Jak wygląda kleszcz?
Kleszcz jest niewielkim pajęczakiem. Dorosłe osobniki najbardziej rozpowszechnionych w Polsce gatunków osiągają rozmiary 2,5 – 4 milimetrów. Owalne ciało kleszcza dzieli się na dwie części. Pierwsza to aparat gębowy służący do ssania krwi żywiciela. Ryjek kleszcza wyposażony jest w specjalne ząbki umożliwiające utrzymanie się w skórze ofiary.
Drugą część ciała kleszcza stanowią odnóża, a także odwłok pokryty bardzo trwałym i rozciągliwym naskórkiem, który pozwala wielokrotnie zwiększyć rozmiary, w miarę gromadzenia zapasów krwi. Kleszcze przechodzą trzy fazy rozwoju – larwy, nimfy oraz dojrzałego rozwoju. W każdej z tych faz potrzebują wyssać krew człowieka lub zwierzęcia.
Kleszcz u człowieka
Kleszcz reaguje na dwutlenek węgla wydychany przez człowieka z odległości nawet 20 metrów. Wyczuwa też zapach potu, a także ciepłotę ciała. Kleszcz przed atakiem na człowieka zazwyczaj sadowi się na trawie lub na spodzie liści niskich drzew i krzewów. Największe zagrożenie stanowi w godzinach porannych oraz przed zmierzchem. Lądując na skórze człowieka. Kleszcz stara się odnaleźć miejsca miękkie i wilgotne, a także dobrze ukrwione, dlatego najczęściej do ukąszenia dochodzi w rejonie:
- pachwin,
- pach,
- zgięć pod kolanami,
- zgięć pod łokciami,
- za uszami,
- na linii włosów.
Odpowiednio wczesne wykrycie kleszcza u człowieka utrudnia fakt, że sam moment wbicia się w skórę jest w zasadzie niezauważalny. Dzieje się tak, ponieważ kleszcz wkłuwając się w ciało ofiary, wypuszcza jednocześnie substancję znieczulającą. Kleszcza nie wolno niczym smarować. Należy go usunąć mechanicznie, wyciągając decydowanym ruchem, wzdłuż osi ukłucia, za pomocą pęsety, lub specjalnego urządzenia, dostępnego w aptekach.
Kleszcze przykładowe gatunki
Na świecie występuje blisko 900 gatunków kleszcza. W Polsce żyje około dwudziestu z nich, w tym najbardziej rozpowszechnione: kleszcz pospolity, kleszcz łąkowy i obrzeżek gołębi. Dla człowieka groźne są pierwsze dwa:
- kleszcz pospolity – wybiera wilgotne miejsca, spotkać go można w lasach liściastych i mieszanych, występuje też w miastach: w parkach i na działkach;
- kleszcz łąkowy – występuje głównie w Polsce wschodniej, żyje w miejscach wilgotnych, preferuje łąki, bagna, brzegi jezior i stawów.
Choroby odkleszczowe
Ukąszenie kleszcza może być bardzo groźne dla człowieka, ponieważ kilka do kilkunastu procent tych stworzeń jest zakażonych wirusem kleszczowego zapalenia mózgu. To choroba ośrodkowego układu nerwowego, która zaczyna się niewinnie – podobnie do grypy. U części chorych dochodzi do zakażenia komórek mózgu, pojawiają się objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, a następnie – nawet zapalenia mózgu. Co ważne – przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu można się zaszczepić.
Borelioza
Inną niebezpieczną chorobą przenoszoną przez kleszcze jest borelioza. Jej pierwszym objawem, jest rumień, który po upływie 1-2 tygodni pojawia się w miejscu ukąszenia. U chorych występują następnie objawy podobne do grypy (gorączka, pocenie się) a także między innymi miejscowe skurcze mięśni. Niestety, bakterie ze skóry mogą się dostać do krwiobiegu, a stąd rozprzestrzenić do organów wewnętrznych. Kleszcze przenoszę też inne choroby, takie jak babeszjoza czy anaplazmoza.
Czytaj też:
Rumień wędrujący po kleszczu - jak wygląda i jak rozpoznać
Alergie - rodzaje, objawy i leczenie alergii