Msza święta często określana jest jako serce kościoła. To najskuteczniejsza forma modlitwy. Ludzie wierzący każdą mszę świętą przeżywają najpełniej i najowocniej. To czas najbliższego połączenia z Kościołem i Bogiem. Znajomość przebiegu i części mszy świętej pomaga w pełni odczuwać spotkanie z Eucharystią, jak i również ze wspólnotą Kościoła. Każda msza święta to wyjątkowe wydarzenie w życiu każdej wierzącej osoby.
Co to jest msza święta?
Msza święta to pamiątka męki, śmierci i zmartwychwstania Jezusa. Określana przez kościół jako bezkrwawa ofiara podczas której kapłan przemienia chleb i wino w Ciało i Krew Chrystusa. Pełne uczestnictwo we mszy świętej krok po kroku wymaga znajomości obrzędów i pełnego zaangażowania. Czynny udział w modlitwie, wysłuchiwaniu słowa Bożego i refleksji nad jego przesłaniem są gwarancją właściwego uczestnictwa w mszy świętej. Kościół zwraca ogromna uwagę na uważnie słuchanie słowa Bożego. Sama modlitwa nie wystarcza, ponieważ tak ważne jest kształtowanie swojego życia zgodnie ze wskazaniami wiary. Kościół poprzez mszę świętą dba o rozwój dobra duchowego i pobożności swoich wiernych. Sobór Watykański II (lata 1962-1965), który zapoczątkował rewolucje kościoła katolickiego, opracował warunki dobrego uczestnictwa we mszy świętej. Oto one:
- kształtowanie postawy chrześcijańskiej poprzez Słowo Boże,
- posilanie się przy stole Ciała Pańskiego,
- składanie Bogu dziękczynienia,
- ofiarowanie świętej hostii,
- umiejętność składania w swoistej ofierze siebie samego.
Warto jest określić własne intencje przed uczestnictwem we mszy świętej. Wymaga pewnego skupienia i odcięcia w tym momencie od codziennych spraw i trosk.
Msza święta – tekst
Znajomość tekstu mszy świętej krok po kroku pozwala wiernym świadomie i aktywnie uczestniczyć w jej obrzędach. To pewien schemat, pojawiający się przy każdej mszy świętej. Warto zapoznać się z opracowaniami, które szczegółowo opisują cały tekst tego obrządku. W wielkim skrócie tekst ten przedstawia się następująco.
- w pierwszej części kapłan wita wiernych („W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego” oraz „Pan z Wami”),
- następnie wprowadza wszystkich do aktu pokuty i odmawiane jest wyznanie grzechów,
- pojawiają się tzw. tropy pokutne („Panie zmiłuj się nad nami”) i trzykrotne wezwanie,
- podczas drugiej części, zwanej Liturgią Słowa kapłan po odczytaniu pisma wypowiada zwrot „Oto słowo boże”. Wierni odpowiadają „Bogu niech będą dzięki”,
- przed czytaniem Ewangelii, kapłan wypowiada zwrot „Słowa Ewangelii według...”,
- po zakończeniu czytania wygłaszane jest kazanie i wyznanie wiary przez wszystkich zgromadzonych,
- w czasie kolejnej modlitwy powszechnej przedstawiane są prośby Bogu,
- w trakcie Liturgii Eucharystycznej pojawiają się słowa, które maja na celu przygotowanie darów i wiernych do przyjęcia komunii; tekst modlitwy eucharystycznej sprowadza się do przemiany chleba i wina w ciało i krew Chrystusa,
- modlitwa Ojcze Nasz i przekazanie znaku pokoju to elementy bezpośrednio poprzedzające akt Komunii Świętej,
- ostatnim etapem jest błogosławieństwo i odesłanie wiernych („Niech Was błogosławi Bóg Wszechmogący” i „Idźcie w pokoju Chrystusa”).
