Premenopauza: objawy, hormony. W jakim wieku i ile trwa?

Premenopauza to okres w życiu kobiety, poprzedzający ostatnią miesiączkę. Czas trwania tego specyficznego czasu w życiu każdej przedstawicielki płci pięknej jest bardzo różny. Często zależy od indywidualnych cech, a nawet uwarunkowań genetycznych. Niewątpliwie każda kobieta powinna w tym okresie wyjątkowo dbać o siebie. Organizm i ciało dają już niestety delikatne sygnały, iż coś dzieje się z hormonami. Ale nie wolno popadać w panikę. Wystarczy dokładna wiedza na temat premenopauzy, bowiem najwięcej niepokoju przynosi strach przed nieznanym.
Kobieta z objawami premenopauzy
źrodło:123RF
Spis treści

Premenopauza 

Objawy premenopauzy świadczą o zbliżającej się menopauzie, która zwykle pojawia się około 50 roku życia. Okres przekwitania to czas, w którym powoli ustaje praca jajników. Ale dojście do menopauzy to zazwyczaj kilka, kilkanaście lat. Wiele okresów poprzedza ten czas i różnie oddziałuje na kobiety. To zjawisko w pełni naturalne i nie powinno wywoływać jakichkolwiek obaw. Rozhuśtanie emocjonalne i zakłócona równowaga psychiczna to niestety naturalne objawy premenopauzy, choć czasami bywają dokuczliwe. 

Ile trwa premenopauza? 

Co to jest premenopauza, zwana także perimenopauzą? Większość kobiet zna termin menopauzy i tylko z nim łączy dokuczliwe dolegliwości. Zgodnie z definicjami medycznymi, okres okołomenopauzalny to zarówno rok przed ostatnią miesiączką, jak i rok po ostatniej miesiączce. Premenopauza natomiast może być okresem nawet do kilkunastu lat przed rozpoczęciem menopauzy, czyli utraty miesiączki. Lekarze twierdzą, iż okres ten może trwać od 2 do nawet 10 lat przed ostatnią miesiączką. Długość trwania tej fazy zależy od wielu przesłanek. Bardzo często decydują o tym czynniki genetyczne. Warto zatem podpytać mamę, kiedy weszła w ten okres i jak go znosiła. 

U sporej liczby kobiet premenopauza w ogóle nie występuje. Ale bardzo często wiele zewnętrznych czynników przyczynia się do dolegliwego odczuwania przez kobiety takich zmian. Do przyczyn, zwiększających ryzyko szybszego wystąpienia premenopauzy należą: 

  • zaburzenia hormonalne o podłożu chorobotwórczym,
  • wieloletnie palenie papierosów, 
  • choroby autoimmunologiczne, 
  • długotrwały stres, 
  • nadmierne odchudzanie, 
  • wyczynowe uprawianie sportu. 

Zmiany, jakie zachodzą w ciele kobiety w tym okresie są przede wszystkim wynikiem zaburzeń hormonalnych i powolnego wygasania czynności jajników. Wtedy poziom progesteronu, a tym samym także estrogenu zdecydowanie obniża się u każdej kobiety. 

Jakie są objawy premenopauzy? 

Premenopauza wysyła kobiecie różne sygnały i informuje o swoim istnieniu. Kobieta czuje się młodo (często wskazuje na to jej wiek), ale jednak odczuwa już niepokojące objawy, które pogarszają samopoczucie i odbierają niekiedy siły do codziennego funkcjonowania. Wiele zmian zachodzi wtedy w ciele kobiety. Wszystkie symptomy są zbliżone do tych, jakie wywołuje menopauza. Ale są one mniej dokuczliwe, o słabszym natężeniu.  

Jakie są objawy premenopauzy?Oto najważniejsze z nich:

  • nieregularne miesiączki: początkowo miesiączki niewiele się opóźniają, z czasem ten okres wydłuża się lub miesiączki występują o wiele częściej, 
  • plamienie między miesiączkami: taki stan może świadczyć o premenopauzie, ale może też sygnalizować jakąś chorobę, dlatego też warto taki objaw skonsultować, 
  • chwilowe odczucie silnego gorąca: takim uderzeniom gorąca towarzyszą z reguły zlewne poty i następnie szybkie uczucie nagłego zimna, 
  • zaburzenia snu: czasami kobietę dopada bezsenność, czasem nadmierna senność (nawet w ciągu dnia), 
  • nagłe i niespodziewane zmiany nastroju: bardzo często pojawia się smutek bądź nawet nastroje depresyjne, które szybko potrafią przerodzić się w euforię i zadowolenie, aby za moment przekształcić się w uczucie mocnego rozdrażnienia, 
  • spadek libido: jest to ściśle związane ze spadkiem poziomu hormonów, takich jak progesteron i estrogen, 
  • duża wrażliwość gruczołów piersiowych: piersi stają się bardzo wrażliwe, nawet na najdelikatniejszy dotyk, 
  • suchość pochwy: suchość narządów rodnych związana jest ze spadkiem poziomu hormonów, 
  • nawracające opuchlizny stóp i kostek: jest to spowodowane słabszą pracą układu limfatycznego i zatrzymywaniem wody w organizmie.

