Emerytury mundurowe
16 grudnia 2016 roku Sejm przyjął tzw. ustawę dezubekizacyjną (wprowadzającą zmiany w ustawie z 1994 r. o emeryturach poszczególnych służb państwowych), która obniża emerytury mundurowe, a także renty za okres „służby na rzecz totalitarnego państwa”, liczony od 22 lipca 1944 do 31 lipca 1990 roku. Art. 13b ust.1 zmienionej ww. ustawy z roku 1994 dokładnie wymienia cywilne i wojskowe formacje, na rzecz których służba w ww. okresie jest traktowana właśnie jako służba na rzecz totalitarnego państwa. Na jej mocy ustalony został górny pułap wysokości emerytur mundurowych, a także rent, do poziomu średniego świadczenia wypłacanego przez ZUS. To istotne zmiany w polskim systemie emerytalnym.
W przypadku emerytur mundurowych jest to około 2 tys. zł brutto, w przypadku rent – ok. 1500 zł brutto. Ustawa wprowadza regulację, w myśl której za każdy rok służby w latach 1944-90 przysługuje 0 procent podstawy wymiaru. Wcześniej było to 0,7 procenta.
Zmiany w emeryturach mundurowych
Nowelizacja ustawy, której przedmiotem są emerytury mundurowe, czyli także:
- emerytura wojskowa,
- emerytura policyjna,
uchyla art. 15b starej ustawy w brzmieniu:
„W przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. (…) i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi:
- 0,7% podstawy wymiaru – za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944–1990;
- 2,6% podstawy wymiaru – za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz pkt 2–4.
Zamiast uchylonego artykułu 15b, w ustawie o emeryturach mundurowych pojawia się nowy art. 15c w brzmieniu:
„W przypadku osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi:
- 0% podstawy wymiaru – za każdy rok służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b;
- 2,6% podstawy wymiaru – za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz 2–4.
Obniżenie emerytur mundurowych
Celem zmian, wprowadzonych w przedmiotowej ustawie było przede wszystkim pozbawienie osób, pełniących służbę na rzecz państwa totalitarnego czyli w okresie 22.07. 1944-31.07.1990 uprawnień emerytalnych za każdy rok służby w tym okresie.
W znowelizowanej ustawie o emeryturach mundurowych zapisano też między innymi, że:
- wysokość emerytury mundurowej osób, pełniących służbę na rzecz totalitarnego państwa nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ogłoszonej przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art.15c ust.3 ww. ustawy),
- aby ustalić wysokość emerytury w takich przypadkach, organ emerytalny musi wystąpić do Instytutu Pamięci Narodowej z wnioskiem o sporządzenie informacji o przebiegu służby danej osoby (art. 15c ust. 4 ww. ustawy),
- przepisów pozbawiających funkcjonariuszy emerytury nie stosuje się, jeżeli osoba, o której mowa w tych przepisach, udowodni, że przed rokiem 1990, bez wiedzy przełożonych, podjęła współpracę i czynnie wspierała osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego (art. 15c ust.5 ww. ustawy).
Zobacz: Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym mundurowych
Kogo dotknie obniżenie emerytur mundurowych?
Kogo obejmie obniżenie emerytur mundurowych? Ustawa obejmuje funkcjonariuszy:
- Służby Bezpieczeństwa,
- jednostek Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
- jednostek Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego
- jednostek Ministerstwa Obrony Narodowej w tym Wojskowej Służby Wewnętrznej, Wojsk Ochrony Pogranicza
- Służby Celno-Skarbowej.
Nowymi przepisami o obniżeniu emerytur mundurowych objęci zostaną też między innymi wykładowcy i słuchacze Wyższej Szkoły Oficerskiej w Legionowie czy Centrum Wyszkolenia MSW.
Ważne: osobom, którym w dniu wejścia w życie przedmiotowej ustawy przysługiwały emerytury i renty na podstawie dotychczasowych przepisów, wysokość świadczeń ustalono na nowo z urzędu (czyli z mocy prawa).
Emeryci mundurowi
Obniżenie emerytur mundurowych czeka przynajmniej 50 tysięcy byłych funkcjonariuszy. Weryfikacją stażu mundurowych emerytów w czasach PRL zajmuje się Instytut Pamięci Narodowej. W lutym 2017 roku Zakład Emerytalno-Rentowy MSW przekazał do IPN dane 191 680 byłych funkcjonariuszy. Po ich analizie, IPN wystawił 48 666 informacji o przebiegu służby, potwierdzających fakt „służby na rzecz totalitarnego państwa” w rozumieniu ustawy o emeryturach mundurowych.
Co z pozostałymi? W przypadku ponad 33 tys. osób nie stwierdzono służby na rzecz organów PRL, natomiast jeśli chodzi o pozostałych 109 tysięcy – nie odnaleziono dokumentów osobowych,
Zajmując się emeryturami mundurowymi, IPN przeanalizował też wnioski Biura Emerytalnego Służby Więziennej, dotyczące 29 446 byłych funkcjonariuszy. W 1483 przypadkach stwierdzono „służbę na rzecz totalitarnego państwa”, w 5859 przypadkach takiego faktu nie stwierdzono, jeśli zaś chodzi o pozostałe 22 tys. osób – nie odnaleziono dokumentów osobowych.
Obniżenie emerytury mundurowej - odwołania
Od decyzji o obniżeniu emerytury mundurowej przysługuje odwołanie do sądu. Byli funkcjonariusze organizują się na forach, istnieje już:
- forum policyjne emerytury,
- forum wojskowe emerytury.
Swoje usługi w tym zakresie zaczęły reklamować kancelarie prawne. Osoby, które chcą się odwołać w sprawie obniżenia emerytury policyjnej lub emerytury wojskowej, mogą skorzystać z gotowych wzorów, dostępnych między innymi na stronie Federacji Stowarzyszeń Służb Mundurowych RP.
Czytaj też: