Biegunka to zaburzenie czynności układu pokarmowego objawiające się zwiększeniem intensywności ruchów perystaltycznych jelit, co prowadzi do częstych płynnych lub półpłynnych wypróżnień (powyżej 3 dziennie). Zazwyczaj trwa około 4 dni, a jeśli dłużej – koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Może to być objaw poważniejszej choroby przewodu pokarmowego (np. zespołu jelita drażliwego czy zapalenia jelit).
Przyczyny biegunki
W podróży są spowodowane infekcjami wirusowymi, bakteryjnymi lub pasożytniczymi. Często nazywana grypą żołądkową, nie jest jednak wywoływana przez wirusa grypy. Zakażenie następuje przez zjedzenie zainfekowanej żywności lub płynów albo poprzez bezpośredni kontakt z chorą osobą.
Biegunka może też wystąpić w związku ze spożywanym pokarmem – np. gdy stosujemy nadmiar słodzików (zawierających aspartam czy sorbitol). Na biegunkę jesteś narażony również, gdy masz alergię pokarmową na określone produkty lub składniki pokarmowe, jak gluten czy laktozę. Przyprawione ostro potrawy także zwiększają perystaltykę jelit.
Stres i nerwowość to również częste przyczyny przyspieszonych ruchów jelit. Gdy występują, woda ma mniej czasu, by ulec wchłonięciu, co prowadzi luźnych stolców.
Przyczyną biegunek mogą być także stosowane leki. Na ogół bywa tak po antybiotykach (gdy nie uzupełniamy flory bakteryjnej jelit), a także po niektórych lekach przeciwcukrzycowych, przeciw nadciśnieniu tętniczemu, antynowotworowych. Gdy przyjmujemy takie leki i odczuwamy dolegliwości biegunkowe, ważne by skonsultować się z lekarzem w związku z ich przyczyną.
Biegunka – kiedy powinieneś odwiedzić lekarza?
Męczy cię biegunka. Kiedy sytuacja jest na tyle poważna, że powinieneś pomyśleć o wizycie u lekarza? Odwiedź go, gdy:
- gdy masz temperaturę powyżej 38,5 st. C,
- stolec jest podbarwiony krwią lub czarny, żółty, zielonkawy,
- gdy bierzesz antybiotyki lub jakikolwiek nowy lek,
- masz więcej niż 6 luźnych stolców dziennie,
- jesteś odwodniony (objawy: sucha, zaczerwieniona skóra, osłabienie, suchość w ustach, mniejsza ilość moczu),
- jednocześnie wymiotujesz,
- jesteś w ciąży,
- z małym dzieckiem.
Jak sobie radzić z biegunką w warunkach domowych?
Przede wszystkim uzupełniaj płyny. Pij wodę przegotowaną, gorzką herbatę oraz rozpuszczone w wodzie sole (Gastrolit, Orsalit), które uzupełniają braki elektrolitowe. Ich niedobór może być przyczyną: odwodnienia, drżenia mięśni, problemów z nerkami itd.
Co powinieneś jeść? Wszystko, co zawiera skrobie: gotowany ryż, suchary, biszkopty, a także pieczone/gotowane jabłko, kleiki.
Nie powinieneś pić świeżych soków owocowych, kawy, napojów gazowanych, mleka.
Jakie leki bez recepty można stosować przy biegunce?
Absorbenty typu smecta (dorośli: 3 saszetki/dzień) lub węgiel aktywny (6-10 tabletek przyjętych jednorazowo). Oba preparaty pochłaniają szkodliwe substancje. Jeśli bierzesz jakieś leki na inne dolegliwości, konieczny jest odstęp od spożycia smecty lub węgla trwający ok. 3 godzin.
Tanninum albuminatum (Taninal) ma działanie ściągające i bakteriostatyczne. Tworzy z toksynami bakteryjnymi kompleksy, tym samym unieczynniając patogeny i hamując biegunkę. Dawkowanie dla dorosłych: 3 razy dziennie po 2 tabletki, u dzieci powyżej 4. roku życia 3 razy dziennie 1 tabletka.
Nifuroksazyd jest chemioterapeutykiem stosowanym w biegunkach pochodzenia bakteryjnego. Wykazuje działanie wobec bakterii Gram-dodatnich, a także niektórych Gram-ujemnych. Działa szybko i w większości przypadków nie wykazuje działań niepożądanych, gdyż nie wchłania się z przewodu pokarmowego. Dawkowanie dla dorosłych i dzieci powyżej 6. roku życia: 200 mg co 6 godzin (przez 3 dni).
Ostatnią deską ratunku jest loperamid (Imodium, Stoperan, Laremid, Endiex), substancja, która w ogóle hamuje ruchy perystaltyczne jelit. Stosuje się go najczęściej w biegunkach wywołanych stresem, innymi lekami lub jako lek wspomagający z nifuroksazydem. Połączenie loperamidu z simetikonem uwalnia zarówno od biegunki, jak i nagromadzonych gazów. Loperamid (powyżej 12. roku życia i u dorosłych) zażywa się do 4 razy dziennie po 2 tabletki – po każdym luźnym stolcu. Dzieci od 6. do 12. roku życia mogą dostać maksymalnie 3 tabletki na dobę.
W trakcie biegunki i po jej ustąpieniu wyrównujemy florę bakteryjną pro- i prebiotykami, tym samym przywracamy prawidłowe trawienie (Lacidofill, Trilac, Multilac, Probacti 4, Sanprobi; a dla dzieci Acidofil, Lacidobaby, Dicoflor 30).
Pamiętaj o uzupełnianiu płynów!
