Borelioza (choroba z Lyme) to choroba zakaźna. Jest najczęstszą chorobą odkleszczową wywoływaną przez zarażenie bakterią należącą do krętków (w Europie: Borellia garinii, Borellia afzelii; w Ameryce Północnej: Borellia burgorferi).
Krętki te są przekazywane do ustroju żywiciela (człowieka i innych ssaków) poprzez ugryzienie kleszcza wraz z jego śliną – w Polsce są to kleszcze głównie z rodzaju Ixodes ricinus. Sam kleszcz przenosi te zarazki po spożyciu krwi innych zakażonych zwierząt.
Liczba osób chorych na boreliozę stale rośnie
W oparciu o coroczne raporty Pracowni Monitorowania Analizy Sytuacji Epidemiologicznej Państwowego Zakładu Higieny liczba zgłoszonych przypadków zachorowania na boreliozę niestety stale rośnie z roku na rok. I tak: w roku 1996 zarejestrowano 751 zachorowań, 10 lat później było już 6679 przypadków, w 2014 roku było 13 866 zakażeń, a tylko między 1 stycznia a 15 marca 2015 jest już 1826 chorych. Dane te są porażające.
Borelioza jest chorobą nie tylko trudno wykrywalną, ale także ciężką w leczeniu. Nieleczona lub leczona nieskutecznie borelioza ma poważne skutki: to uszkodzenia i nieodwracalne zmiany w układzie nerwowym, ruchowym (stawy), krwionośnym i skórze. Powikłania boreliozy ujawniają się u około 40% chorych.
Leczenie boreliozy – farmakologiczne
Jeśli udało się w szybkim czasie zdiagnozować chorobę (a wyniki dostępnych na rynku badań nie zawsze są jednoznaczne), to lekarz podejmuje decyzje o leczeniu. Jak każdą bakterię i w tym przypadku boreliozę leczymy antybiotykami.
Antybiotyki to substancje wytwarzane naturalnie w przyrodzie przez niektóre bakterie i grzyby. Poza antybiotykami naturalnymi, jaką była np. penicylina, udało się wytworzyć setki innych metodami półsyntetycznymi i syntetycznymi. Antybiotyki mają różne mechanizmy działania, ale łączy je jedno: hamują namnażanie bakterii i je unicestwiają.
Do antybiotyków najczęściej stosowanych w leczeniu boreliozy zaliczamy:
- tetracykliny (doksycyklina, tetracyklina) – charakteryzują się szerokim spektrum działania. Wchłaniają się w około 50% z przewodu pokarmowego, a maksymalne stężenie we krwi osiągają po 4 godzinach od podania. Wydalane są głównie z moczem. W trakcie ich zażywania trzeba stosować wysokie filtry przeciwsłoneczne i generalnie podczas leczenia unikać słońca, gdyż tetracykliny mogą powodować fotouczulenia i silne reakcje alergiczne;
- penicyliny (amoksycylina) – to silnie bakteriobójcza grupa antybiotyków, która jest całkiem dobrze tolerowana przez ludzi w każdym wieku i ma najmniej działań niepożądanych;
- cefalosporyny (cefuroksym, cefotaksym, ceftriakson, ceftibuten) – wśród nich najczęściej stosuje się ceftriakson, gdy dochodzi do objawów boreliozy ze strony układu nerwowego. Lek ten trzeba łączyć z metronidazolem, gdyż tylko wtedy można osiągnąć skuteczną terapię. Jednak terapia ta wiąże się z wieloma działaniami niepożądanymi, dlatego pacjent musi być pod stałą kontrolą lekarza;
- makrolidy (klarytromycyna, roksytromycyna, azytromycyna) – należą do jednych z bezpieczniejszych antybiotyków. Utrzymują się długo we krwi, a poza działaniem bakteriobójczym działają także przeciwzapalnie. Bardzo dobrze przenikają do tkanek.
W leczeniu boreliozy stosuje się także nitroimidazole (metronidazol, tinidazol) – należące do chemioterapeutyków, które dobrze wchłaniają się do tkanek, również do płynu mózgowo-rdzeniowego. Stosuje się je w połączeniu z antybiotykami, ponieważ mają zdolność do rozbijania cyst (form przetrwalnikowych bakterii).
Ponieważ podawanie antybiotyków, zwłaszcza długotrwałe, wyjaławia nasz organizm również z naszej naturalnej flory bakteryjnej, należy do leczenia włączyć także środki przeciwgrzybicze (nystatyna, imidazole, triazole).
Bardzo ważne jest włączenie probiotyków oraz witaminy C, witamin grupy B, a także D, A, E. W czasie leczenia należy odstawić alkohol oraz palenie tytoniu, gdyż używki te bardzo obniżają odporność.
Leczenie boreliozy – metody wspomagające
Do leczenia boreliozy stricte chemicznego można włączyć również metody naturalne i tu na myśli mam zioła. Głównie chodzi o rośliny o działaniu podnoszącym odporność organizmu. Stosuje się tzw. protokoły ziołowe, czyli mieszanki. Znaczne postępy uzyskuje się dzięki mieszankom wg protokołów kilku autorów, m.in. polecany jest protokół Buhnera, składający się z zestawu bazowego (rdest japoński, vilca cora, Agndrographis paniculata), który ma zabijać krętki i podnosić odporność, oraz ziół dodatkowych, m.in. żeń-szeń, traganek, kolcorośl. Szczególny sposób dawkowania zawarty jest w książce autora.
Opracowano również zestaw olejków eterycznych o silnych właściwościach przeciwbakteryjnych, zawierający m.in. olejek eukaliptusowy, geraniowy, tymiankowy, lawendowy. Taką mieszankę olejków zawieszonych np. w oleju migdałowym, rozprowadza się na bolące stawy i silnie je rozgrzewa. Olejki te działają także przeciwzapalnie.
Popularnym sposobem jest również picie ekstraktu z pestek grejpfruta, który działa silnie przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciwgrzybiczo, aczkolwiek nie można go stosować, gdy pacjent przyjmuje leki (m.in. przeciwarytmiczne, antybiotyki i.in.), które są metabolizowane przez tę samą grupę enzymów wątrobowych. Ekstrakt z grejpfruta może opóźniać lub przyspieszać eliminacje tych leków z organizmu. Jeśli chodzi o pacjentów, którzy nie przyjmują tego rodzaju leków, i tak trzeba uważać, bo w większych dawkach ekstrakt ten działa przeczyszczająco.
Długość leczenia boreliozy zależy od czasu trwania choroby. Im dłużej chory ma boreliozę, tym dłużej będzie leczony. Średni czas terapii zajmuje od kilku miesięcy nawet do kliku lat.
Za wyleczenie uznaje się brak objawów przez kilka miesięcy oraz brak nawrotów.
Jeśli chcą Państwo lepiej poznać fakty na temat boreliozy, proszę zajrzeć na stronę Stowarzyszenia Chorych na Boreliozę: www.borelioza.org.
