Czym jest reumatyzm?
Tak naprawdę nie ma choroby o nazwie reumatyzm. Zwykło się tak określać zespół chorób reumatycznych najczęściej o charakterze zwyrodnieniowym, dotyczących układu ruchu. W określeniu reumatyzm mieści się grubo ponad sto jednostek chorobowych, a w tym m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, choroba zwyrodnieniowa stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, czy hemofilie, a nawet szpiczak mnogi.
Choroby reumatyczne dzieli się na dwa typy:
- związane z procesem starzenia się tkanek (np. zwyrodnienie stawów, osteoporoza);
- niezwiązane z wiekiem (np. reumatoidalne zapalenie stawów).
Niestety chorób reumatycznych nie da się wyleczyć, jednak można w znaczący sposób ograniczyć ich rozwój. Wiąże się to jednak z tym, że powinno się je jak najszybciej rozpoznać i po właściwym zdiagnozowaniu wprowadzić odpowiednią terapię. Najlepiej jednak działać profilaktycznie i spróbować zrobić jak najwięcej, aby nie dopuścić do rozwoju tego schorzenia.
W Polsce na choroby reumatyczne cierpi około 5 milionów osób, w tym ogromną większość stanowią kobiety, bo nawet 70 procent. Nie do końca poznane są przyczyny występowania chorób reumatycznych. Prawdopodobnie mają na to wpływ geny oraz nieprawidłowo działający układ immunologiczny, który zwalcza własne komórki.
Jak zatem rozpoznać reumatyzm? Objawy są dość specyficzne. Poniżej przedstawimy najpowszechniejsze oznaki schorzenia.
Pierwsze objawy reumatyzmu
Pierwotne objawy reumatyzmu mogą wyglądać nieco odmiennie w zależności od tego z jakim konkretnie schorzeniem reumatycznym mamy do czynienia. Jednak bardzo często występuje kilka cech wspólnych, które mogą sugerować pojawienie się choroby reumatycznej.
Jak wyglądają pierwsze objawy reumatyzmu? Przede wszystkim należy do nich ból, który może lokalizować się w stawach, kręgosłupie, czy mięśniach. Ponadto do tego symptomu dochodzi trudność z poruszaniem bolesnym miejscem, ograniczenie ruchomości w bolących stawach oraz dokuczającym kręgosłupie. Wspomniane oznaki początkowo pojawiają się np. po nocy, kiedy po kilku godzinach odpoczynku trzeba ponownie uruchomić ciało. Nie rzadko po tzw. „rozchodzeniu” ich, mijają.
Jednak to nie jest zwykły katar, który przejdzie sam, nawet nieleczony. Choroby reumatyczne nie ustępują. Pogłębiają się i to niekiedy w bardzo szybkim tempie. Dlatego tak ważne jest obserwowanie swojego ustroju, wychwytywanie w porę niepokojących sygnałów i reagowanie. W tym przypadku właściwa reakcja powinna polegać na jak najszybszym udaniu się do lekarza pierwszego kontaktu, który już na podstawie wyników badań laboratoryjnych może stwierdzić, czy problem reumatyzmu nas dotyczy. Kolejnym krokiem jest wizyta u specjalisty, którym w tym przypadku jest reumatolog (potrzebne jest skierowanie do tego specjalisty od lekarza rodzinnego).
Jakie są objawy reumatyzmu?
Czym charakteryzują się poszczególne choroby reumatyczne? Objawybardzo często występującego reumatoidalnego zapalenia stawów to m.in. bóle rąk i stóp, bóle mięśni, poranna sztywność stawów oraz kłopoty z sercem, czy naczyniami krwionośnymi. A co z chorobą zwyrodnieniową, często także ogólnie określaną jako reumatyzm? Jak rozpoznaćtę jednostkę chorobową? Po bólu stawów, który nasila się w ciągu dnia osiągając swój szczyt wieczorem. Może nim być objęty tylko jeden staw, dwa, a nawet cały kręgosłup.
Jednak symptomy mówiące o tym, że zachodzi podejrzenie występowania choroby reumatycznej to nie tylko bóle reumatyczne. Objawymniej specyficzne to ciągłe zmęczenie, osłabienie, omdlenia, rozdrażnienie, drętwienie rąk, zawroty głowy, stany podgorączkowe, a nawet depresja. Wszystkie te oznaki są następstwem bólu i coraz gorszą na niego odpornością.
Z czasem, w miarę postępowania choroby, może dojść do ogromnej trudności w poruszaniu chorym stawem czy innym miejscem, co może przyczynić się nawet do całkowitego unieruchomienia pacjenta.
Jak leczyć reumatyzm?
Chorób reumatycznych nie da się całkowicie wyleczyć, jednak można wyhamowywać ich rozwój. Przede wszystkim trzeba wiedzieć z jakim dokładnie schorzeniem ma się do czynienia. Już lekarz pierwszego kontaktu wie jak rozpoznać reumatyzm. Oprócz przeprowadzenia wywiadu z pacjentem, medyk zleca wykonanie badań laboratoryjnych. Schorzenie reumatyczne potwierdzają takie oceny jak wysokie OB, wysokie stężenie białka ostrej fazy, anemia i podwyższona liczba białych krwinek. Dalsze badania dotyczą przeprowadzenia RTG, tomografii komputerowej i/lub rezonansu magnetycznego.
W zależności od jednostki chorobowej, która została wykryta podczas badań, standardowo na początku leczenia stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne. Bardzo ważnymi preparatami, pomagającymi zatrzymać chorobę reumatyczną są leki cytostatyczne, które wyhamowują postęp choroby. Niekiedy stosuje się leki biologiczne. Dużą wagę przykuwa się także do fizjoterapii, ćwiczeń wykonywanych samodzielnie w domu, umiarkowanej aktywności fizycznej, diety oraz do innych zabiegów, takich jak np. wymiana osocza.
Jak chronić się przed reumatyzmem?
Najbezpieczniej jest jednak postawić na profilaktykę schorzenia i działać zanim pojawią się dolegliwości reumatyczne. W tym celu należy systematycznie zażywać ruchu o umiarkowanej intensywności, najlepiej każdego dnia po około 30-40 minut. Ponadto dobrze jest się trzymać zdrowej diety, która sprzyja mocnym kościom. Należy zatem spożywać jak najwięcej produktów zawierających wapń, fosfor, witaminę D oraz inne cenne witaminy i minerały.
Nawet kiedy reumatyzm dał pierwsze objawy, warto zrobić wszystko, by odzyskać pełną sprawność lub chociaż zachować ją na zadowalającym poziomie. Wśród zabiegów, które są godne polecenia dobrze jest pamiętać przede wszystkim o kinezyterapii, leczeniu uzdrowiskowym, masażach (manualnych i wodnych), termoterapii, elektroterapii, laseroterapii i magnetoterapii.
Bardzo istotne jest dobre nastawienie do leczenia. Optymistyczne podejście do zlecanych czynności i zabiegów leczniczych oraz wiara, że przyniosą one zamierzony skutek, to połowa sukcesu.