Ciśnieniomierz
Ciśnieniomierz, jak sama nazwa wskazuje, jest urządzeniem służącym do pomiaru ciśnienia tętniczego, będącego jednym z podstawowych badań diagnostycznych wykorzystywanych w profilaktyce oraz leczeniu chorób układu krążenia. Badanie za pomocą ciśnieniomierza jest tak proste, że można (a nawet powinno się) wykonywać je samodzielnie w domu, w uzasadnionych przypadkach nawet kilka razy dziennie. Jak dobrać odpowiedni ciśnieniomierz do naszych potrzeb? Niestety, w większości przypadków wybierać będziemy musieli między precyzją pomiaru ciśnienia, a wygodą użytkowania.
Ciśnieniomierze dzielimy ze względu na mechanizm pomiaru ciśnienia, a także miejsce na ciele, w którym pomiar jest wykonywany.
W pierwszym przypadku wyróżniamy:
- ciśnieniomierz rtęciowy,
- ciśnieniomierz zegarowy,
- ciśnieniomierz elektroniczny.
Jeśli natomiast chodzi o miejsce pomiaru, do wyboru są:
- ciśnieniomierz naramienny,
- ciśnieniomierz nadgarstkowy.
Przyjrzyjmy się teraz, czym charakteryzują się oraz jak są używane poszczególne typy ciśnieniomierza.
Ciśnieniomierz naramienny
Ciśnieniomierz naramienny jest urządzeniem wyposażonym w specjalny mankiet, który nakłada się na ramię, tuż nad zgięciem łokcia. Ciśnieniomierz naramienny może wykorzystywać każdy z trzech mechanizmów działania, najczęściej jednak w domowych realiach jest to ciśnieniomierz elektroniczny, w pełni zautomatyzowany. W tym przypadku wystarczy wcisnąć guzik, wytrzymać chwilę lekkiego ucisku i na koniec – odczytać wynik. Niestety, za wygodę użytkowania płacimy obniżeniem precyzji. Za dokładniejsze uważane są ciśnieniomierz rtęciowy oraz ciśnieniomierz zegarowy, stosowane w profesjonalnym badaniu przez lekarzy.
Pamiętajmy, że ciśnieniomierz naramienny powinien rozmiarem zostać dobrany do obwodu przedramienia. Jeżeli będzie zbyt luźny lub zbyt ciasny, pomiar może się okazać nieprecyzyjny albo w ogóle nie udany.
Ciśnieniomierz nadgarstkowy
Ciśnieniomierz nadgarstkowy dokonuje pomiaru za pomocą opaski, którą nakładamy na przedramię, tuż za nadgarstkiem. Jest to rozwiązanie wygodniejsze niż ciśnieniomierz naramienny, nie wymaga bowiem rozbierania się czy szczególnego podwijania rękawów, poza odsunięciem mankietu i ewentualnie – zdjęciem z ręki zegarka czy bransoletki.
Ciśnieniomierz nadgarstkowy również może występować jako ciśnieniomierz elektroniczny a także ciśnieniomierz zegarowy. Nadmienić jednak w tym miejscu należy, że ciśnieniomierz nadgarstkowy uchodzi za mniej precyzyjny, niż ten, który mierzy ciśnienie nad łokciem.
Ciśnieniomierz elektroniczny
Ciśnieniomierz elektroniczny może być zakładany, tak jak wspomnieliśmy, zarówno na ramię, jak i przedramię ponad nadgarstkiem. Mimo niewątpliwej wygody użytkowania, która pozwala na samoobsługę, ciśnieniomierz elektroniczny nie jest urządzeniem idealnym. Główne zastrzeżenia dotyczą precyzji. Zdarza się, że błąd pomiaru w przypadku ciśnieniomierza elektronicznego wynosi ponad 10 mmHg, co oznacza 3-krotne przekroczenie dopuszczalnych norm. Dlatego zwykło się wyniki uzyskiwane za pomocą ciśnieniomierza elektronicznego traktować jedynie w kategoriach kontrolnych i informacyjnych. Jeśli zauważymy, że w sposób regularny albo też skokowy ciśnieniomierz elektroniczny wskazuje wysokie wartości, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem w celu dokonania dokładniejszych pomiarów.
Ciśnieniomierz zegarowy
Udając się na wizytę lekarską i nie mając w tej materii doświadczenia, możemy być nieco zdziwieni, bowiem wielu specjalistów wciąż ponad ciśnieniomierz elektroniczny przedkłada urządzenia starszego typu. Nie jest to bynajmniej wyraz skostnienia służby zdrowia, lecz wiary w wyższą trafność pomiaru.
Będący w powszechnym użyciu ciśnieniomierz zegarowy wykorzystuje specjalny sprężynowy mechanizm do zamiany ciśnienia w mankiecie zaciśniętym na ciele pacjenta na odpowiednie wychylenie wskazówki manometru. Choć brzmi to archaicznie, ciśnieniomierz zegarowy zazwyczaj mieści się w granicach błędu pomiaru wynoszącego do 3 mmHg. Dlaczego więc ciśnieniomierz zegarowy nie jest popularnym urządzeniem domowego użytku? O wszystkim decyduje kłopotliwość jego obsługi. Po pierwsze, aby dokonać pomiaru, powietrze do mankietu należy nadmuchać „gruszką”. Po drugie, w czasie pomiaru, za pomocą stetoskopu należy się wsłuchiwać w tony związane z ciśnieniem skurczowym i rozkurczowym, co jest zadaniem na miarę kompetencji lekarza. Po trzecie wreszcie, ciśnieniomierz zegarowy wymaga kalibracji przynajmniej raz na dwa lata, a w wielu przypadkach nawet częściej.
Ciśnieniomierz rtęciowy
Zapewne najbardziej precyzyjnym urządzeniem jest to, które wynaleziono w XIX wieku i którego sprzedaż na terenie państw Unii Europejskiej jest dziś zabroniona – ciśnieniomierz rtęciowy. Precyzja działania wynika z zastosowanego mechanizmu – równoważenia przez rtęć ciśnienia w mankiecie. Niestety, problemem (podobnie jak w przypadku termometrów) stało się ryzyko wycieku rtęci z urządzenia i związanych z tym zagrożeń dla życia i zdrowia. Pomimo jednak zakazu sprzedaży, ciśnieniomierz rtęciowy jest jednak urządzeniem, które wciąż pozostaje na wyposażeniu wielu gabinetów lekarskich.
Zobacz też: Jak wybrać urządzenie do mierzenia ciśnienia
