Jak zbierać grzyby? Zasady zbierania grzybów w lesie

Zbieranie grzybów rządzi się określonymi zasadami. Każde odstępstwo od nich skończyć się może wizytą w szpitalu. Zobacz, jak zbierać grzyby – kiedy chodzić do lasu, które gatunki wybierać, w jaki sposób wyjmować je z ziemi, w czym transportować? Poznaj najważniejsze zasady zbierania grzybów.
Grzybobranie
Źródło:123RF
Spis treści

Zbieranie grzybów

Zbieranie grzybów od wieków stanowi rytuał dalece wykraczający poza podstawową funkcję, jaką jest dostarczenie pokarmu na stół. To także forma kontaktu z przyrodą, rodzaj aktywności fizycznej a nawet społecznej. Zbieranie grzybów dostarcza jednak nie tylko dużej przyjemności, ale też wiąże się z określonym ryzykiem, jeśli brak nam wiedzy na ich temat. Zasady zbierania grzybów są nieubłagane i bezwzględnie należy je poznać oraz uznać, zanim wyruszymy do lasu. Jeden tylko błąd kosztować może zdrowie, a nawet życie. Dlatego zbieranie grzybów należy rozpocząć mając w głowie solidne podstawy teoretyczne, a w swoim towarzystwie – doświadczonego grzybiarza, który wcieli się w rolę przewodnika po leśnym królestwie. Zobaczmy teraz, jakie grzyby zbierać, jak je zbierać i jak transportować. Wykręcać czy wycinać? Nosić w koszu czy w wiadrze? 

Jakie grzyby zbierać?

Pierwsze i podstawowe pytanie, z którym zmierzyć się musi każdy debiutujący lub początkujący grzybiarz brzmi: jakie grzyby zbierać? Odpowiedź jest prosta. Wyłącznie te jadalne i wyłącznie te, które jesteśmy w stanie zidentyfikować ze 100-procentową pewnością. Pamiętać należy, że nawet w obrębie jednego gatunku poszczególne okazy potrafią istotnie się od siebie różnić wyglądem, często nastręczając problemów w ocenie, czy aby na pewno mamy do czynienia z właściwym grzybem. Szczególne problemy interpretacyjne stwarzają okazy młode, nie w pełni jeszcze wykształcone. W praktyce większość osób zbieranie grzybów zaczyna od powszechnie występujących i niezwykle charakterystycznych podgrzybków, z czasem rozszerzając spektrum na inne gatunki. Jakie? Do najpopularniejszych grzybów jadalnych w naszych szerokościach geograficznych należą:

  • grzyby z hymenoforem rurkowym:
    • borowik (szlachetny, usiatkowany, sosnowy, ceglastopory),
    • podgrzybek (brunatny, złotawy, zajączek),
    • koźlarz (babka, grabowy, pomarańczowo-żółty, czerwony),
    • maślak (sitarz, zwyczajny, żółty, pstry);
  • grzyby z hymenoforem blaszkowatym:
    • pieczarka (dwuzarodnikowa, szlachetna, polna),
    • czubajka (kania),
    • gąska (zielonka),
    • mleczaj (rydz, smaczny),
    • opieńka (ciemna, miodowa);
  • grzyby z hymenoforem pofałdowanym:
    • pieprznik (jadalny) – popularna „kurka”;
  • grzyby workowce:
    • smardz (jadalny),
    • grzyby podziemne,
    • trufla (letnia, wielkozarodnikowa).

Jak zbierać grzyby?

Jak zbierać grzyby? To pytanie, które w istocie dotyka kilku przynajmniej zagadnień, w tym techniki i metodyki samych poszukiwań, ale też tego, w jaki sposób należy grzyby wyciągać z ziemi, a także – jak przechowywać je do końca grzybobrania (kosz, wiadro, czy reklamówka). Istotne jest też, kiedy zbierać grzybyi od tej kwestii warto zacząć. Jeśli chodzi o porę roku, wysyp większości popularnych i jadalnych gatunków następuje późnym latem i jesienią. Jeśli zaś chodzi o porę dnia – grzybobranie z pewnością nigdy nie będzie ulubioną rozrywką tych, którzy lubią pospać do południa. Grzyby generalnie powinno się zbierać bardzo wcześnie rano, wychodząc do lasu około godziny 5, z dwóch powodów. Po pierwsze, grzyby rosną nocą, o świcie są więc młode, zdrowe, twarde, niezarobaczywione. Po drugie – jeśli my nie wstaniemy o poranku, zrobią to inni. Już przed południem większość „grzybowych” miejsc w lasach jest starannie przebrana przez doświadczonych grzybiarzy. 

