Kalendarz liturgiczny składa się z wielu świąt kościoła katolickiego. Mają one różne znaczenie dla chrześcijaństwa. Najważniejsze określane są jako „uroczystości”. Po nich jako kolejne ważne wymieniane są święta nakazane czyli obowiązkowe. Wierni zobowiązani są także do uczestnictwa we mszy świętej w każdą niedzielę. Duchowni zachęcają wiernych także do udziału w liturgii innych świąt, które nie mieszczą się w katalogu świąt obowiązkowych.
Święta nakazane – unormowanie prawne
Pierwsze z pięciu przykazań kościelnych mówi, iż w niedziele i święta nakazane należy uczestniczyć we mszy świętej i powstrzymywać się od prac niekoniecznych. Święta nakazane w kościele katolickim w Polsce uregulowane są w Kodeksie prawa kanonicznego z 1983 r. Ten zbiór aktów prawnych, który zawiera istotę prawa kanonicznego obowiązuje wszystkich wiernych. Zgodnie z przepisami Kodeksu prawa kanonicznego ustanawianie dni świątecznych należy do wyłącznej kompetencji najwyższej władzy kościelnej. Kanon 1247 tego Kodeksu wyraźnie określa, jaki jest obowiązek wiernych w święta nakazane i niedziele. Wierni zatem zobowiązani są do:
- uczestnictwa we mszy świętej oraz powstrzymywania się od wykonywania tych prac i zajęć, które utrudniają oddawanie Bogu czci i przeżywanie radości właściwej dniowi Pańskiemu,
- korzystania z należnego odpoczynku duchowego i fizycznego,
- uczestnictwa we mszy świętej gdziekolwiek jest ona odprawiana w obrządku katolickim w dzień świąteczny lub wieczorem dnia poprzedzającego.
Stosowanie tych zasad wypełnia całkowicie obowiązek uczczenia święta koniecznego. Jednak w sytuacjach braku możliwości uczestnictwa w Eucharystii podczas świąt obowiązkowych (na przykład z powodu braku księdza czy poważnej choroby) ważne jest, aby wierni uczestniczyli w liturgii Słowa w kościele parafialnym bądź innym świętym miejscu lub poświęcili czas na indywidualną modlitwę w gronie rodziny lub znajomym.
Jakie są obowiązkowe święta kościelne?
W ciągu wieków zmieniała się liczba świąt nakazanych. Zawsze świętem obowiązkowym była i jest niedziela. Ten dzień tygodnia ma uprzywilejowane miejsce w katalogu świąt jako dzień upamiętniający zmartwychwstanie Pańskie. Różne święta są w różnych krajach traktowane jako obowiązkowe. Niektóre za zgodą Stolicy Apostolskiej zostały przeniesione na niedzielę. W Polsce w czasach socjalizmu wiele świąt było zniesionych i stanowiły one normalny dzień pracy. Z pewnością było to przyczyną konfliktu sumienia wielu wiernych. Biskupi polscy bardzo często zwracali się do Stolicy Apostolskiej o przeniesienie tych świąt z dni roboczych na niedzielę. Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów wydawała dekrety, pozwalające na takie zmiany. Oto katalog świąt nakazanych w kościele katolickim w Polsce:
- uroczystość Narodzenia Pańskiego – 25 grudnia,
- uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki – 1 stycznia,
- uroczystość Objawienia Pańskiego (Trzech Króli) – 6 stycznia,
- uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa (Boże Ciało) – zawsze w czwartek , 60 dni po Wielkanocny (święto ruchome),
- uroczystość wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – 15 sierpnia,
- uroczystość Wszystkich Świętych – 1 listopada.
Obecnie wszystkie te święta są uroczystościami państwowymi, a więc dniami wolnymi od pracy, co daje wiernym większą możliwość uczestnictwa w mszach świętych. Katalog tych świąt obowiązuje od 2003 r. Wtedy również zniesiono obowiązek uczestnictwa w trzech innych mszach: uroczystości św. Józefa (19 marca), świętych Apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca) i Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (8 grudnia).
Obowiązkowe święta kościelne – informacje
Ustanawianie świąt nakazanych w kościele katolickim w Polsce należy do kompetencji najwyższej władzy kościelnej czyli papieża. Biskupi diecezjalni mogą wyznaczać szczególne dni świąteczne dla swoich diecezji tylko w pojedynczych przypadkach. Konferencja Episkopatu może także za zgodą stolicy apostolskiej niektóre z nakazanych świąt kościelnych znieść lub przenieść na niedzielę.
Oto krótka charakterystyka obowiązkowych świat kościelnych:
- uroczystość Narodzenia Pańskiego
- czczony jest fakt narodzenia Jezusa Chrystusa w Betlejem, święto obchodzone już od III wieku,
- uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki
- święto to zostało wprowadzone do katalogu świąt koniecznych w 1931 r. przez papieża Piusa XI i uzyskało rangę uroczystości kościelnej,
- uroczystość Objawienia Pańskiego (Trzech Króli)
- najstarsze święto chrześcijańskie, obchodzone już od III wieku dla uczczenie oddania hołdu narodzonemu Jezusowi przez 3 mędrców,
- uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa (Boże Ciało)
- po raz pierwszy świętowana w XIII wieku, katolicy świętują wtedy przeistoczenie chleba i wina w Krew i Ciało Chrystusa,
- uroczystość wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
- to święto ma swój początek w V wieku i obchodzone jest dla uczczenia zabrania do nieba z ciałem i duszą Najświętszej Maryi Panny po zakończeniu jej życia na ziemi,
- uroczystość Wszystkich Świętych
- uroczystość czcząca pozagrobowe życie zmarłych bliskich.
Obowiązujące prawo kościelne podkreśla znaczenie niedzieli i świąt nakazanych w życiu każdego katolika. Ale należy pamiętać, iż wiara nie jest tylko zbiorem nakazów i zakazów zmuszających do określonego działania. To sprawa chęci i siły wiary każdego człowieka. Każdy bowiem we własnym sumieniu osądza, czy spełnia kanony wiary chrześcijańskiej.
Czytaj:
- Religia w Polsce – kościoły i związki wyznaniowe
- Sanktuarium Matki Bożej w Lourdes - pielgrzymka, woda
- Ile dać na komunię i jaki prezent kupić z tej okazji?