Drogi moczowe zdrowego człowieka są w pełni jałowe. A to oznacza, iż nie znajdują się w nich szkodliwe bakterie czy inne drobnoustroje. Zdecydowanie częściej doświadczają tej choroby kobiety. U kobiet bowiem odległość pomiędzy ujściem cewki moczowej, a przedsionkiem pochwy i odbytu jest dość krótka, a to oznacza, iż bardzo łatwo o zakażenie. Natomiast w wieku niemowlęcym ta przypadłość częściej dotyka chłopców, u których silniej ujawniają się wady rozwojowego układu moczowego. Ale później, po ukończeniu 1 roku życia, sytuacja się zmienia i częściej chorują dziewczynki. Także moment rozpoczęcia współżycia seksualnego jest tym, który wzmaga częstotliwość zachorowalności zapalenie pęcherza.
Zapalenie pęcherza
Zapalenie pęcherza to postać zakażenia układu moczowego, w skrócie nazywane ZUM. Ten stan zapalny oznacza, iż patogeny z cewki przedostały się do pęcherza moczowego. Patogeny to nic innego, jak patogenne bakterie, które wnikają do organizmu i znajdują w nim odpowiednie warunki do rozwoju, a tym samym wywołują reakcję chorobową. Jedną z dróg wnikania patogenów do organizmu są błony śluzowe w układzie moczowo-płciowym. Zapalenie pęcherza to najczęściej pojawiający się rodzaj infekcji układu moczowego. Przede wszystkim odpowiadają za nią bakterie Escherichia coli. Naturalnym środowiskiem dla tego patogenu jest odbyt. I to umiejscowienie nie jest żadnym zagrożeniem dla organizmu. Ale gdy ta bakteria przedostanie się jednak do pęcherza moczowego, z reguły dochodzi do zakażenia i stanu zapalnego.
Dlaczego zapalenie pęcherza częściej dotyka kobiety? Odpowiada za to głównie krótka cewka moczowa, która wynosi do 4-5 cm długości. Jednocześnie cewka moczowa sąsiaduje z ujściem odbytu i pochwy. A to głównie w odbycie znajduje się najwięcej bakterii. Stąd już krótka droga do zakażenia. U mężczyzn długość cewki moczowej wynosi 15-20 cm. I w tym przypadku droga, jaką musi pokonać ewentualna bakteria jest znacznie dłuższa. I taka odległość od odbytu jest bezpieczna dla układu moczowego w kwestii możliwości zakażenia.
Objawy zapalenia pęcherza
Znajomość objawów zapalenia pęcherza pozwala na szybką wizytę u lekarza i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Ta choroba z reguły nie wywołuje powikłań u osób z prawidłowym układem moczowym i układem odpornościowym. Ale osoby z pewnymi anatomicznymi nieprawidłowościami w budowie dróg moczowych czy zaburzeń ich czynności, mogą doświadczyć powikłań nieleczonego zapalenia pęcherza. Osoby przewlekle chore lub osoby starsze też mogą być narażone na dalsze konsekwencje zdrowotne. Do najczęstszych powikłań po przebytej chorobie należą nawracające zakażenia dróg moczowych lub ropień nerki. Znajomość objawów i skuteczne leczenie znacznie zapobiegają jakimkolwiek powikłaniom.
Podstawowe objawy zapalenia pęcherza to:
- częste oddawanie moczu,
- dokuczliwy ból w podbrzuszu,
- uczucie ciągłego parcia na mocz,
- pieczenie lub kłucie w trakcie oddawania moczu,
- uczucie pieczenia po oddaniu moczu,
- krew w moczu, czyli krwiomocz,
- częste oddawanie moczu w nocy,
- ciemna barwa moczu,
- zmętnienie moczu,
- nieprzyjemny zapach moczu,
- stany podgorączkowe i gorączka,
- pogarszające się ogólne samopoczucie,
- „pienienie” moczu (czyli nieprawidłowe przesączenie białka do moczu).
Występowanie któregokolwiek z tych objawów wskazuje z reguły na zapalenie pęcherza, a nie na przejściową niewielką dolegliwość. I konsultacja medyczna jest bezwzględnie wskazana. Chory odczuwa duże osłabienie i pojawiają się także bóle głowy.
Zapalenie pęcherza dotyka również dzieci. Objawy u młodszych pacjentów mogą być czasami zupełnie inne. Obok tych najbardziej klasycznych, jak częste oddawanie moczu i bóle podbrzusza, pojawiają się wymioty, osłabienie apetytu czy niekontrolowane i przypadkowe oddawanie moczu w ciągu dnia. Dzieci stają się drażliwe i uskarżają się na silny ból przy oddawaniu moczu.