Tekst każdej mszy świętej zmienia się w zależności od rodzaju mszy. Pewne dodatkowe elementy pojawiają się w mszach przy udzielaniu chrztu, inne przy sakramencie bierzmowania, a jeszcze inne w czasie ślubu. Także tekst mszy świętej niekiedy uzależniony jest od rodzaju święta kościelnego czy intencji mszy.
Przebieg mszy świętej
Msza święta, a przede wszystkim Eucharystia to jedna z ważniejszych wartości w kościele. Osoby wierzące twierdzą, iż to najważniejsza ofiara składana Bogu. Aby w pełni w niej uczestniczyć warto poznać i zrozumieć przebieg mszy świętej krok po kroku. Msza święta podzielona jest na części, ale i tak stanowi ona niepodzielny jeden akt kultu. Sens uczestnictwa pojawia się nie z chwilą samego uczestnictwa fizycznego we mszy, ale z chwilą zrozumienia liturgii, współdziałania z kapelanem i innymi wiernymi, przy czynnym udziale w przebiegu mszy. Wielu księży twierdzi, iż ważna jest także wiedza, kiedy milczeć w kościele, a kiedy śpiewać. Przebieg mszy świętej jest następujący:
- pierwsza część ma charakter przygotowania i wprowadzenia do mszy, pozdrowienia wiernych i przeprowadzenia aktu pokuty,
- druga cześć to czytanie pisma świętego i czas refleksji nad słowem Bożym i wskazaniami wynikającymi z Biblii,
- część trzecia to przygotowanie darów, modlitwa i obrzędy Komunii Świętej; kapłan spełnia wtedy wszystko to, co Jezus nakazał czynić na swoją pamiątkę,
- część czwarta to zakończenie mszy świętej i błogosławieństwo.
Przebieg mszy świętej obejmuje wiele elementów:
- czytania,
- modlitwy,
- obrzędy,
- znaki,
- pozdrowienia,
- aklamację (czyli aprobatę i współudział).
Z jakich części składa się msza święta?
Każda msza święta składa się z czterech części. Aby w pełni w niej uczestniczyć należy znać i rozumieć gesty i symbole w niej zawarte. W ceremonii mszy kryje się cała wiedza teologiczna i katolickie dogmaty. Poszczególne części mszy świętej krok po kroku to:
- obrzędy wstępne:
- wejście kapłana ze śpiewem,
- pozdrowienie ołtarza i wiernych,
- akt pokuty z wyznaniem grzechów,
- kyrie eleison odmawiane jako „panie zmiłuj się nad nami”,
- gloria in excelsis deo jako hymn pochwalny „Chwała na wysokości”,
- zaproszenie do modlitwy (tzw. kolekta;
- liturgia słowa:
- czytanie biblijne ze Starego Testamentu lub Dziejów Apostolskich,
- sekwencja czyli hymn, który pojawia się tylko na określonych mszach,
- czytanie Ewangelii,
- kazanie lub homilia (która dotyczy czytań liturgicznych),
- wyznanie wiary,
- modlitwa wiernych nazywana modlitwą powszechną;
- liturgia Eucharystyczna (Ofiary):
- przygotowanie darów ofiarnych,
- modlitwa eucharystyczna, dzięki której chleb i wino zamieniają się w krew i ciało Chrystusa,
- obrzędy komunijne,
- wspólna modlitwa po komunii świętej;
- obrzędy końcowe:
- ogłoszenia duszpasterskie,
- pozdrowienie wiernych, błogosławieństwo i odesłanie wiernych.
Każda msza święta w zależności od intencji i sytuacji (pogrzeb, ślub czy odpust) może zawierać inne dodatkowe elementy. Szczególnym rodzajem są msze dla dzieci. Czytanie ewangelii i kazania skierowane są do najmłodszych, aby mogli aktywnie uczestniczyć w nabożeństwie.
Jolanta Woźniak
Czytaj:
- Obrzędy mszy świętej – od wstępnych do zakończenia
- Obrzędy religijne. Zwyczaje i tradycje ludowe w Polsce
- Święta nakazane w kościele katolickim w Polsce. Jakie?
