Miesięczne dochody polskich 60-latków i 70-latków można ocenić jako niewysokie. Większość osób w tym wieku dysponuje kwotą mniejszą niż 2 tys. złotych netto. Nie oznacza to jednak, że seniorzy nadmiernie narzekają na kondycję swojego domowego budżetu – 33 proc. ocenia swoją sytuację finansową zdecydowanie dobrze lub dobrze, a kolejne 44 proc. średnio. Dopiero co 5. senior wprost przyznaje, że jest niezadowolony ze stanu swoich finansów. Ponadto, z każdym rokiem rośnie w tej grupie wiekowej tzw. stopień ubankowienia.
Emerytura na konto bankowe
Z badań „Aktywność finansowa seniorów” przeprowadzonych na zlecenie Fundacji Rozwoju Rynku Finansowego wynika, że najczęściej wybieranymi przez seniorów produktami finansowymi są te o charakterze rozliczeniowym lub oszczędnościowym, z czego najpopularniejszym jest konto bankowe. Posiadanie rachunku w banku zadeklarowało bowiem ponad 70 proc. sześćdziesięcio- i siedemdziesięciolatków. Kolejnymi produktami, po które chętnie sięgają osoby starsze są różnego rodzaju ubezpieczenia. Blisko 40 proc. ma polisę na życie, mieszkanie czy samochód. Trzecią, najchętniej wybieraną usługą finansową jest natomiast lokata – jej posiadanie deklaruje co 5. osoba w wieku 60-70 lat. Co ciekawe, wbrew obiegowej opinii o dziurawym budżecie seniora, produkty kredytowe znalazły się na dalszych miejscach. Posiadanie kredytu i pożyczki wskazał dopiero co 10. ankietowany.
Na co seniorzy zwykle pożyczają pieniądze? Prawie 40 proc. w ten sposób pokrywa wydatki związane z remontem mieszkania lub domu, a 20 proc. przeznacza środki na zakup sprzętu RTV i AGD. Tyle samo osób deklaruje, że z pożyczonych środków finansuje bieżące wydatki. Nieco mniej – bo 17 proc. – przeznacza pieniądze na leczenie, a co 10. osoba na zakup prezentu dla członka rodziny.
Nie czytamy umów
Choć wydawałoby się, że przy zaciąganiu zobowiązań finansowych seniorzy starają się być ostrożni - niemal wszyscy ankietowani, którzy aktualnie posiadają kredyt lub pożyczkę zadeklarowali, że przed zawarciem umowy sprawdzili, czy stać ich na spłatę zobowiązania, to jednak 2/3 z nich nie czyta podpisywanej umowy. Prawie co 3. zapytany pożyczko- i kredytobiorca przyznał, że samodzielnie nie czyta umowy, zdając się na doradcę klienta, który omawia jej najważniejsze zapisy. Kolejne 20 proc. zapoznaje się z nią tylko wyrywkowo, a 13 proc. badanych nie czyta umowy w ogóle, zakładając, że o jej najważniejszych zapisach został poinformowany.
Kontakt z doradcą
Ankietowani zapytani o to, czego oczekują od instytucji finansowych, w pierwszej kolejności wskazali na krótką i zrozumiałą umowę – takiej odpowiedzi udzielił co 4. badany. Seniorom przy wyborze usługi finansowej w dużym stopniu zależy także na osobistym kontakcie ze sprzedawcą. Prawie 30 proc. wskazało bowiem, że ważna jest dla nich pomoc doradcy przy wyborze produktu dopasowanego do ich potrzeb. 60- i 70-latkowie chcieliby również, aby umowa była napisana dużą czcionką oraz by była szczegółowo wyjaśniona. Nie mniej ważna dla osób starszych jest także obsługa zawsze przez tego samego doradcę (25 proc. wskazań).
Co seniorom nie podoba się w instytucjach finansowych? Jako praktykę wzbudzającą niezadowolenie na pierwszym miejscu wskazano uporczywe namawianie na konkretny produkt. Starszym osobom nie podoba się także zachęcanie do zawierania umowy o kredyt lub pożyczkę w kwocie wyższej niż wnioskowanej oraz umowy napisane niezrozumiałym językiem. Ten ostatni aspekt jest o tyle ważny, że z wiedzą finansową u seniorów nie jest najlepiej – aż 72 proc. nie wie, czym jest RRSO, a niemal połowa nie potrafi odpowiedzieć na pytanie, co to jest ROR. Głównym źródłem wiedzy nt. finansów dla większości osób pozostaje natomiast telewizja, a to z kolei może oznaczać, że w dużej mierze opiera się ona na przekazach reklamowych.