Przyczyny zapalenia pęcherza
Mocz to idealne miejsce dla rozwoju bakterii. Jest pewnego rodzaju pożywką dla patogenów i bardzo ważnym czynnikiem rozwoju potencjalnej infekcji dróg moczowych. A zatem wniknięcie bakterii przez cewkę moczową i ich dalsze rozmnażanie to najczęstsza przyczyna zapalenia pęcherza. Winowajcą tej choroby jest pałeczka okrężnicy, czyli bakteria o nazwie „Escherichia coli”. Pojawia się także w układzie pokarmowym i tutaj nie stanowi zagrożenia dla ludzkiego zdrowia. Ale już w układzie moczowym ma silne działanie chorobotwórcze. Niestety tą bakterią można zarazić się bardzo łatwo, a przede wszystkim przez:
- niewłaściwą higienę miejsc intymnych,
- użycie zakażonego ręcznika,
- skorzystanie z zakażonej toalety.
Jakie mogą być jeszcze inne przyczyny zapalenia pęcherza? Do najpowszechniejszych zaliczane są:
- przeniesienie bakterii z odbytu do cewki moczowej (najczęściej u kobiet),
- przeniesienie bakterii drogą płciową,
- stosowanie tamponów,
- antykoncepcja w formie dopochwowej,
- stosowanie niektórych leków,
- radioterapia w okolicach miednicy,
- zbyt długie stosowanie cewnika,
- zbyt obcisła bielizna lub spodnie ze sztucznych materiałów,
- stosowanie podpasek czy wkładek higienicznych zbyt mocno perfumowanych,
- używanie środków plemnikobójczych,
- przeziębienie okolic intymnych, na przykład poprzez siedzenie na zimnej posadzce,
- odsłanianie nerek (krótkie bluzki) w chłodne dni,
- zmniejszenie osłony przeciwbakteryjnej wydzieliny układu krokowego u mężczyzn,
- powikłania po niektórych chorobach – zakażenie nerek, cukrzyca czy kamienie nerkowe,
- wady anatomiczne układu moczowego.
Bardzo częstą przyczyną zapalenia pęcherza u kobiet jest zmiana składu flory bakteryjnej pochwy w okresie menopauzy. Jest to czas, w którym ustają powoli hormonalne czynności jajników. W związku z tym zdecydowanie zmniejsza się wydzielina z pochwy. Jeśli okolice miejsc intymnych są słabo nawilżone to dość szybko ulegają podrażnieniom. A to bardzo dobry tor do przemieszczania się bakterii i wywołania zapalenia pęcherza.
Leki na zapalenie pęcherza
Aby lekarz mógł zlecić odpowiednią kurację, należy przeprowadzić ogólne badanie moczu. Przy nawracających zapaleniach pęcherzawskazane jest wykonanie posiewu moczu. Na podstawie wyników badań, lekarz wprowadza leki i wskazuje zalecenia. Może zlecić antybiotyki lub leki, które zawierają w swoim składzie furaginę. Do najpopularniejszych i najskuteczniejszych należą także leki z:
- trimetoprimem,
- fosfomycyną,
- sulfametoksazolem,
- amoksylina z kwasem klawulanowym.
Większość tych środków jest dostępna w aptekach bez recepty. Wsparciem dla leczenia i łagodzenia dolegliwości bólowych są leki przeciwbólowe, przeciwzapalne czy rozkurczowe. Łagodzenie objawów zapalenia pęcherza wspomagają preparaty na bazie ziół lub żurawiny, dzięki działaniu moczopędnemu.
Warto także stosować domowe naturalne sposoby. Oto kilka zasad postępowania, które wspomagają leczenie zapalenia pęcherza:
- picie dużych ilości wody, aby szybciej wypłukać bakterię,
- odpowiednia higiena miejsc intymnych,
- ciepłe okłady na brzuch (termofor lub ciepły koc elektryczny),
- zaprzestanie kontaktów seksualnych,
- niewstrzymywanie oddawania moczu,
- przygotowanie tak zwanej „nasiadówki” przy użyciu gotowej mieszanki ziół o charakterze przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym i ściągającym.
Zapalenie pęcherza trwa od kilku dni do kilku tygodni. Może niestety przybrać formę ostrą i przewlekłą. Czas trwania choroby jest uzależniony od ogólnego stanu zdrowia pacjenta, stopnia nasilenia objawów i możliwości zastosowania odpowiedniego leczenia. Należy zawsze pamiętać, aby nie przerywać leczenia nawet w sytuacji ustąpienia objawów. Antybiotyk musi być zawsze przyjęty w ilości zaleconej przez lekarza, podobnie jak inne leki. Obecnie dostępne są także leki, które wystarczy przyjąć w jednej dawce. Ale o ich zastosowaniu może zdecydować tylko lekarz. Niestety najczęściej u kobiet ta przypadłość lubi powracać. W sytuacjach nawracającego zapalenia pęcherza dobrze jest przyjmować przez dłuższy czas probiotyki.