Ból jelita cienkiego
Układ pokarmowy składa się z jamy ustnej, gardła, przełyku, żołądka, jelita cienkiego i jelita grubego. Kluczową rolę w procesie trawienia odgrywa jelito cienkie – to w nim jedzenie zostaje ostatecznie rozdrobione i strawione. Można je przyrównać do kilkumetrowej, pofałdowanej rurki, umiejscowionej pomiędzy żołądkiem a jelitem grubym.
Jelito cienkie składa się z dwunastnicy, jelita czczego oraz jelita krętego i jest najdłuższą częścią przewodu pokarmowego. Zajmuje dokładnie okolice pępkową, podbrzuszną i okolice biodrowe. Ból jelita cienkiego lokalizuje się głównie w okolicy pępka.
Jeśli pacjent odczuwa dolegliwości bólowe umiejscowione w tej części brzucha, lekarz będzie szukał przyczyny wśród chorób jelita cienkiego.
Ból jelita grubego
Jelito grube jest końcowym odcinkiem przewodu pokarmowego. W nim odbywa się proces formowania stolca, a także kończy się proces wchłaniania wartości odżywczych z resztek pokarmowych. Składa się z jelita ślepego, okrężnicy i odbytnicy i jest umiejscowione pomiędzy jelitem cienkim i odbytem. Ból jelita grubego jest odczuwany przez pacjentów w podbrzuszu.
O czym świadczy ból jelit?
Ból w jelitach może być wywołany przez wiele różnych stanów chorobowych. Jeśli ból jest jedynym objawem, z jakim pacjent zgłasza się do lekarza, to z pewnością proces diagnostyczny się wydłuży. Lekarz w pierwszej kolejności będzie musiał wykluczyć stany nagłe, które mogą wymagać interwencji chirurgicznej.
Niepokojące jest nasilanie się bólu podczas poruszania oraz opukiwania jamy brzusznej. Wskazaniem do hospitalizacji może być także odruchowa obrona mięśniowa i dodatni objaw Blumberga, czyli ból po zwolnieniu ucisku brzucha. Żeby podstawić wstępna diagnozę, lekarz musi wziąć pod uwagę dokładną lokalizację bólu, jego charakter, stopień natężenia, promieniowanie, objawy towarzyszące, a także czynniki nasilające lub łagodzące dolegliwości bólowe.
Przyczyny bólu jelit i objawy chorobowe
Wśród najczęstszych przyczyn bólu jelit można wymienić:
- polipy jelit – są to łagodne zmiany nowotworowe, które początkowo mogą nie dawać żadnych objawów. W zaawansowanym stadium objawiają się bólami w dole brzucha i krwawieniem z odbytu.
- chorobę uchyłkową jelit – początkowo przebiega bezobjawowo, z czasem pacjenci skarżą się na bóle jelit, wzdęcia, zmianę rytmu wypróżnień. Okresowo może występować zatrzymanie stolca. Choroba uchyłkowa może prowadzić do perforacji lub niedrożności oraz krwawień z uchyłków.
- chorobę niedokrwienną jelit – występuje najczęściej u pacjentów z chorobami krążenia, głównie z miażdżycą, niewydolnością serca i po zawale mięśnia sercowego. Ostre niedokrwienie ma gwałtowny przebieg i objawia się zwykle silnym bólem jelit. Przewlekłe natomiast można rozpoznać po biegunce z domieszką krwi i spadku masy ciała.
- angiodysplazję – naczyniowa wada rozwojowa jelit, która prowadzi do krwawień z przewodu pokarmowego i anemii.
- chorobę Leśniowskiego-Crohna – objawia się bólami brzucha w trakcie i po posiłku, wodno-śluzową biegunką, nudnościami, wymiotami, wzdęciami i przelewaniem treści jelitowej.
- wrzodziejące zapalenie jelita – chorobę można rozpoznać po bólach brzucha, biegunkach z domieszką krwi, śluzu lub ropy, a także parciu na stolec.
- zespół jelita drażliwego – to przewlekłe i nawracające zaburzenia czynnościowe jelit, charakteryzujące się bólami związanymi z wypróżnianiem oraz zmianą częstości wypróżniania i wyglądu stolca; jest jedną z najczęstszych przyczyn bólu jelit.
- zapalenie wyrostka robaczkowego – objawia się silnym bólem początkowo w okolicy pępka, przemieszczającym się do prawego dołu biodrowego. Zwykle towarzyszą mu nudności, wymioty, zaparcie, brak apetytu i przyspieszone tętno. Wymaga interwencji chirurgicznej.
- niedrożność jelit – objawy charakterystyczne to ból jelit, wymioty oraz zatrzymanie stolca i gazów. Długotrwała niedrożność może prowadzić do wymiotów kałowych.
- nieżyt żołądkowo-jelitowy (grypa jelitowa) – objawia się wymiotami i biegunką, bólem brzucha, brakiem apetytu, osłabieniem, a niekiedy także gorączką.
- zaparcia, którym często towarzyszą bóle jelit i powiększenie obwodu brzucha.
W diagnostyce chorób jelit kluczowe znaczenie ma częstość wypróżnień oraz wygląd stolca.Wodnista biegunka sugeruje zakażenia. Duży zbity stolec wskazuje na zaparcia, a brak wypróżniania na niedrożność jelit. Krew w stolcu natomiast może świadczyć o polipach lub nieswoistych zapaleniach jelit.
Co pomaga na ból jelit?
Ból jelit należy leczyć przyczynowo, a leczenie powinno być poprzedzone dogłębną diagnostyką. Jeśli za bólem jelit stoi zapalenie wyrostka robaczkowego, niedokrwienie, polipy, zaawansowana choroba uchyłkowa, skręt lub niedrożność, konieczne będzie leczenie chirurgiczne.
W zespole jelita drażliwego stosuje się leki rozkurczowe oraz przeciwbiegunkowe. Zalecana jest także psychoterapia. Nieswoiste zapalenia jelit, takie jak wrzodziejące zapalenie jelit i choroba Leśniowskiego-Crohna leczy się środkami farmakologicznymi oraz dietą. W przypadku grypy jelitowej wystarczy odpowiednie nawodnienie i wypoczynek. Na zaparcia natomiast zalecana jest dieta bogata w błonnik i odpowiednia podaż płynów.
