W 2018 roku łódzka spółka biotechnologiczna Pharmena S.A. otrzymała zgodę opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności na wprowadzenie 1-MNA jako nowego składnika żywności. Było to zwieńczenie trwającego wiele lat i z uwagą obserwowanego przez świat nauki oraz biznesu procesu badań laboratoryjnych i klinicznych. Dlaczego cząsteczka 1-MNA wzbudziła takie zainteresowanie? Czym jest cząsteczka 1-MNA, jako doszło do jej odkrycia, jakie ma właściwości i zastosowanie?
Cząsteczka 1-MNA: sekret długowieczności Japończyków
Długowieczność Japończyków intrygowała naukowców od dawna. Średnia długość życia kobiet w Kraju Kwitnącej Wiśni wynosi aż 87 lat (w Polsce 81 lat), zaś mężczyzn – 81 (w Polsce – 73), natomiast liczba osób powyżej 100. roku życia sięga aż 60 tysięcy (w Polsce – 2 tysiące). Szczególnym przypadkiem są mieszkańcy Okinawy, gdzie od lat notuje się kolejne rekordy długości życia na poziomie 115 lat i więcej. Zważywszy, że Okinawa jest wyspą, zaczęto podejrzewać, iż sekret długowieczności leżeć musi w unikalnych i charakterystycznych dla tego miejsca składnikach diety. Uwagę przykuły algi Wakame oraz liście zielonej herbaty, które jak się okazało, są naturalnym źródłem cząsteczki 1-MNA.
To substancja produkowana także przez ludzki organizm, która zapobiega rozwojowi chorób układu sercowo-naczyniowego, w tym przede wszystkim miażdżycy. Zdolność do jej syntezowania maleje jednak z wiekiem, co zwiększa ryzyko zachorowań. Wyjściem w takiej sytuacji jest dostarczanie 1-MNA do organizmu z zewnątrz. Japończycy od wieków robią to spożywając Wakame.
Czym jest cząsteczka 1-MNA?
- 1-MNA to naprawdę ciekawa cząsteczka. Jest to substancja endogenna a więc występująca w naszym organizmie. Jest głównym metabolitem witaminy B3 i powstaje w wyniku przemian metabolicznych w wątrobie - mówi dr Marzena Wieczorkowska, wiceprezes oraz dyrektor ds. badań i rozwoju firmy Pharmena, będącej właścicielem patentu.
– Cząsteczka 1-MNA reguluje pracę śródbłonka naczyniowego i pomaga w zachowaniu równowagi jego funkcji wydzielniczej. Śródbłonek naczyniowy to pojedyncza warstwa komórek wyścielająca wewnętrzne ściany naczyń. Choć wielu z nas, nie jest nawet świadomym jego istnienia, śródbłonek jest największym gruczołem wydzielania wewnętrznego u ludzi, który przez lata postrzegany był głównie jako bariera pomiędzy krwią i mięśniami naczyń. Dziś wiadomo, że jest on narządem pełniącym ważną funkcję w utrzymaniu prawidłowej homeostazy naczyń. Badacze śródbłonka mówią, że jest on prawdziwym dyrygentem układu krążenia! – dodaje dr Wieczorkowska i tłumaczy, że wyniku zaburzenia czynności śródbłonka może rozwinąć się miażdżyca, a w jej wyniku – dojść do zawału albo udaru mózgu.
1-MNA pomaga zachować delikatną równowagę funkcji wydzielniczej śródbłonka. Ponadto obniża poziom markerów stanu zapalnego (m.in. CRP), podnosi stężenie frakcji HDL cholesterolu oraz obniża poziom trójglicerydów. Dodatkowo minimalizuje ryzyko powstania zakrzepów w tętnicach, gdyż za sprawą 1-MNA organizm wydziela prostacyklinę. Tak jak wspomnieliśmy wyżej, z upływem lat zdolność organizmu do przekształcania witaminy B3 w 1-MNA jest coraz mniejsza.
PHARMENA od lat bada możliwości zastosowań 1-MNA – zarówno jako leku doustnego, jak również jako składnika żywności. W 2018 roku, po wielu latach badań i pozytywnej opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności, PHARMENA przeprowadziła autoryzację 1-MNA jako składnika nowej żywności. Pharmena jest pierwszą polską firmą, której udało się autoryzować nowy składnik żywności od czasu wprowadzenia regulacji prawnych w 1997 roku.
Jak wyglądały badania nad cząsteczką 1-MNA?
- Wszystko zaczęło się szereg lat temu, w laboratoriach Politechniki Łódzkiej, Uniwersytetu Medycznego w Łodzi oraz Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego – mówi dr Marzena Wieczorkowska, wiceprezes spółki. - Przeprowadzone badania przedkliniczne wskazywały na ogromny potencjał cząsteczki 1-MNA. Efektem było utworzenie spółki Pharmena w celu komercjalizacji odkrycia. Dotychczas 1-MNA został poddany badaniom biodostępności oraz badaniu klinicznym fazy 2. Badania te prowadzone były w USA i Kanadzie. W oparciu o uzyskane pozytywne wyniki badań klinicznych, Pharmena kontynuuje prace nad nowym lekiem
Równocześnie w 2013 r. Pharmena rozpoczęła działania mające na celu autoryzację 1-MNA jako nowego składnika żywności. Spółka złożyła w Food Standards Agency (FSA) w Londynie stosowny wniosek. W 2018 roku, po wielu latach badań i pozytywnej opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności, Komisja Europejska zautoryzowała 1-MNA. Oznacza to, że cząsteczka jest bezpieczna i może być składnikiem suplementów diety.
Artykuł powstał we współpracy z Pharmena S.A.
