Zwolnienie z podatek od spadku
Zacznijmy nietypowo – od zwolnienia z podatku od spadku. Co do zasady bowiem, najbliższa rodzina (zgodnie z art. 4a ust. 1 Ustawy o podatku od spadków i darowizn z 1983 r.), czyli:
- zstępni, czyli dzieci, wnuki itd.,
- wstępni, czyli rodzice, dziadkowie itd.,
- a także małżonkowie, rodzeństwo, pasierb, macocha i ojczym,
może uniknąć takich kosztów. Są to osoby zaliczające się do tak zwanej I grupy podatkowej. W praktyce dla celów podatkowych ta najbliższa rodzina określana jest jako tzw. grupa 0. Wystarczy, że na formularzu SD-Z2 spadkobiercy ci zgłoszą naczelnikowi odpowiedniego urzędu skarbowego wszystkie nabyte składniki majątkowe spadku. Mają na to 6 miesięcy od czasu uprawomocnienia się sądowego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenie dziedziczenia przez notariusza (art. 4a ust. 1 i 1a ww. ustawy). To bardzo ważne. Niedopełnienie tego obowiązku będzie skutkować naliczeniem podatku od spadku według zasad ogólnych.
Wysokość podatku od spadku 2020
Pierwszą rzeczą, jaką robimy, aby ustalić wysokość podatku od spadku, jest ustalenie, do której grupy podatkowej należymy. W przypadku podatku od spadków i darowizn, podstawą klasyfikacji jest „umiejscowienie” rodzinne względem spadkodawcy. Pomijamy w tym miejscu wspomnianą grupę zerową, która może liczyć na zwolnienie z podatku od spadku.
I tak:
- grupa I: zstępni (dzieci, wnuki itd.), wstępni (rodzice, dziadkowie itd.), małżonek, rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, zięć, synowa, teść, teściowa. Grupa ta, (podobnie jak stworzona dla celów podatkowych grupa 0), również obejmuje najbliższą rodzinę, ale jest poszerzona o teściów oraz zięcia i synową.
- grupa II: zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych.
- grupa III: pozostali spadkobiercy.
Ważne: do zstępnych zalicza się także dzieci przysposobione i ich zstępnych. Również rodzice przysposabiający są w rozumieniu ustawy najbliższymi z I grupy podatkowej.
Podatek od spadków i darowizn
Dla każdej z grup podatkowych przewidziana jest inna kwota wolna od podatku:
- grupa pierwsza: 9637 złotych;
- grupa druga: 7276 złotych;
- grupa trzecia: 4902 złote.
Co to oznacza w praktyce? Załóżmy, że odziedziczyliśmy po ojcu 8 tysięcy złotych i był to cały spadek, jaki przypadł nam w udziale. Ponieważ – jako dziecko - kwalifikujemy się do pierwszej grupy podatkowej, kwota wolna od podatku wynosi w naszym przypadku 9637 złotych. Odziedziczone 8000 zł to mniej, niż 9837, a więc podatku od spadku nie zapłacimy w ogóle.
Ile wynosi podatek od spadku?
Załóżmy teraz, że otrzymaliśmy po ojcu spadek przewyższający kwotę wolną od podatku i przez zapomnienie nie zgłosiliśmy tego faktu w Urzędzie Skarbowym. Nie mamy wyjścia, musimy zapłacić podatek. Jak obliczyć jego wysokość? Wykorzystamy do tego tabelę ze skalami podatkowymi, w zależności od grupy podatkowej i kwoty nadwyżki ponad kwotę wolną od podatku.
GRUPA I
- Nadwyżka ponad kwotę wolną od podatku do 10 278 złotych – podatek od spadku wynosi 3 procent od kwoty nadwyżki;
- Nadwyżka od 10 278 do 20 556 złotych – podatek: 308,30 zł plus 5 procent nadwyżki ponad kwotę 10 278 zł;
- Nadwyżka powyżej 556 złotych – podatek: 822,20 zł plus 7 procent nadwyżki ponad kwotę 20 556 zł.
GRUPA II
- Nadwyżka do 10 278 złotych – podatek od spadku: 7 procent od kwoty nadwyżki;
- Nadwyżka od 10 278 do 20 556 złotych – podatek: 719,50 zł plus 9 procent nadwyżki ponad kwotę 10 278 zł;
- Nadwyżka powyżej 556 złotych – podatek: 1644,50 zł plus 12 procent nadwyżki ponad kwotę 20 556 zł.
GRUPA III
- Nadwyżka do 10 278 złotych – podatek od spadku: 12 procent od kwoty nadwyżki;
- Nadwyżka od 10 278 do 20 556 złotych – podatek: 1233,40 zł plus 16 procent nadwyżki ponad kwotę 10 278 zł;
- Nadwyżka powyżej 556 złotych – podatek: 2877,90 zł plus 20 procent nadwyżki ponad kwotę 20 556 zł.
Powyższe zasady naliczania wymaganego podatku reguluje art. 15 Ustawy o podatku od spadków i darowizn i nie istnieje możliwości „obejścia” szczegółowo określonych stawek podatku.
Jak obliczyć podatek od spadku?
W Internecie dostępne są kalkulatory podatku od spadku, ale można go także w szybki sposób policzyć własnoręcznie.
Posłużmy się znów przykładem. Załóżmy, że w spadku po ojcu otrzymaliśmy pieniądze w kwocie 50 tysięcy złotych i przez zaniechanie nie zgłosiliśmy spadku do urzędu skarbowego. Znajdujemy się więc w 1. grupie podatkowej. Ile wyniesie nasz podatek?
W naszym przypadku przekroczenie kwoty wolnej od podatku wyniosło 40 365 zł. Obliczyliśmy to w następujący sposób.
(50 000 – 9 637 = 40 365)
Była to nadwyżka znacznie przekraczająca zapisaną w tabeli wartość 20 556 złotych (patrz skale podatkowe) - wyniosła on dokładnie 19 807 zł.
(40 365 – 20 556 = 19 807 zł)
Teraz, zgodnie z tabelą, wyliczamy 7 procent od tej nadwyżki, co daje nam kwotę 1386,49 zł.
(19 807 x 0,07 = 1386,59 zł)
Otrzymaną wielkość dodajemy do zapisanych w tabelce 822,20 zł, co daje nam łącznie 2208,69 zł.
(822,20 + 1386,49 = 2208,69 zł).
Na sam koniec kwotę tę zaokrąglamy w górę do 2209 zł – taka właśnie będzie wysokość podatku od spadku wartego przykładowe 50 000 złotych.
Konsultacja merytoryczna prawnik Jolanta Woźniak
Zobacz jeszcze:
Dziedziczenie długów – zasady. Jak nie spłacać rodzinnych długów?
Spadek z dobrodziejstwem inwentarza – co warto o nim wiedzieć?
Podział majątku (spadku) – po śmierci rodziców, małżonka
Dziedziczenie ustawowe – zasady, kolejność, definicje
