Podgrzybek
Podgrzybek jest jednym z najliczniej występujących i najchętniej zbieranych grzybów w Polsce. Ze względu na nikłe ryzyko pomyłki, podgrzybek cieszy się szczególnym uznaniem wśród grzybiarzy o niewielkim doświadczeniu. Dla wielu z nich jest pierwszym, a często jedynym grzybem, po który schylają się spacerując po lesie. Z wyglądu przypomina nieco borowika i nie ma w tym przypadku, należy bowiem do tej samej rodziny – borowikowatych. Mimo jednak swoich niezaprzeczalnych walorów smakowych, podgrzybek lokowany jest w hierarchii grzybów niżej, niż swój bardziej szlachetny kuzyn. Wyróżniamy kilka gatunków podgrzybka, w tym między innymi:
- podgrzybek brunatny,
- podgrzybek zajączek,
- podgrzybek czerwonawy,
- podgrzybek złotawy.
Podgrzybek brunatny
Podgrzybek brunatny (Xerocomus Radius) to leśna klasyka. Ciemny, kasztanowy kapelusz, oliwkowo-żółte rurki (gąbka), żółtawo-brązowy trzon w różnych kształtach, od prostego po bulwiasty. Występuje powszechnie w lasach iglastych, liściastych i mieszanych. Lubi towarzystwo sosen, często chowa się w mchu, trawie krzakach jagód, w zagłębieniach, pod gałęziami. Owocniki wyrastają od sierpnia do listopada, przy czym szczyt sezonu przypada na wrzesień i październik. Ryzyko pomyłki z innymi gatunkami grzybów, w tym przede wszystkim trującymi jest znikome dla osób o elementarnej choćby wiedzy i doświadczeniu. Jeżeli pomyłki się zdarzają, to głównie w przypadku bardzo młodych owocników, zazwyczaj są one niegroźne. Mały podgrzybek brunatny może być wzięty za borowika szlachetnego lub inną odmianę podgrzybka. Zdarza się, że za podgrzybka brany jest goryczak żółciowy, czyli „szatan”. W odróżnieniu jednak od borowika szatańskiego, nie jest to grzyb trujący, a jedynie niejadalny.
Podgrzybek brunatny znajduje liczne zastosowania w kuchni. Może być wykorzystywany do przyrządzenia sosu czy zupy, nadaje się do marynowania. Uwaga: choć jest grzybem jadalnym, nie może być spożywany w stanie surowym. Niezależnie od przeznaczenia powinien zostać obgotowany (15-20 minut), w celu eliminacji niewielkich ilości znajdujących się w nim toksyn.
Podgrzybek zajączek
Podgrzybek zajączek (Xerocomus Subtomentosus) występuje rzadziej, a przy tym jest mniej ceniony przez grzybiarzy. Kapelusz zajączka ma kolor jasnobrązowy, z lekkim oliwkowym i żółtawym odcieniem. Jego powierzchnia jest wyraźnie „zamszowa”. Rurki żółte, o szerokich porach. Trzon żółtawy, z wyraźną brązową siateczką. Podgrzybek zajączek także występuje w lasach o różnym charakterze, najczęściej w pobliżu sosen a także krzaków jagód i borówek. Rośnie od lipca do października. Nie ma szczególnych wartości odżywczych, a smakiem wyraźnie ustępuje pozostałym grzybom jadalnym, także podgrzybkom brunatnym. Najczęściej w potrawach znajduje się jako dodatek do okazów reprezentujących inne gatunki.
Sos z podgrzybków
Sos z podgrzybków uchodzi za doskonały dodatek do mięsa oraz ziemniaków, makaronu, ryżu i kaszy. Do jego przygotowania, oprócz samych grzybów, potrzebne są: cebula, śmietana, masło, natka pietruszki, ziele angielskie, liść laurowy, przyprawy.
- Grzyby dokładnie czyścimy z resztek ziemi, mchu, trawy i liści, odcinamy końcówki ogonków, sprawdzamy, czy w przekroju trzonków nie występują kanaliki świadczące o zarobaczywieniu.
- Grzyby obgotowujemy przez 10-15 minut. Nie wszyscy zalecają gotowanie grzybów przed smażeniem z uwagi na utratę części smaku, warto jednak wiedzieć, że podgrzybki brunatne mocno akumulują w sobie metale ciężkie z atmosfery i gleby. Ugotowanie ich pozwala się pozbyć toksyn. W czasie gotowania można raz wymienić brudną wodę na świeżą, a następnie użyć ją jako bulion.
- Drobno posiekaną cebulę podsmażamy na maśle. Dodajemy grzyby, delikatnie podlewamy bulionem i dusimy przez kilka minut.
- Dodajemy łyżkę śmietany zmieszaną z łyżką mąki. Zostawiamy na ogniu przez 2 minuty. Danie doprawiamy solą i pieprzem, dodajmy zioła.
Podgrzybki marynowane
Niezwykle często spożywa się też podgrzybki marynowane. Do ich przyrządzenia potrzebne będą: ocet (6 lub 10 proc.), marchew, cebula, gorczyca, liście laurowe, sól, cukier.
- Na wstępie czyścimy grzyby i przeglądamy pod kątem robaków.
- Następnie grzyby wrzucamy do gotującej się wody i zostawiamy na około 10-15 minut. Do garnka dodajemy też pokrojoną cebulę.
- W dalszej kolejności przygotowujemy zalewę. Na około 2 szklanki wody dodajemy pół szklanki octu, a do tego pokrojoną marchew, gorczycę, liście laurowe i przyprawy. Zalewę doprowadzamy do wrzenia i gotujemy około 2-3 minut.
- Ugotowane, odcedzone i ostudzone grzyby z cebulą przekładamy do słoików. Zalewamy je gorącą marynatą. Zakręcamy pokrywki.
- Słoiki odwracamy do góry dnem i pasteryzujemy w garnku z wrzącą wodą przez około 15 minut.
Zupa z podgrzybków
Za wyjątkowo smaczną uchodzi też zupa z podgrzybków. Jest niezwykle prosta do przygotowania. Oto przepis:
- Grzyby myjemy i czyścimy, tniemy w paski
- Na patelni roztapiamy masło, a następnie dodajmy pokrojoną drobno cebulę oraz grzyby. Podsmażamy przez około 5-10 minut.
- W tym czasie obieramy i drobno kroimy lub ścieramy marchew, tniemy też natkę pietruszki.
- Obsmażone grzyby z cebulą przekładamy do garnka z wodą, dodajemy marchew. Gotujemy przez około 15 minut, aż grzyby będą miękkie. Zdejmujemy na bieżąco tworzącą się na powierzchni wody piankę.
- Dodajemy śmietanę, natkę pietruszki i przyprawy wedle uznania i upodobań.