Co to jest Wielki Post?
Wielki Post to szczególny okres w życiu chrześcijan oraz w liturgii kościelnej. Rozpoczyna się od Środy Popielcowej, a po około 6 tygodniach kończy w Wielki Czwartek, tuż przed wieczorną Mszą Wieczerzy Pańskiej. Od tego momentu katolicy obchodzą Triduum Paschalne: kultywowane w Wielki Czwartek, Wielki Piątek oraz Wielką Sobotę.
Co to jest Wielki Post? Ten czas, określany jako wielki, ma za zadanie przygotować chrześcijan do wielkiego święta, jakim jest zmartwychwstanie Pana Jezusa. Wierni powinni w tym czasie zwrócić szczególną uwagę na modlitwę, obcowanie z Bogiem, skupienie się na życiu duchowym oraz na pomocy bliźnim, zwłaszcza w formie jałmużny dla ubogich.
Z wykonywaniem jakich obowiązków chrześcijańskich wiąże się Wielki Post? Zasady obowiązujące katolików w tym czasie dotyczą nakazu poszczenia w Środę Popielcową oraz w Wielki Piątek, a także wstrzymania się od uczestniczenia w hucznych zabawach. Zaleca się też wstrzemięźliwość w jedzeniu i piciu w ciągu całego Wielkiego Postu, częstsze modlenie się oraz branie udziału w nabożeństwach Drogi Krzyżowej, w Gorzkich Żalach, czy w rekolekcjach wielkopostnych. Bardzo istotnym elementem Wielkiego Postu jest przystąpienie do sakramentu pokuty i pojednania: z Bogiem, sobą i z drugim człowiekiem.
Kiedy się zaczyna i ile trwa Wielki Post?
Ile trwa Wielki Post? Przyjmuje się, że Wielki Post trwa 40 dni – tyle czasu ile Chrystus spędził na pustyni poszcząc i nie ulegając pokusom, przedstawionym w Biblii jako kuszenie diabła. Liczba „40” ma też związek z innymi symbolicznymi zdarzeniami, znanymi z Biblii, takimi jak choćby czterdziestoletnia wędrówka Izraelitów, którzy uciekli z Egiptu. Mojżesz spędził 40 dni na górze Synaj po to, by otrzymać od Boga Dekalog. Dawid oraz Salomon mieli we władzy Izrael przez 40 lat każdy.
A kiedy zaczyna się Wielki Post? Środa Popielcowa to pierwszy dzień Wielkiego Postu, zakończenie tego okresu przypada na Wielki Czwartek przed rozpoczęciem Triduum Paschalnego. Środę Popielcową wyznacza się na sześć niedziel przed Wielkanocą, tak żeby do końca Wielkiego Postu wyszło około 40 dni (nie licząc niedziel).
Wielkanoc jest świętem ruchomym, zależnym od kalendarza kościelnego, dlatego co roku może wypadać w nieco innym czasie.
Do czego przygotowuje Wielki Post?
Do czego przygotowuje Wielki Post? Wielki Post szykuje wiernych do godnego powitania zmartwychwstałego w Wielką Noc Pana Jezusa. W czasie Wielkiego Postu na pamiątkę męki, śmierci i powstania z martwych Jezusa Chrystusa chrześcijanie przechodzą wewnętrzną przemianę. Starają się być lepszymi ludźmi, chcą być bliżej Boga, obok drugiego człowieka, szczególnie takiego, który potrzebuje wsparcia, czy pomocy finansowej.
Wierni, którym symbolicznie posypano głowy popiołem w Środę Popielcową, pragną w proch zamienić złe nawyki, uzależnienia i słabości i powstać na nowo, odrodzić się bogatszym, pełniejszym, bardziej wartościowym człowiekiem i chrześcijaninem. Czas Wielkiego Postu, trwający około sześciu tygodni, poprzez poszczenie, okazywanie innym miłosierdzia, częstszą modlitwę, przystąpienie do pokuty, spowiedzi oraz komunii świętej pozwala właściwie przygotować się do Wielkanocy. Zatem nie chodzi tyle o umartwianie się i odmawianie sobie wygód, co o odnalezienie drogi do lepszej wersji siebie i otwartą postawę wobec bliźniego.
Jak obchodzić Wielki Post?
Wielki Post obowiązuje praktykujących chrześcijan. W Wielkim Poście wierni nie powinni urządzać, ani brać udziału w hucznych zabawach, a także folgować sobie z jedzeniem i piciem (ta wskazówka dotyczy zarówno ilości posiłków, ja i ich obfitości oraz rodzaju trunków).
W okresie Wielkiego Postu przypadają dwa dni ścisłego postu: w Środę Popielcową oraz w Wielki Piątek. W tych dniach katolicy, którzy skończyli 18. rok życia ale nie rozpoczęli jeszcze 60. roku życia powinni pościć w sposób ścisły, co dotyczy zarówno kwestii ilościowej, jak i jakościowej posiłków. Zarówno w Środę Popielcową jak i w Wielki Piątek dopuszcza się zjedzenie jednego dużego posiłku do syta oraz dwóch małych na dzień. Ponadto należy powstrzymać się od jedzenia mięsa i potraw mięsnych. Młode osoby, które ukończyły 14 lat uprasza się zaś o zachowanie wstrzemięźliwości w spożywaniu posiłków mięsnych.
W zwykłe piątki, które wypadają w czasie Wielkiego Postu wiernym między 18. a 16. rokiem życia zaleca się zachować wstrzemięźliwość w jedzeniu potraw mięsnych.
Dyspensa na zabawę w Wielki Post
Wierni są obowiązani wypełniać nakazy, jakie narzuca na nich Wielki Post. Dyspensa stanowi zwolnienie z takiego obowiązku. Nie wywiązanie się z niego jest wówczas w pełni usprawiedliwione. Jednym z takich odstępstw od reguły jest dyspensa od wstrzemięźliwości od spożywania potraw mięsnych i dotyczy tych osób, które nie mogą dokonać wyboru pokarmów i muszą jeść, co zostało im podane. Jednak to zwolnienie nie obowiązuje ani w Środę Popielcową, ani w Wielki Piątek. Można się na tę dyspensę powołać w zwykłe piątki w ciągu całego roku, także w Wielkim Poście.
O taką dyspensę mogą się też ubiegać inni wierni, jednak muszą mieć ku temu wyraźne przyczyny. W tym drugim przypadku dyspensa nie obejmuje również Środy Popielcowej ani Wielkiego Piątku.
Dyspensa na zabawę w Wielki Post, np. związaną z wyprawianym przyjęciem weselnym, obchodami Dnia Kobiet, itp. może zostać udzielona np. przez metropolitę z terenu danej diecezji.
Czytaj też: