Wzrost cen w 2020 roku
Początek roku 2020 przynosi nienotowany od lat wzrost cen w większości dziedzin życia. Według szacunków inflacja w I kwartale może wynieść nawet 3-3,5 procent. To bezpośrednia konsekwencja:
- podwyżek urzędowych i regulowanych, w tym: stawek za prąd, akcyzy na alkohol i papierosy;
- efektu „500+” – program nie przyniósł wprawdzie zapowiadanego wzrostu dzietności, ale spowodował pojawienie się dodatkowych kilkudziesięciu miliardów złotych w obiegu;
- wzrostu płacy minimalnej z 2250 do 2600 zł od 1 stycznia (a więc o przeszło 15 procent), co niemal natychmiast przełożyło się na ceny produktów i usług;
- wzrostu średniej płacy, w kraju, która w IV kwartale 2019 roku przekroczyła 5,3 tys. złotych;
- wzrostu stawek ZUS dla przedsiębiorców, które wynoszą już ponad 1400 zł miesięcznie – koszt ten w coraz większym stopniu przerzucany jest na klientów;
- niepewnej sytuacji w Chinach (będących głównym eksporterem milionów różnego typu produktów), w związku z epidemią koronawirusa oraz afrykańskiego pomoru świń.
Ceny prądu 2020
Prąd zdrożał już w roku 2019, wówczas jednak rząd zrekompensował rosnące koszty koncernów energetycznych z budżetu państwa – powszechnie komentowano, że był to swoisty prezent przyznany obywatelom w roku wyborczym. Efektem tego jest jednak wyraźnie odczuwalna podwyżka na początku 2020 roku. Z taryf zatwierdzonych przez Urząd Regulacji Energetyki wynika, że ceny prądu wzrosną o:
- 10,5-11 proc. dla klientów PGE Obrót w sieci PGE Dystrybucja;
- 11,4-12,9 proc. dla klientów Tauron Sprzedaż w sieci Tauron Dystrybucja;
- 11,3 proc. dla klientów Energi Obrót w sieci Energa Operator;
- 12,2 proc. dla klientów Enei, przyłączonych do sieci dystrybucyjnej Enei Operator.
Wartości te dotyczą łącznej sumy podwyżek. Na całość składają się bowiem blisko 20-procentowe wzrosty cen samej energii oraz około 3-procentowa podwyżka za przesył prądu. Rząd zapowiedział, że polskie rodziny będą mogły skorzystać z rekompensaty za wzrost cen energii, wnioski będzie można jednak składać dopiero w roku 2021.
Wzrost akcyzy na alkohol i papierosy
Z dniem 1 stycznia 2020 roku weszła w życie nowa stawka akcyzy na alkohol i papierosy. Jest ona wyższa o 10 procent, co w założeniach ma przynieść budżetowi państwa około 1 miliarda złotych rocznie dodatkowego dochodu, ale jak się przekonuje – jeszcze ważniejszy ma być aspekt profilaktyczny. Wzrost akcyzy tłumaczy się bowiem w kategoriach rozwiązania mającego zniechęcić Polaków do picia oraz palenia (tym też tłumaczone są kolejne planowane podwyżki). W szczegółach wprowadzone rozwiązania wyglądają następująco:
- wódka – wzrost akcyzy dla 1 hektolitra alkoholu etylowego z 5704 do 6275 zł. w przeliczeniu na półlitrową butelkę trunku oznacza to przeciętną podwyżkę rzędu 1,40 zł;
- piwo – wzrost akcyzy dla 1 hektolitra piwa (za każdy tzw. stopień plato) z 7,79 na 8,57 zł – jedna butelką złotego napoju przeciętnie drożeje w związku z tym o 6 groszy;
- wino – wzrost akcyzy za 1 hektolitr gotowego wyrobu ze 158 do 174 zł – butelka wina o objętości 0,75 l. drożeje w związku tym o kilkanaście groszy.
Jeśli chodzi o papierosy, z szacunków Ministerstwa Finansów wynika, że przeciętnie za 1 paczkę w 2020 roku zapłacić trzeba będzie 1,02 zł więcej, co oznacza, że osoba paląca dziennie 20 papierosów poniesie dodatkowy koszt w granicach 370 zł rocznie.
Wzrost cen żywności
Bezprecedensowo wysoki wzrost płacy minimalnej, rosnąca presja płacowa coraz szerszych grup pracowników, galopujące stawki ZUS, rosnące koszty zakupu energii elektrycznej, wyższe opłaty za wywóz śmieci, to wszystko wprost przekłada się na ceny w sklepach i punktach usługowych. Drożeją praktycznie wszystkie produkty żywnościowe, w tym mięso, nabiał, pieczywo. Wzrost cen żywności w ostatnim czasie widoczny jest już z miesiąca na miesiąc. W szalonym tempie rosną też ceny nieruchomości, materiałów budowlanych oraz produktów do wykańczania oraz urządzania mieszkań. Więcej za swoje usługi zaczynają liczyć drobni przedsiębiorcy – fryzjerzy, kosmetyczki, budowlańcy. Co więcej, w związku z wysoką inflacją spodziewane jest w 2020 roku podniesienie (i to niejednokrotne) stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej – wprost przełoży się to na wysokość rat kredytów i pożyczek. Łącznie zatem inflacja, w dużej mierze napędzona transferami gotówki z budżetu państwa oraz decyzjami politycznymi dotyczącymi wynagrodzeń, w 2020 roku przysporzy gospodarstwom domowym dodatkowych wydatków od kilkuset złotych do nawet kilku tysięcy w skali 12 miesięcy.
Ceny 2020 – nowa matryca VAT
Stosunkowo mało na początku 2020 roku mówi się o zmianach, które wejdą w życie w kwietniu, a będą one miały bardzo duże przełożenie na ceny wybranych grup produktów. Tzw. nowa matryca VAT ma ujednolicić stawki podatku, skutkiem czego obciążenie w przypadku niektórych wyrobów mocno pójdzie w górę (choć inne będą opodatkowane niżej, niż dziś). I tak:
- z 8 do 23 proc. wzrasta VAT na: owoce morza: krewetki, kalmary, małże, ośmiornice, lód używany do celów spożywczych, drewno opałowe, napoje o zawartości owoców poniżej 20 proc., specjalistyczną prasę;
- do 5 procent obniżony zostaje natomiast VAT na takie wyroby, jak: owoce tropikalne i cytrusowe, soki owocowe i nektary, produkty dla małych dzieci (żywność dla niemowląt, smoczki, pieluchy, foteliki samochodowe).