Menopauza, czyli klimakterium
Wiedza Polek na temat menopauzy pozostawia wiele do życzenia. Pracownia ARC Rynek i Opinia zapytała kobiety w wieku 45-55 lat o pierwsze objawy klimakterium, sposoby leczenia i hormonalną terapię zastępczą, czyli HTZ. W ten sposób powstał raport „Polki a menopauza 2016", którego wnioski są dość przytłaczające. Okazuje się, że:
- 35 proc. pań nie potrafiło powiedzieć, czy ma zmiany w cyklu miesiączkowym
- 47 proc. nie było w stanie ocenić, czy odczuwa uderzenia gorąca i kołatanie serca
- 29 proc. zaprzeczyło przekwitaniu
- 24 proc. nie wiedziało, czy ma menopauzę
- 49 proc. przyznało, że jest po lub w okresie okołomenopauzalnym
- 28 proc. kobiet z objawami menopauzy nie stosuje żadnych preparatów łagodzących objawy
- 17 proc. stosuje hormonalną terapię zastępcza
- 13 proc. stosuje ziołowe leki na klimakterium
Co to jest menopauza?
Klimakterium i menopauza to czas, kiedy w ciele kobiety zachodzą zmiany hormonalne. Przysadka mózgowa nie pracuje już w takim tempie, jak kiedyś, zanika podstawowa funkcja jajników, przestają one uwalniać jajeczka umożliwiające zajście w ciążę. Przyjmuje się, że menopauza to czas, w którym ostatecznie ustaje miesiączkowanie.
Etapy menopauzy
Proces ten może trwać do 4 lata i dzieli się na trzy etapy:
- Perimenopauzę, kiedy zaczynają się pojawiać nieregularne miesiączki
- Okres okołomenopauzalny, kiedy pojawia się ostatnia miesiączka
- Postmenopauzę, to czas liczony od roku od ostatniej miesiączki (może trwać nawet 10 lat od ostatniej miesiączki)
Menopauza objawy
Na każdym z tych etapów menopauzy mogą wystąpić inne oznaki, najczęściej jednak jako pierwsze objawy pojawiają się zaburzenia miesiączkowania. Równolegle albo trochę później kobieta odczuwa:
- uderzenia gorąca
- nadmierną potliwość i tzw. zimne poty
- ogólny stan zmęczenia
- wahania nastroju, drażliwość
- pojawia się także przyrost tkanki tłuszczowej
- bezsenność
- osłabienie libido
- suchość pochwy i skłonność do infekcji intymnych (w ostatnim etapie)
Uderzenia gorąca
Zdaniem wielu kobiety, tym co najbardziej męczy je w okresie menopauzy, są uderzenie gorąca. Fale, którym towarzyszy charakterystyczny zimny pot, potrafią pojawić się zupełnie niespodziewanie, w najmniej oczekiwanych momentach. Uderzenia gorąca są przyczyną dyskomfortu w ciągu dnia i zaburzeń snu w nocy, bo kobiety potrafią budzić się całkowicie mokre.
Skąd się biorą te wszystkie zmiany? Wynikają przede wszystkim z zaburzenia gospodarki hormonalnej. W okresie menopauzy spada bowiem ilość hormonów płciowych, które spełniały dotąd ważne funkcje w okresie rozrodczym (pozwolił m.in. na implantację zarodka w macicy i na utrzymanie ciąży).
Menopauza w jakim wieku
Płodność kobiet maleje już ok. 40. roku życia, dlatego przyjmuje się, że objawy menopauzy mogą pojawić się w przedziale od 40 do 60. roku życia (chociaż najczęściej ostatnia miesiączka przypada na 49.-55. rok życia). To duża rozpiętość, ale pojawienie się menopauzy jest bardzo indywidualną sprawą, zależy od:
- predyspozycji rodzinnych,
- czasu pierwszej miesiączki (im późniejsza tym szybciej następuje przekwitanie),
- a nawet trybu i stylu życia,
- diety,
- przebytych chorób,
- nałogów.
Tak więc to, kiedy zaczyna się i ile trwa menopauza, zależy od bardzo wielu indywidualnych czynników.
Test na menopauzę
Pomocne w rozpoznaniu menopauzy są dostępne w aptekach testy na menopauzę. Działają podobnie, jak testy ciążowe, wystarczy kilka kropel moczu, żeby poznać wynik.
