Jak powstaje czerniak?
Czerniak powstaje z komórek barwnikowych, zwanych melanocytami, odpowiedzialnych za wytwarzanie barwnika - melaniny (związanej z ciemnieniem skóry pod wpływem promieniowania słonecznego). Nowotwór może dotyczyć zarówno skóry, jak i błon śluzowych (np. jamy ustnej) oraz błony oka czy odbytnicy. Co prawda większość czerniaków powstaje na skórze zdrowej, ale nie oznacza to, że nie należy obserwować i regularnie badać lub usuwać starszych znamion.
Czytaj więcej: Jak rozpoznać i leczyć choroby stawu biodrowego? >>
Czerniak powstaje z komórek barwnikowych
Przyczyny zachorowań na czerniaka
Do czynników, które mogą sprzyjać powstawaniu czerniaka (ale nie muszą!), można zaliczyć:
- wiek (powyżej 40 r.ż.) i płeć (częściej na ten typ nowotworu chorują kobiety, ale u mężczyzn choroba wykazuje cięższy przebieg),
- długotrwałe opalanie się na słońcu oraz korzystanie z solarium,
- jasną karnację,
- mnogie znamiona barwnikowe,
- wcześniejsze zachorowanie lub przypadki zachorowań na nowotwór skóry w bliskiej rodzinie,
- oparzenia słoneczne, szczególnie w okresie dziecięcym.
Polacy, szczególnie z uwagi na jasną karnację, znajdują się w grupie wysokiego ryzyka.
Czytaj więcej: Jak rozpoznać i leczyć zaćmę? >>
W przypadku rozpoznania czerniaka decydująca jest samokontrola skóry.[/caption]
Jak rozpoznać czerniaka?
W przypadku czerniaka decydująca jest samokontrola skóry. Im wcześniej zgłoszone zostaną niepokojące objawy, tym większa szansa na wyleczenie.
Szczególną uwagę należy zwrócić na zmiany zachodzące we wcześniejszych znamionach barwnikowych, które dotychczas nie budziły naszych obaw, a obecnie obserwujemy np. powiększenie się znamienia bądź zmianę jego kształtu lub zabarwienia. Towarzyszyć temu może: krwawienie, owrzodzenie, pieczenie, ból oraz świąd.
Warto też przyglądać się nowym znamionom, które m.in. posiadają czerwoną obwódkę bądź są asymetryczne. Wszystkie niepokojące objawy warto zgłosić lekarzowi, także pierwszego kontaktu, gdyż to on będzie odpowiedzialny za dalsze skierowanie do dermatologa lub chirurga-onkologa.
Badanie wykonywane przez lekarza jest bezbolesne i nieinwazyjne.
Podstawowe badanie, które wykorzystuje się w diagnostyce raka skóry, to mikroskopowe badanie wycinka skóry. Przydatną metodą, służącą do oceny znamion, jest algorytm ABCDE, opracowany przez Amerykańskie Towarzystwo Onkologiczne. Poszczególne litery oznaczają:
- A - asymetria - nieregularny kształt,
- B - granice - nierówne, mogą być dodatkowo np. łuskowate,
- C - kolor - różnorodny (od jasnobrązowego do czarnego), często nierównomiernie rozłożony,
- D - średnica - powyżej 5 mm (wcześniej wykryte mogą być mniejsze),
- E - ewolucja (wszelkie zmiany zachodzące we wcześniejszych znamionach) lub uwypuklenie ponad otaczający naskórek
Czytaj więcej: Gimnastyka dla seniorów - ćwiczenia na zdrowy kręgosłup >>
Podstawowe badanie, które wykorzystuje się w diagnostyce raka skóry, to mikroskopowe badanie wycinka skóry.
Leczenie czerniaka
Dermatolog najczęściej ogląda zmianę za pomocą diaskopu (specjalne urządzenie optyczne). Może także skierować pacjenta do chirurga - onkologa w celu usunięcia znamienia i poddania go badaniu histopatologicznemu. Ze znamion nie są pobierane wycinki, gdyż biopsja może doprowadzić do przekształcenia się łagodnego znamienia w złośliwy nowotwór.
Warto zapamiętać
Czerniak u kobiet częściej pojawia się w okolicach kończyn, a u mężczyzn - na tułowiu. W przypadku tego nowotworu decydującą rolę odgrywa wczesne wykrycie, więc warto poświęcić kilka minut na dokładne obejrzenie naszej skóry i zgłosić niepokojące objawy lekarzowi.
Czytaj więcej: Nordic walking - idealny sport dla seniorów >>