Zespół metaboliczny - objawy, przyczyny, skutki i dieta

Zespół metaboliczny to szereg jednocześnie występujących zaburzeń związanych z otyłością brzuszną. Nieleczone, stopniowo wyniszczają organizm i mogą doprowadzić do powstania wielu chorób. Jakie są objawy zespołu metabolicznego i na czym polegają tak zwane badania metaboliczne?
Otyły mężczyzna
Źródło:123RF
Spis treści

Czym jest zespół metaboliczny?

Zespół metaboliczny to zbiór zaburzeń, które występując jednocześnie zwiększają ryzyko zachorowania na choroby takie jak cukrzyca typu 2. czy miażdżyca. Mogą one również doprowadzić do rozwoju choroby niedokrwiennej serca, niealkoholowego stłuszczenia wątroby, a nawet niepłodności. Zespół metaboliczny jest związany z otyłością brzuszną (inaczej typu androidalnego), zwłaszcza tą, spowodowaną niezdrowym stylem życia: złą dietą i brakiem ruchu. Jeśli jednak ktoś ma problem z nadmierną ilością tkanki tłuszczowej ze względu na inne choroby lub kwestie dziedziczenia, utrzymująca się długo otyłość również może doprowadzić do wystąpienia zespołu metabolicznego. Właśnie dlatego osoby otyłe powinny się regularnie badać - im wcześniej zostaną wykryte ewentualne nieprawidłowości, tym szybciej pacjent będzie mógł rozpocząć leczenie.

Zaburzenia metaboliczne - jak się objawiają?

Współistniejące w zespole metabolicznym czynniki zwiększają przede wszystkim ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Choć ciężko mówić o jednej konkretnej definicji zespołu metabolicznego, najczęściej podaje się tę, stworzoną przez Międzynarodową Federację Diabetologiczną. Zgodnie z nią, zaburzenie to stwierdza się u osoby, która ma otyłość brzuszną - dokładnie w momencie gdy obwód w talii u kobiety jest równy lub większy niż 88 cm, a u mężczyzny równy lub większy niż 102 cm. Dodatkowo muszą współistnieć ze sobą dwa z następujących kryteriów:

  • ciśnienie tętnicze wynoszące 130/85 mmHg lub więcej u obu płci,
  • poziom glukozy we krwi w badaniu na czczo równy lub wyższy niż 100 mg/dl,
  • stężenie tak zwanego dobrego cholesterolu (HDL) we krwi niższe niż 50 mg/dl u kobiet i 40 mg/dl u mężczyzn,
  • stężenie triglicerydów we krwi równe lub wyższe niż 150 mg/dl u obu płci.

Badania metaboliczne - jakie zrobić?

Choć powszechnie wiadomo, że zdrowa dieta pozbawiona jest wysokoprzetworzonego jedzenia, niezdrowych tłuszczy czy słodyczy, spożywanie niektórych zdrowych produktów u pewnych osób może nie być w pełni korzystne. Jest to związane z działaniem naszego metabolizmu, a także nietolerancjami pokarmowymi. Jak dowiedzieć się, które pokarmy będą dla nas najlepsze? Robiąc test metaboliczny. To rodzaj badań genetycznych, dzięki którym możliwe jest określenie indywidualnych zaleceń dietetycznych dla pacjenta. Wszystko dzięki poddaniu analizie genów odpowiadających za m.in. metabolizm składników odżywczych, występowanie chorób dietozależnych czy nietolerancje pokarmowe. Na badania metaboliczne powinny zatem zdecydować się osoby nie mogące schudnąć mimo stosowania zdrowej diety, borykające się z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego czy przewlekle zmęczone.

Choroba metaboliczna - leczenie

W początkowej fazie zespołu metabolicznego istnieje możliwość wyleczenia go zdrową dietą odchudzającą i zwiększeniem aktywności ruchowej. Jeśli jednak zmagamy się z zespołem metabolicznym już od jakiegoś czasu, zmiana stylu życia może okazać się niewystarczająca. Wówczas lekarz zaproponuje leczenie farmakologiczne. Specjaliści zwykle zapisują w takiej sytuacji pacjentom substancje utrzymujące w granicach normy stężenie glukozy we krwi, a także zwiększające wrażliwość organizmu na insulinę. Dodatkowo mogą zaproponować preparaty wspomagające utratę kilogramów. Jeśli znaczącym problemem pacjenta jest nadciśnienie, wówczas lekarz wdroży leki obniżające ciśnienie tętnicze, jeżeli zaś chorego dotyczy bardzo wysoki poziom złego cholesterolu (LDL) i triglicerydów we krwi, specjalista może zapisać substancje podwyższające stężenie HDL, czyli cholesterolu dobrego.

Zespół metaboliczny a dieta

Ze względu na to, iż zespół metaboliczny jest nierozerwalnie związany z otyłością, kluczem do sukcesu w walce z tą dolegliwością z reguły jest wdrożenie odpowiedniej diety oraz zwiększenie aktywności fizycznej. Całkowicie odstawić należy żywność wysoko przetworzoną, a także fruktozę, która znajduje się w wielu produktach, m.in. sokach i słodyczach, ale również niektórych płatkach śniadaniowych. Robiąc zakupy, trzeba zatem koniecznie czytać etykiety. Do diety warto wprowadzić ryby morskie oraz dużo błonnika, który poprawi przemianę materii. W przypadku zespołu metabolicznego ważna jest również częstotliwość i ilość spożywanego jedzenia. Posiłki jedzmy co około 3 godziny. Niech będą one niewielkie - ich kaloryczność powinna być o 500-800 kilokalorii mniejsza od dobowego zapotrzebowania. Codziennie postarajmy się przeznaczyć minimum pół godziny na aktywność fizyczną. Nie muszą to być ciężkie treningi - wystarczy spacer, lekki jogging, gimnastyka czy jazda na rowerze. Jeśli wolelibyśmy ćwiczyć rzadziej, trenujmy 3-4 razy w tygodniu. Wówczas treningi muszą trwać minimum 45 minut, a ich intensywność powinna zostać zwiększona.

Zobacz także:

Bibliografia

  • „Zespół metaboliczny — pojęcie, patofizjologia, diagnostyka i leczenie”, J. Sieradzki
  • „Zespół metaboliczny. Część I: Definicje i kryteria rozpoznawania zespołu metabolicznego. Epidemiologia oraz związek z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu 2”, M. Pacholczyk, T. Ferenc, J. Kowalski