanki tłuszczowej - główne przyczyny insulinooporności. Co warto zrobić? Przede wszystkim wyeliminować z codziennego jadłospisu fruktozę, znajdującą się przede wszystkim w sokach i słodyczach. Używajmy mniej soli, a tłuszcze jedzmy pod postacią ryb morskich, oleju rzepakowego lub oliwy z oliwek. Sięgajmy po produkty bogate w błonnik oraz te o niskim indeksie glikemicznym. Jedzmy 5 niedużych posiłków dziennie (najlepiej w odstępach trzygodzinnych) - ich wartość kaloryczna powinna być obniżona o 500-800 kilokalorii w stosunku do naszego dobowego zapotrzebowania. Codziennie poświęcajmy przynajmniej 30 minut na ruch. Mogą być to spacery, gimnastyka czy jazda na rowerze. Jeśli chcemy ćwiczyć rzadziej (np. 4 razy w tygodniu) wówczas pojedynczy trening powinien trwać przynajmniej 45 minut i być bardziej intensywny.

 

Zobacz także:

Bibliografia

  • „Konsekwencje zdrowotne otyłości”, W. B. Szostak, D. Szostak-Węgierek, L. Kłosiewicz-Latoszek
  • „Otyłość – insulinooporność – cukrzyca typu 2”, M. T. Małecki
Więcej z kategorii Cukrzyca
Jadłospis dla osób z cukrzycą: 5 pomysłów na śniadanie dla seniora diabetyka
Dieta dla cukrzyków - Diben Drink
Świadomi cukrzycy
Powiązane artykuły
Owoce na wadze
Zdrowie na talerzu - dieta diabetyka
Jak nie dać się cukrzycy?
Na co zwrócić uwagę wybierając glukometr?
Warzywa i owoce na odchudzanie
Otyłość a cukrzyca i insulinooporność - dieta
Dieta dla cukrzyka