Zgodnie z Prawem Spadkowym, zachowek należy się najbliższej rodzinie czyli:
- zstępnym zmarłego – to znaczy jego dzieciom, a jeśli one nie żyją to ich dzieciom, wnukom, prawnukom
- małżonkowi
- rodzicom - ale tylko w przypadku, gdy byliby powołani do spadku z ustawy. W przypadku gdy zmarły pozostawił małżonka i dzieci lub tylko dzieci, wnuki, prawnuki, to rodzice nic nie dziedziczą.
Czytaj też: Testament własnoręczny. O co zadbać, żeby był ważny?
Komu zachowek się nie należy?
Sporządzając testament bądź poprzez rozdysponowanie majątkiem jeszcze za życia, z dziedziczenia można bez powodu wyłączyć tylko rodzeństwo oraz dzieci rodzeństwa. Nawet w przypadku bezpotomnej śmierci spadkodawcy, gdy staną się oni tak zwanymi spadkobiercami ustawowymi – zachowek nie będzie się im należał. Poza tym, zachowek nie przysługuje:
- osobom wydziedziczonym w testamencie
- osobom, które zostaną sądownie uznane za niegodnych dziedziczenia
- tym którzy zrzekli się dziedziczenia lub odrzucili spadek, a także małżonkowi wyłączonemu z dziedziczenia (czyli takiemu, który był ze zmarłym w separacji bądź przeciw któremu zmarły wystąpił przed śmiercią z uzasadnionym wnioskiem o orzeczenie rozwodu lub separacji z winy współmałżonka).
Czytaj więcej w CafeSenior: Wydziedziczenie - na czym polega? Podstawowe fakty
Kiedy przysługuje zachowek?
Każdy uprawniony do zachowku, może się o niego starać w przypadku, gdy nie otrzymał należnej mu części spadku ani na skutek dziedziczenia (bądź zapisu w testamencie) ani na skutek darowizny poczynionej przez spadkodawcę jeszcze za życia, a zaliczanej do spadku. Dodatkowo może wystąpić sytuacja, gdy uprawniony nie uzyskał całego należnego mu spadku – przysługiwać mu będzie wówczas roszczenie o jego uzupełnienie to znaczy zapłatę różnicy między tym co otrzymał, a należnym mu faktycznie zachowkiem.
Czytaj także: Dług zamiast spadku? Ciemna strona dziedziczenia
Jak pozbawić rodzinę zachowku?
Spadkodawca może w testamencie pozbawić uprawnionych do zachowku poprzez wydziedziczenie jeśli:
- uprawniony do niego, wbrew woli spadkodawcy, postępuje w sposób rażąco niezgodny z obowiązującymi normami społecznymi (np. znęca się nad rodziną, jest alkoholikiem)
- jeśli uprawniony do niego dopuścił się względem spadkodawcy lub jednej z najbliższych mu osób, umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności bądź obrazy czci; bądź też uprawniony uporczywie i umyślnie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Czytaj więcej: Co się dzieje, gdy nie ma testamentu?