Kiedy zaczyna się adwent? Symbole, rekolekcje, post

Adwent to dla chrześcijan wyjątkowy czas. Oczekiwaniu na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa na świat towarzyszą msze zwane roratami. Co właściwie oznacza słowo adwent, kiedy się zaczyna i jakie są zwyczaje adwentowe?
Płonące świece
Źródło:123RF
Spis treści

Co to jest adwent i kiedy się zaczyna?

Adwent to w chrześcijaństwie okres trwający od I Nieszporów czwartej z kolei niedzieli poprzedzającej Boże Narodzenie, aż do zmierzchu 24 grudnia. Nazwa ta wywodzi się od łacińskiego słowa adventus,oznaczającego przyjście. Okres adwentowy ma przypominać oczekiwanie na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa, a jednocześnie poprzedza pamiątkę jego pierwszego przyjścia, czyli Święta Bożego Narodzenia. 

Ile trwa adwent? Na to pytanieciężko jest udzielić jednoznacznej odpowiedzi - to dlatego, że dzień jego rozpoczęcia jest ruchomy. Zwykle jednak jest to około 23-25 dni. Historia adwentu ma swoje źródło w początku obchodzenia przez chrześcijan Bożego Narodzenia, czyli mniej więcej w drugiej połowie IV wieku. Choć pierwsze zapiski dotyczące adwentu znajdują się w liturgii hiszpańskiej i galicyjskiej, inni badacze twierdzą, że adwent zaczęto obchodzić w V wieku, kiedy to biskup Perpetuus z Tours nakazał utrzymywanie postu trzy razy w tygodniu, począwszy od 11 listopada aż do świąt Bożego Narodzenia.

Symbole adwentowe

Kiedy zaczyna się adwent, w kościołach chrześcijańskich jednocześnie rozpoczyna się rok liturgiczny. Sam adwentto dla chrześcijan czas pełen zadumy. W tym okresie w liturgii dominuje kolor fioletowy, który symbolizuje pokutę i oczekiwanie na spotkanie z Jezusem. Ornat, który kapłan zakłada na mszę świętą jest właśnie tej barwy, tym samym kolorem nakrywa się także ołtarz. Wyjątkiem jest III niedziela adwentu, kiedy to ksiądz zakłada różowy ornat. Ma on podkreślać radość z bliskości Pana Jezusa. 

To nie jedyne symbole adwentowe i zwyczaje. Jednym z nich jest kalendarz adwentowy, który służy do odliczania dni od pierwszego dnia adwentu do Wigilii Bożego Narodzenia. Wymyślony w XIX wieku przez niemieckich luteran, dziś jest znany i kultywowany przez chrześcijan z całego świata. Popularny jest także wieniec adwentowy, który składa się z gałązek drzewa iglastego. Umieszcza się na nim 
4 świece, które symbolizują 4 niedziele adwentu. Każda kolejna niedziela to nowa zapalona świeca. Pierwsza z nich oznacza pokój, druga wiarę, trzecia miłość, a czwarta - nadzieję. Zielone gałązki to z kolei symbol życia, a okrągła forma wieńca - metafora jego powracającego cyklu.

Adwent a post

Post to w Kościele łacińskim dobrowolne powstrzymanie się od spożywania mięsa oraz zmniejszenie ilości i wielkości posiłków przez określony czas. Post jest konieczny do zachowania przede wszystkim w Środę Popielcową oraz Wielki Piątek, choć niektórzy wierni przestrzegają go w każdy piątek. Post polegający na powstrzymywaniu się od spożywania mięsa i pokarmów mięsnych oraz ograniczeniu posiłków obowiązuje katolików, w wieku 18-60 lat. Jako, że adwent jest raczej czasem radosnego oczekiwania na przyjście Jezusa Chrystusa, a nie surowej pokuty, w jego trakcie nie obowiązuje post. Wyjątkiem jest Wigilia Bożego Narodzenia, kiedy to na stołach wiernych nie pojawiają się potrawy mięsne. Oczywiście każdy Katolik może przestrzegać postu w czasie Adwentu, jeśli będzie miał na to ochotę. Nie jest to jednak konieczne.

Adwentowe msze

W czasie adwentu w kościołach są odprawiane specjalne nabożeństwa o wschodzie słońca. Takie msze adwentowe zwane są roratami. Odprawia się je ku czci Maryi Panny. Charakterystyczne dla roraty jest zapalenie świecy roratnej (tak zwanej roratki), którą umieszcza się w pobliżu ołtarza jedynie podczas adwentu. Symbolizuje ona Najświętszą Maryję Pannę. Roraty rozpoczynają się wraz z początkiem adwentu. Co ciekawe, na wstępie mszy wierni modlą się jedynie przy zapalonych świecach oraz lampionach, dzięki czemu nabożeństwu towarzyszy wyjątkowa atmosfera. Dopiero podczas śpiewu „Chwała na wysokości Bogu” w kościele zapalane są światła. Obecnie roraty odprawia się także wieczorem, ze względu na udział w nich dzieci i młodzieży. W liturgii Kościoła katolickiego pierwsze czytania podczas rorat pochodzą z Księgi proroka Izajasza. Mówią one o wyczekiwaniu na przyjście na świat obiecanego Zbawiciela.

Adwent - ciekawostki

Podczas mszy roratniej wierni przynoszą ze sobą nie tylko świece, ale również lampiony adwentowe. To niewielkie, czworoboczne lampki, których ściany zdobią witraże lub obrazki ze scenami biblijnymi lub chrześcijańskimi symbolami. W zależności od rodzaju lampionu, w środku umieszcza się świeczkę albo żarówkę. Lampion ma związek z treścią przypowieści Jezusa o roztropnych pannach, które z płonącymi lampami oczekiwały na przyjście Oblubieńca. W niektórych polskich parafiach praktykuje się także zwyczaj wędrującej figury Matki Bożej. Polega on na przyjmowaniu figurki przez dziecko, którego zapisane dobre uczynki wykonane poprzedniego dnia, zostały wylosowane przez kapłana odprawiającego roraty. Figurkę najczęściej zabiera się na jeden dzień - w tym czasie cała rodzina powinna celebrować liturgię, śpiewać pieśni na adwent, a także wspólnie czytać i rozważać Biblię.

Zobacz także:

 

Bibliografia

  • Carvajal F., „Rozmowy z Bogiem. Tom I: Adwent i Boże Narodzenie”, Ząbki 2007, ISBN: 987-83-7031-606-8
  • Kolvenbach P. „Rozważania na cały Adwent”, Kraków 2013, ISBN: 978-83-277-0014-8