Jeśli chodzi o samo poszukiwanie grzybów, wymaga ono wprawy i swoistego przystosowania oczu do penetracji ściółki. W toku ewolucji natura wyposażyła grzyby w umiejętność chowania się w mchu, trawie, gałęziach, zagłębieniach. Grzybiarze stosują różne metody. Niektórzy metodycznie idą przez las, bardzo wolno, starając się omiatać wzrokiem jak największą przestrzeń. Inni przystają co kilka kroków, kucają się lub pochylają i uważnie skanują obszar kilku najbliższych metrów kwadratowych. Ważna wskazówka – jeśli w ten, lub inny sposób znajdziemy jeden grzyb, warto poszukać kolejnych, dane miejsce przeszukując dokładniej. Grzyby często rosną w większych skupiskach. 

Jak zbierać aby nie uszkodzić grzybni?

Jak zbierać aby nie uszkodzić grzybni? Wykręcać czy wycinać? To pytania, nad którym grzybiarze głowią się od dziesięcioleci. Przez lata obowiązywał pogląd, że grzyby się delikatnie wykręca, co w maksymalny sposób zapobiega uszkodzeniom grzybni, redukując tym samym skalę ingerencji w ekosystem i zwiększając szansę na wyrośnięcie kolejnych okazów w tym samym miejscu. Obecnie uważa się, że sposób zbierania grzybów jako taki nie ma większego znaczenia dla samej grzybni, a skoro tak, to lepiej jest je wycinać (i tak w procesie czyszczenia końcówka nóżki zostanie odcięta). Pamiętać należy jedynie, aby po wszystkim grzybnię starannie przykryć, tak by nie uległa wysuszeniu. W żadnym razie nie powinno się jej zostawiać rozgrzebanej.  

Niezwykle istotne, jeśli chodzi o zbieranie grzybów, jest też to, w jaki sposób będą one transportowane od momentu wyciągnięcia z ziemi, do czasu, aż znajdą się w naszej kuchni. Ze względu na znaczne ilości, trofea niezwykle często zbierane są do plastikowych wiader. Nie jest to jednak sposób właściwy. Wiadro nie zapewnia bowiem grzybom przewiewności. W takich warunkach przegrzane grzyby wydzielają w dużych ilościach nie tylko wodę, ale też dwutlenek węgla. W ten sposób szybciej się psują i w skrajnych przypadkach mogą się stać toksyczne. Z tego samego powodu do zbierania grzybów nie należy używać foliowych reklamówek. Zamiast tego wybierzmy duży wiklinowy kosz, w ostateczności – papierową torbę z wykonanymi otworami.

Zasady zbierania grzybów

Reasumując najważniejsze zasady zbierania grzybów, należy:

  • zbierać wyłącznie te grzyby, które znamy i co do których mamy absolutną pewność;
  • nie zbierać grzybów, których nie potrafimy zidentyfikować ze 100-procentową pewnością, odpuścić w sytuacji najmniejszego nawet zawahania;
  • nie zbierać grzybów bardzo małych, mogą być trudne do rozpoznania, po za tym mają małą wartość odżywczą, lepiej, żeby wyrosły większe, nawet jeśli miałby je zebrać ktoś inny;
  • nie zbierać grzybów bardzo starych, dużych i zepsutych, i tak je wyrzucimy do kosza, a jeśli tego nie zrobimy – mogą się dla nas okazać toksyczne;
  • niezależnie od tego, czy grzyby wykręcamy, czy wycinamy – nie niszczyć grzybni;
  • nie niszczyć grzybów trujących i niejadalnych – też są cenną częścią naturalnego ekosystemu;
  • grzyby zbierać do wiklinowego koszyka, zapewniającego przewiewność, w ostateczności może to być papierowa torba.

Czytaj też: 

Bibliografia

  • Halina Hawryluk, Grzyby, Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Krakowie, www.wsse.krakow.pl
  • Marek Snowarski, Atlas Grzybów, https://grzyby.pl
  • Grzyby, Nadleśnictwo Siedlce, http://www.siedlce.warszawa.lasy.gov.pl