Zachowek - co to jest? Co warto o nim wiedzieć?

Prawo Spadkowe bywa zawiłe, jednak warto poznać praktyczne zapisy, które mogą dotyczyć każdego z nas. Zachowek przysługuje najbliższej rodzinie tak, aby miała ona prawa do spadku nawet jeśli została pominięta w testamencie. Co warto wiedzieć o instytucji zachowku? Czy coś się zmieni w 2020 roku?
Spis treści

Zgodnie z Prawem Spadkowym, zachowek należy się najbliższej rodzinie czyli:


  • zstępnym zmarłego – to znaczy jego dzieciom, a jeśli one nie żyją to ich dzieciom, wnukom, prawnukom
  • małżonkowi
  • rodzicom - ale tylko w przypadku, gdy byliby powołani do spadku z ustawy. W przypadku gdy zmarły pozostawił małżonka i dzieci lub tylko dzieci, wnuki, prawnuki, to rodzice nic nie dziedziczą.

Czytaj też: Testament własnoręczny. O co zadbać, żeby był ważny?

Komu zachowek się nie należy?

Sporządzając testament bądź poprzez rozdysponowanie majątkiem jeszcze za życia, z dziedziczenia można bez powodu wyłączyć tylko rodzeństwo oraz dzieci rodzeństwa. Nawet w przypadku bezpotomnej śmierci spadkodawcy, gdy staną się oni tak zwanymi spadkobiercami ustawowymi – zachowek nie będzie się im należał. Poza tym, zachowek nie przysługuje:


  • osobom wydziedziczonym w testamencie
  • osobom, które zostaną sądownie uznane za niegodnych dziedziczenia
  • tym którzy zrzekli się dziedziczenia lub odrzucili spadek, a także małżonkowi wyłączonemu z dziedziczenia (czyli takiemu, który był ze zmarłym w separacji bądź przeciw któremu zmarły wystąpił przed śmiercią z uzasadnionym wnioskiem o orzeczenie rozwodu lub separacji z winy współmałżonka).

Czytaj więcej w CafeSenior: Wydziedziczenie - na czym polega? Podstawowe fakty

Kiedy przysługuje zachowek?

Każdy uprawniony do zachowku, może się o niego starać w przypadku, gdy nie otrzymał należnej mu części spadku ani na skutek dziedziczenia (bądź zapisu w testamencie) ani na skutek darowizny poczynionej przez spadkodawcę jeszcze za życia, a zaliczanej do spadku. Dodatkowo może wystąpić sytuacja, gdy uprawniony nie uzyskał całego należnego mu spadku – przysługiwać mu będzie wówczas roszczenie o jego uzupełnienie to znaczy zapłatę różnicy między tym co otrzymał, a należnym mu faktycznie zachowkiem.

Czytaj także: Dług zamiast spadku? Ciemna strona dziedziczenia

Jak pozbawić rodzinę zachowku?

Spadkodawca może w testamencie pozbawić uprawnionych do zachowku poprzez wydziedziczenie jeśli:


  • uprawniony do niego, wbrew woli spadkodawcy, postępuje w sposób rażąco niezgodny z obowiązującymi normami społecznymi (np. znęca się nad rodziną, jest alkoholikiem)
  • jeśli uprawniony do niego dopuścił się względem spadkodawcy lub jednej z najbliższych mu osób, umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności bądź obrazy czci; bądź też uprawniony uporczywie i umyślnie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Czytaj więcej: Co się dzieje, gdy nie ma testamentu?