Pierwotnie uroczystość ta obchodzona była ze świętem Zesłania Ducha Świętego. Dopiero w IV wieku Wniebowstąpienie Pańskie stało się oddzielnym świętem kościelnym. Kodeks prawa kanonicznego wylicza święta nakazane w kościele katolickim. W te dni wierni są zobowiązani do uczestnictwa w mszach świętych oraz do powstrzymywania się od prac niekoniecznych. Takim świętem jest Wniebowstąpienie Pańskie, gdyż przypada zawsze w niedzielę.
Wniebowstąpienie Pańskie – kiedy wypada?
Uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego powinna być obchodzona w czwartek 40 dni od zmartwychwstania Chrystusa. Jednak zgodnie z dekretem watykańskiej Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z 2004 r. święto to jest czczone w VII Niedzielę Wielkanocną. Jest to niedziela poprzedzająca uroczystość Zesłania Ducha Świętego. Co było przyczyną tej zmiany? Odpowiedź jest bardzo prosta. Niedziela jest dniem, w którym szersze rzesze wiernych mogą uczestniczyć w mszach świętych. Czwartek nie jest bowiem ustawowo wolnym dniem od pracy. Wniebowstąpienie Jezusa to święto ruchome, ponieważ zależy od daty Wielkanocy. Wniebowstąpienie Pańskie w 2019 r. obchodzone było 2 czerwca, ponieważ przypadało na 30 maja (czwartek). Dla przykładu w roku 2018 obchodzone było 13 maja, a w roku 2017 – 28 maja. W latach nadchodzących święto to też będzie ruchome i przypadnie na następujące dni:
- 2020 r. – 24 maja,
- 2021 r. – 16 maja,
- 2022 r. - 29 maja,
- 2023 r. – 21 maja,
- 2024 r. – 12 maja,
- 2025 r. – 1 czerwca.
Wniebowstąpienie Pańskie – historia święta
Obowiązek uczestnictwa we mszy w jakimkolwiek obrządku katolickim dotyczy również święta Wniebowstąpienia Pańskiego. Dlatego każdy katolik musi wiedzieć, kiedy ono w danym roku przypada. Czterdzieści dni po niedzieli zmartwychwstania Jezusa cały kościół świętuje Wniebowstąpienie Jezusa. Już święty Łukasz pisał, iż Syn Boży ukazywał się Apostołom przez 40 dni i uczył ich słowa bożego, opowiadał o królestwie bożym. A czterdziestego dnia wzniósł się do nieba z Góry Oliwnej. Uroczystość Wniebowstąpienia łączy się ściśle z tajemnicą zesłania Ducha Świętego. Dni następujące po Wniebowstąpieniu Pańskim powinny przygotowywać wiernych na przyjęcie Ducha Świętego. Samo wniebowstąpienie jest symbolicznym przetarciem drogi do nieba. Dla wiernych to święto nadziei na nowe życie po śmierci. Wniebowstąpienie jest konieczne, aby Syn Boży stał się pośrednikiem pomiędzy Bogiem a ludźmi.
Święta nakazane w Kościele katolickim a Wniebowstąpienie Pańskie
Święta nakazane w polskim kościele katolickim uregulowane są w Kodeksie prawa kanonicznego z 1983 r. Ten zbiór aktów prawnych, zawierający istotę prawa kanonicznego obowiązuje wszystkich wiernych. W katalogu świąt nakazanych nie figuruje uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego. Ale tylko i wyłącznie dlatego, iż zawsze święto to wypada w niedziele i w związku z tym jest już świętem nakazanym. W dniu Wniebowstąpienia Pańskiego wierni zobowiązani są do (zgodnie z prawem kanonicznym):
- uczestnictwa we mszy świętej oraz powstrzymywania się od wykonywania tych prac i zajęć, które utrudniają oddawanie Bogu czci i przeżywanie radości właściwej dniowi Pańskiemu,
- korzystania z należnego odpoczynku duchowego i fizycznego,
- uczestnictwa we mszy świętej gdziekolwiek jest ona odprawiana w obrządku katolickim w dzień świąteczny lub wieczorem dnia poprzedzającego.
Jak obchodzono święto Wniebowstąpienia?
Początki obchodów Święta Wniebowstąpienia sięgają IV wieku. Wtedy w Jerozolimie wierni udawali się na Górę Oliwną i czytali fragmenty Pisma Świętego. W średniowieczu msze świętą zawsze poprzedzała procesja, która miała symbolizować drogę na Górę Oliwną. Na zakończenie tej procesji podnoszono do góry figurę Chrystusa lub krzyż. W V wieku we Francji w czasie klęsk żywiołowych odprawiano msze święte i procesje o charakterze błagalnym. Miały one pomóc w zwalczaniu żywiołów. Ten zwyczaj przeprowadzanych procesji na trzy dni przed Wniebowstąpieniem Pańskim początkowo funkcjonował tylko we Francji. Potem stopniowo przyjął się i w innych krajach chrześcijańskiego świata. Po procesjach często oblewano zebranych wodą, jako znak zsyłania deszczu przez Boga. Czasem też zrzucano kwiaty z sufitu kościoła. Obecnie w Polsce niekiedy urządza się tak zwane Dni Krzyżowe, które są procesjami do przydrożnych krzyży. Odbywają się one w poniedziałek, wtorek i środę przed uroczystością Wniebowstąpienia Pańskiego. W dniu Wniebowstąpienia odprawiane są msze święte w kościołach. Z ich wystroju w tym dniu usuwana jest figura Jezusa Zmartwychwstałego, a pozostają tylko paschał i krzyż z przewieszoną czerwoną stułą. Czytania liturgiczne dotyczą obietnicy zesłania Ducha Świętego. Fakt Wniebowstąpienia traktowany jest jako ukoronowanie zmartwychwstania.
Jolanta Woźniak
Czytaj: