Na wschodzie uroczystość Objawienia Pańskiego nazywana jest Świętem Epifanii. Obchodzone już było w III wieku. Dopiero 100 lat później pojawiło się w kościele na Zachodzie. Liturgia Święta Trzech Króli łączy się ściśle z Bożym Narodzeniem, bowiem pierwsi chrześcijanie właśnie dniu Święta Trzech Króli obchodzili Boże Narodzenie. U schyłku IV wieku Kościół Powszechny uznał święta te jako dwie odrębne uroczystości.
Święto Trzech Króli – historia
W III wieku Kościół grecki obchodził Święto Epifanii. Oznaczało to pojawienie się Boga na ziemi w tajemnicy Wcielenia czyli przyjęcia natury ludzkiej przez Syna Bożego. Kościół zachodni zaczął obchodzić Święto Trzech Króli czyli Dzień Objawienia Pańskiego dopiero 100 lat później. Inne wydarzenia życia Chrystusa mają znaczenie dla chrześcijaństwa zachodniego, a inne dla chrześcijaństwa wschodniego:
- kościół prawosławny nazywa uroczystość Objawienia Pańskiego Świętem Jordanu, wspominając tym samym chrzest na rzece Jordan,
- kościół zachodni opiera Dzień Objawienia Pańskiego głównie na Ewangelii św. Mateusza, wspominającej o pokłonie trzech mędrców.
Ewangelia św. Mateusza wspomina o trzech „magoi”. Często tłumaczono ten zwrot jako „trzej magowie”. Ale odpowiednim tłumaczeniem sformułowania św. Mateusza jest raczej „trzej mędrcy”. Sam zwrot „magowie” nie oznaczał dawniej ludzi zajmujących się magią, a tylko kapłanów religii perskiej. Posługując się tym określeniem św. Mateusz miał z pewnością na myśli ludzi najmądrzejszych i światłych. O przybyciu mędrców do Betlejem wspomina tylko jedna ewangelia św. Mateusza. Wiele informacji na ten temat można znaleźć w apokryfach czyli opowieściach o życiu Jezusa, które pochodzą już z II wieku. Ewangelista nie określa też liczby mędrców. Niektóre teksty mówią, iż było ich siedmiu. Kościół przyjął, iż z uwagi na ilość przyniesionych darów dla Chrystusa było ich trzech. Imiona mędrców pojawiły się w VIII wieku, ale nie stwierdzono na jakiej podstawie zostały wybrane.
Orszak Trzech Króli - mirra, kadzidło i złoto
Jak Ewangelia św. Mateusza opisuje objawienie pańskie czyli późniejsze Święto Trzech Króli? Trzech mędrców: Kacper, Melchior i Baltazar podążali za gwiazdą na niebie, aby dotrzeć do Betlejem i oddać pokłon narodzonemu Jezusowi. Ich droga nazywana jest pochodem bądź korowodem trzech króli. Przekonani byli, iż będą oddawać pokłon przyszłemu królowi Izraela. Oznaczało to, iż cały świat pogański oddaje hołd Synowi Bożemu. Wśród tej trójki Mędrców był także przybysz z Afryki. Traktowane jest to jako symbol zbawienia, które dotyczy wszystkich ras. Jezus został obdarowany prezentami, darami, które już wcześniej były zapowiedziane w proroctwie Izajasza (Iz 60,6). Dary te to mirra, kadzidło i złoto. Kacper ofiarował kadzidło, Melchior – złoto, a Baltazar – mirrę. Przekazane dary maja bogatą symbolikę:
- złoto – to znak godności królewskiej,
- kadzidło – to symbol uznania Chrystusa za Boga,
- mirra – to symbol człowieczeństwa i zapowiedzi śmierci Zbawiciela.
Zgodnie z legendą mędrcy powrócili do swojego kraju, po latach przyjęli chrzest i podobno zostali biskupami. Owi przybysze to pierwsi poganie, którzy zobaczyli Jezusa. Stąd nazwa święta Dzień Objawienia Pańskiego, która oznacza objawienie się Mesjasza ludom pogańskim.
Kiedy obchodzimy Święto Trzech Króli?
Święto Trzech Króli czyli Dzień Objawienia Pańskiego obchodzone jest 6 stycznia. W okresie powojennym święto to było dniem wolnym od pracy. W 1960 r. Sejm zdecydował, iż 6 stycznia staje się znowu normalnym dniem pracy. W 2009 r. Komisja Wspólna Episkopatu i Rządu rozpoczęła temat przywrócenia ustawowo wolnego dnia 6 stycznia. W 2010 r. rozpoczęły się prace legislacyjne i 6 stycznia 2011 r. był znowu pierwszym Dniem Objawienia Pańskiego wolnym od pracy. W większości państw Europy również jest to dzień ustawowo wolny. W kościele katolickim jest to święto nakazane, a to oznacza to powstrzymywanie się od prac niekoniecznych. Wierni uczestniczą w mszach świętych. Jest to także tradycyjnie dzień modlitwy za misjonarzy. W miastach i miasteczkach wyruszają Korowody Trzech Króli, na czele których idą Kacper, Melchior i Baltazar. Odbywają się konkursy, jasełka i koncerty kolęd.
Objawienie Pańskie i jego tradycje
Pierwsze zwyczaje związane ze Świętem Trzech Króli pojawiają się już w XV wieku. Święcono złoto i kadzidła, a okadzanie domów miało głównie zabezpieczać przed wszelkimi chorobami i plagami. Dzieci chodziły z Gwiazdą Betlejemska po domach i dostawały prezenty. Do dziś pojawiają się napisy na drzwiach K+M+B oraz bieżący rok. Dlatego też stał się popularny zwyczaj święcenia kredy. Istnieje przekonanie, iż skrót pisany na drzwiach oznacza pierwsze litery imion mędrców. Ale tak naprawdę prawidłowym jest skrót C+M+B, który oznacza łacińską maksymę „Christus Mansionem Benedicat” czyli „Niech Chrystus błogosławi temu domowi”. Nieodzownym elementem każdego orszaku Trzech Króli jest śpiewanie kolęd w czasie przejścia orszaku do miejsca narodzenia Chrystusa. Tradycją są biegi Trzech Króli, odbywające się 6 stycznia.
Czytaj:
- Środa popielcowa a obowiązek postu. Kiedy wypada?
- Sanktuarium Matki Bożej w Lourdes - pielgrzymka, woda
- Religia w Polsce – kościoły i związki wyznaniowe