Przedwczesna menopauza
Zdarza się, że objawy menopauzy występują u kobiet dużo młodszych, które dopiero co skończyły 30. rok życia. Mówimy wtedy o przedwczesnej menopauzie, która oprócz zaniku miesiączki charakteryzuje się:
- zmęczeniem,
- spadkiem odporności,
- stanami depresyjnymi i apatią,
- brakiem energii,
- płaczliwością.
Leki na menopauzę
Z raportu „Polki a menopauza 2016" wynika jasno, że niewiele kobiet stosuje leki na menopauzę. Polki często uważają, że przekwitanie to nie choroba, ale stan, który sam przeminie i nie wymaga wspomagania farmaceutykami. Tymczasem ginekolog może przepisać leki, które złagodzą uciążliwe objawy menopauzy.
Zioła na menopauzę
Alternatywą dla terapii hormonalnej są zioła na menopauzę, a dokładniej leki ziołowe. Można sięgnąć po leki z wyciągiem z pluskwicy groniastej, z koniczyny czerwonej, soi, kozłka lekarskiego, wiesiołka dwuletniego.
Uderzenia gorąca mogą złagodzić herbatki z szałwii i mięty pieprzowej, przydadzą się także uspokajające napary z melisy.
HTZ
Jedną z możliwości jest hormonalna terapia zastępcza (HTZ), która polega na przyjmowaniu odpowiednich dawek estrogenów (mogą mieć postać plastrów, tabletek, zastrzyków, globulek, żelów). Nie wszystkie kobiety mogą jednak przyjmować kurację hormonalną, terapii nie rozpoczyna się np. u starszych pań, powyżej 60 roku życia i osób obciążonych różnymi chorobami.
Dodatkowo niektórzy lekarze przyznają, że przy długotrwałym stosowaniu terapii (przez ok. 7 lat) minimalnie może wzrosnąć ryzyko zachorowania na raka piersi.
Dieta w menopauzie
Bardzo ważne dla kobiet w tym okresie są rośliny bogate w fitoestrogeny, które łagodzą objawy przekwitania. Szczególnie wartościowe są:
- izoflawony (głównym źródłem jest soja)
- lignany (występują w zbożach, ziarnach kawy, siemieniu lnianym, marchwi, cebuli, jabłkach, wiśniach i jagodach))
- stilbeny (występują w owocach morwy, orzechach ziemnych, winogronach i czerwonym winie)
- kumestany (występują w kiełkach lucerny, soi i czerwonej koniczynie)
Dietę bogatą w fitoestrogeny warto stosować zanim pojawią się pierwsze objawy menopauzy, dlatego do jadłospisu dobrze jest na stałe włączyć: rośliny strączkowe, nasiona dyni, granaty, daktyle, winogrona, grejpfruty i zieloną herbatę.
Złagodzenie objawów zagwarantuje nie tylko dieta, ale także regularny wysiłek fizyczny i aktywność seksualna.
Męska menopauza objawy
Z biegiem czasu zmienia się nie tylko organizm kobiety, ale także mężczyzny. U panów okres przekwitania nazywany jest andropauzą i przebiega nieco inaczej niż menopauza u kobiet. Andropauza najczęściej charakteryzuje się:
- zaburzeniami nastroju (może pojawić się apatyczność, brak wiary w siebie)
- spadkiem libido
- zaburzeniami erekcji
- rozrostem tkanki tłuszczowe w obrębie brzucha
- łysieniem
- zaburzeniami snu (nadmierna senność, bezsenność)
Objawy przekwitania u mężczyzn potrafią obniżyć jakość życia i wpływają na relacje rodzinne w taki sam sposób, jak dzieje się to w przypadku kobiet w okresie menopauzy. Dlatego tak ważne jest wspólne wspieranie się w tym szczególnym czasie, aktywne spędzanie czasu.
Czytaj też:
Seksualność seniorów. Nie wypada się przyznawać?
Uderzenia gorąca w menopauzie - przyczyny, objawy i leczenie
Suchość pochwy po menopauzie – objawy, przyczyny i leczenie
Nietrzymanie moczu u kobiet w menopauzie – leczenie i przyczyny