Premenopauza, a hormony 

Okrespremenopauzyto czas stopniowego obniżania poziomu hormonów i zaburzeń w układzie hormonalnym większość kobiet. Za większość nieprzyjemnych dolegliwości w ciele kobiety odpowiadają 2 podstawowe hormony – progesteron i estrogen. 

Progesteron to żeński hormon płciowy, produkowany przez jajniki. Odpowiedni poziom tego hormonu jest potrzebny do skutecznego zapłodnienia. Z czasem jego poziom się obniża, a zatem maleją szanse na zajście w ciążę. Jego niski poziom odpowiada za złe samopoczucie w czasie premenopauzy, a później także w okresie menopauzy. Jego nieodpowiednia ilość burzy pracę całego układu hormonalnego kobiety, a tym samym wywołuje różne dolegliwości i gorsze samopoczucie (zarówno fizyczne, jak i psychiczne). 

Estrogen to kolejny żeński hormon płciowy, który ma bardzo duży wpływ na funkcjonowanie organizmu kobiety. To on przygotowuje śluzówkę macicy do ciąży. Jego powolne zanikanie w tym okresie wywołuje szereg nieprzyjemnych dla kobiety dolegliwości. Brak tego hormonu wpływa nie tylko na fizyczne i psychiczne samopoczucie, ale także powoduje zmiany w kobiecej sylwetce. 

Stan obniżonego poziomu żeńskich hormonów płciowych odpowiada nie tylko za klasyczne objawy premenopauzy, ale także za wiele chorób. Stan ten przyczynia się do pojawienia wielu chorób i schorzeń. Do najczęściej pojawiających się należą: 

  • migreny, 
  • obniżony poziom cukru, 
  • postępująca osteoporoza, 
  • różne alergie, 
  • trądzik, 
  • problemy z oddawaniem moczu, 
  • zaburzenia pamięci, 
  • obfite krwawienia w czasie miesiączki, 
  • silne upławy między miesiączkami, 
  • choroby serca, 
  • skłonność do infekcji intymnych, 
  • wahania ciśnienia tętniczego. 

Prawidłowy poziom tych dwóch hormonów chroni organizm kobiety przed chorobami. Niestety, okres premenopauzy to czas mocno zachwianej gospodarki hormonalnej. Dlatego też warto zasięgać opinii lekarza w sytuacjach dużych zmian zdrowotnych (chorobowych). 

Premenopauza – w jakim wieku? 

Premenopauzamoże pojawić się w różnym wieku kobiety. Zależy to przede wszystkim od stanu jej zdrowia, predyspozycji i czynników genetycznych. Niekiedy nawet kobiety 35 - letnie wchodzą w ten okres. Jednak większość pań zaczyna odczuwać pierwsze objawy dopiero około 45 - 50 roku życia. Nadal pojawiają się miesiączki, ale jednocześnie kobieta odczuwa sporo dolegliwości, zastrzeżonych dla menopauzy. I w tych przypadkach nie ma nic niepokojącego. Niebezpieczną jest sytuacja, gdy nieregularne miesiączki i inne objawy pojawiają się u młodszej kobiety, około 30 roku życia. Taki stan wymaga koniecznej konsultacji, albowiem może być oznaką choroby. 

Jest wiele przyczyn wcześniejszej premenopauzy. I bardzo często same kobiety się do takiego stanu przyczyniają. Palenie papierosów to jeden z głównych czynników, już u młodszych kobiet. Ale także duże znaczenie (negatywne) ma stres, złe nawyki żywieniowe, przyjmowanie określonych leków czy terapia hormonalna. Niekiedy kobieta nie ma wpływu na te czynniki, ale warto jak najwięcej wiedzieć o tym okresie w życiu płci żeńskiej, aby ograniczać nieprzyjemne dolegliwości. 

Czytaj również

Bibliografia

  • Klinika Endokrynologii i Ginekologii WUM „Menopauza”,
  • T. Petryński, G. Stachowiak ”Menopauza – fakty i kontrowersje”, Klinika Ginekologii i Chorób Menopauzy, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki, Łódź, 2006 r.,
  • D. Koligat, A. Paczkowska, M. Michalak i inni „Występowanie depresji i lęku w okresie menopauzy”, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu, 2015 r.,
  • Dr Ann Louise Gittleman „Premenopauza. Praktyczny poradnik dla każdej kobiety po 35 roku życia”.