Czym są obrzędy religijne?
Obrzędy religijne można określić jako czynności, które są wykonywane przez grupę wyznawców danej wiary w związku np. z pewnym, istotnym dla tej religii wydarzeniem i mają charakter powtarzalny. Przykładem takiego religijnego obrzędu jest np. posypywanie popiołem głów wiernych w kościele katolickim w Środę Popielcową. Kościół katolicki zna nie mało obrzędów religijnych związanych z różnymi świętami, ważnymi dla chrześcijan, takich jak Święta Bożego Narodzenia, Święta Wielkiej Nocy, Boże Ciało, Wielki Tydzień oraz Święto Wniebowstąpienia Marii Panny.
W obrzędach religijnych chodzi o osiągnięcie zamierzonego celu. I tak w przypadku wspomnianego Popielca, tym celem będzie symboliczne wejście na drogę pokuty, postu i wewnętrznej, duchowej odnowy.
Obrzędy katolickie i obrządki innych religii mogą zawierać elementy magii. Zwykle stanowią jeden z trzech rodzajów zwyczajów: dziękczynne, błagalne lub spajające wyznawcę z daną religią.
Ze świętami kościelnymi są ściśle związane zwyczaje staropolskie, odnoszące się do poszczególnych świąt katolickich. Obrzędy polskie są bardzo bogate, w różnych rejonach kraju można spotkać odmienne tradycje i różne święta, które w odmiennych zakątkach Polski mogą być inaczej celebrowane.
Jakie są obrzędy wielkanocne?
Mocno zakorzenione w rodzimej kulturze oraz w świadomości wyznawców Jezusa Chrystusa są obrzędy wielkanocne. Dotyczą one nie tylko samych Świąt Wielkiej Nocy ale też okresu bezpośrednio je poprzedzającego, czyli Wielkiego Postu oraz Wielkiego Tygodnia (z Niedzielą Palmową, Triduum Paschalnym obejmującym Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielką Sobotę).
Najbardziej popularne i powszechnie celebrowane są obrzędy Wielkiej Soboty, które dotyczą malowania jaj (w niektórych domach przygotowywanie pisanek odbywa się w Wielki Piątek), szykowania święconki i święceniu koszyczka z wielkanocnymi potrawami w kościele.
Obrzędy wielkanocne w Polsce polegają m.in. na uczestniczeniu we mszy rezurekcyjnej, odprawianej o godzinie 6 rano w Dzień Zmartwychwstania Pana Jezusa, dzieleniu się z najbliższymi jajkiem ze święconki podczas świątecznego śniadania, zajadaniem się mazurkiem (ciastem, które je się wyłącznie w Święta Wielkanocne), polewaniu się wodą w drugi dzień Świąt Wielkanocnych, czyli w Lany Poniedziałek.
Jak obchodzi się Święta Bożego Narodzenia?
Obrzędy słowiańskie hołubią Święta Bożego Narodzenia. Podczas Adwentu, kiedy oczekuje się na Narodzenie Jezusa, istnieje zwyczaj obdarowywania dzieci drobnymi podarkami w Mikołajki (czyli w rocznicę imienin świętego Mikołaja). W przeddzień Bożego Narodzenia, zgodnie z polską tradycją, siada się z rodziną do wieczerzy wigilijnej, podczas której smakuje się 12 bezmięsnych potraw (m.in. zupę z suszonych grzybów, karpia, śledzia, kapustę, groch, kompotu z suszonych owoców, barszczu czerwonego, itd.). Ponadto pod obrus kładzie się siano na znak stajenki, w której spał Jezus. Przed przystąpieniem do kolacji wszyscy łamią się ze sobą opłatkiem i składają sobie życzenia. Po kolacji wigilijnej jej uczestnicy wymieniają się prezentami, a potem wspólnie zmierzają na Pasterkę, czyli uroczystą mszę świętą, celebrującą urodzenie się syna Pana Boga.
W okresie świętowania Narodzenia Pańskiego organizuje się szopki przed kościołami, w których często można spotkać żywe zwierzęta, np. osła, królika i barana. Ponadto w różnych ośrodkach kulturalnych oraz kościołach wystawia się jasełka.
Jakie są inne obrzędy chrześcijańskie?
Inne, dobrze znane obrzędy chrześcijańskie w naszym kraju to np. Boże Ciało, które jest dniem wolnym od pracy. Tego dnia spod kościołów wyruszają ulicami miast i wsi liczne procesje eucharystyczne, świętujące Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej.
Z kolei 15 sierpnia katolicy obchodzą Święto Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Po mszy świętej odprawianej z tej okazji poświęca się rośliny i zioła uprawne. W niektórych parafiach po procesji obnosi się po domach figurkę Matki Boskiej.
Kolejnymi dwoma ważnymi świętami dla osób wierzących w Chrystusa są Święto Zmarłych (przypadające 1 listopada) oraz Dzień Zaduszny (obchodzony 2 listopada). W tych dniach odwiedza się groby bliższych i dalszych zmarłych krewnych, znajomych i sąsiadów, zapala na mogiłach znicze, modli się i wspomina tych, którzy odeszli.
W poczet obrzędów chrześcijańskich od niedawna, a dokładnie od 2009 roku weszło świętowanie Święta Trzech Króli, przypadającego na 6 stycznia. Tego dnia w większości polskich miast odbywają się Orszaki Trzech Króli, nie rzadko w główne role wcielają się przedstawiciele lokalnych władz samorządowych oraz kościelnych.
Regionalne zwyczaje, obrzędy i tradycje w Polsce
W zależności od rejonu państwa można spotkać rozmaite zwyczaje, obrzędy i tradycje w Polsce. Takim przykładem jest dzień świętego Marcina, hucznie obchodzony w Poznaniu. Tego dnia, 11 listopada, Poznaniacy czczą swojego patrona biorąc udział w pochodzie do zamku, gdzie następuje symboliczne przekazanie kluczy do miasta aktorowi wcielającemu się w postać świętego Marcina.
Nie wszyscy znają tradycję Pomorzan związaną z pielgrzymką kutrów rybackich do Pucka, co wiąże się z nadaniem miastu przywileju urządzania jarmarków. Na pamiątkę tego wydarzenia 29 czerwca do Zatoki Puckiej przypływają łodzie m.in. z Jastarni i Władysławowa.
Noc Kupały, Sobótki lub Noc Świętojańska to określenia dotyczące innego polskiego obrządku, który zazwyczaj odbywa się w nocy z 21 na 22 czerwca. Wówczas rozpala się duże ognisko, śpiewa się pieśni, ludzie gromadzą się, by cieszyć się z nadejścia lata, a panny wiją wianki i wrzucają je do rzeki, by wyłowili je kawalerowie.
Polskie obrzędy i zwyczaje dotyczą wielu aspektów życia oraz najbardziej przełomowych momentów dla człowieka, takich jak np. wyjście za mąż, narodziny dziecka, czy przejęcie sakramentu pierwszej komunii świętej, itp.
Czytaj:
- Wielki post – kiedy się zaczyna i ile trwa? Informacje
- Obrzędy mszy świętej – od wstępnych do zakończenia
- Msza za zmarłych - jak napisać intencje mszalne?