Podstawowa przemiana materii (PPM)
Wskaźnik PPM (Podstawowej Przemiany Materii) jest inaczej najniższym poziomem przemian energetycznych zachodzących w organizmie. Uwolniona energia z PPM, wykorzystywana jest na najważniejsze funkcje życiowe, takie jak pracę serca, oddychanie, czy odbudowę komórek. Wysokość wartości PPM uzależniona jest przede wszystkim od masy ciała, wzrostu, ale także wieku, płci oraz stanu fizjologicznego. Takim stanem jest np. wzrost temperatury w chorobie. Wówczas PPM wzrosnąć może nawet o 12%. Podstawowa przemiana materii zmienia się wraz z upływającym wiekiem człowieka. Najwyższy poziom uzyskuje w okresie dojrzewania. Począwszy od 21. roku życia, co 10 lat wartości PPM spada o 2%, a znacząco maleje po trzydziestym roku życia, zaś drastycznie u osób starszych.
Odpowiednie składniki pokarmowe potrzebne są do przyspieszenia metabolizmu. Wśród nich najbardziej pożądane są białka, bo aż w 25% białko zwiększają PPM, następnie tłuszcze przyspieszające 5-10%, w najmniejszym węglowodany – 6%.
Jak przyspieszyć metabolizm – magiczna moc choliny
Rano, po nocy organizm człowieka wymaga solidnej dawki energii, żeby się rozbudzić na cały dzień. Dla przyspieszenia metabolizmu najlepiej wybierać produkty obfitujące w węglowodany złożone. Należy do nich pieczywo pełnoziarniste z dodatkiem wędliny albo białych serów, a także m.in. płatki owsiane przygotowywane na mleku. Te niepozorne, wydawałoby się, przekąski poranne mają niższy indeks glikemiczny i zwiększoną zawartość błonnika, przez co długo czujemy się po nich syci.
Bardzo ważną funkcję pełni w organizmie, a szczególnie jest cenna dla wątroby – cholina. Jest to inaczej witamina B4. Przede wszystkim bierze udział w rozwoju mózgu i układu nerwowego u płodu, przez co jej poziom jest ważny szczególne u kobiet w ciąży. Tak samo, jak kwas foliowy, zapobiega defektom w tym najważniejszym organie. W późniejszym życiu cholina odpowiada za prawidłową, niezakłóconą pracę mózgu.
Cholina występuje głównie w fosfolipidach, takich jak lecytyna. Lecytyna zaś pełni ważną rolę w funkcjonowaniu błon komórkowych, m.in. komórek nerwowych. Z kolei sfingomielina, w której także występuje cholina, stanowi główny składnik mieliny, będącej osłonką włókien nerwowych.
Cholina uczestniczy w tworzeniu oraz utrzymywaniu prawidłowej struktury komórek, kontrolowaniu funkcji mięśni, układu oddechowego, czynności serca oraz pracy mózgu związanej z pamięcią. Badania wykazują, że cholina wpływa na poprawę długotrwałej pamięci. Dieta jajeczna, zawierająca dużą ilość przyswajalnej choliny może ograniczać ryzyko wystąpienia demencji w starszym wieku. Przeciwdziała także otępieniu, które jest charakterystycznym objawem choroby Alzheimera. Przypisuje się jej również dobroczynne działanie w zmniejszaniu ryzyka rozwoju chorób nowotworowych.
Oprócz tego, cholina bierze udział w regulacji gospodarki lipidowej, a zwłaszcza korzystnie wpływa na pracę wątroby. Zalecana jest szczególnie w stanach przeciążenia wątroby w wyniku stosowania nieprawidłowej, ciężkostrawnej diety, alkoholu czy leków. Czyli zwłaszcza jest potrzebna osobom w starszym wieku, gdy wszelkie naturalne procesy metaboliczne i ogólne systematycznie zwalniają. Trzeba im pomóc pozostać na tym samym lub zbliżonym poziomie, by np. samopoczucie nie spadało.
Cholina - skutki i objawy niedoboru i nadmiaru
Niedobory choliny prowadzą do nadmiernego gromadzenia się cholesterolu i triglicerydów w wątrobie, a dalej do jej stłuszczenia. Zapotrzebowanie na cholinę wzrasta w przypadkach częstego rozdrażnienia i wzmożonego napięcia nerwowego oraz w przypadku nadużywania alkoholu. Może się objawiać stanami lękowymi, dolegliwościami sercowymi, bólami głowy, a także zaparciami. Osłabienie funkcji jego układu trawiennego i odpornościowego, czasami przekładają się na zaburzenia rozwoju intelektualnego w starszym wieku.
Niekorzystne jest też nadmierne spożycie choliny. Może też powodować spadek ciśnienia tętniczego krwi, wzrost potliwości, mdłości, a nawet występowanie biegunek.
Źródła występowania choliny
Głównymi źródłami choliny są, oprócz wspomnianych wcześniej jaj, także… wątroba drobiowa, wieprzowa itp. Kiedy np. dochodzi do ograniczenia spożycia jaj, z obawy o nadmiar cholesterolu w codziennym odżywianiu, może to prowadzić do niedoboru choliny. Choliny nie brakuje także w mięsie wołowym, a z roślin – w kiełkach pszenicy czy suchych nasionach roślin strączkowych, orzechach, w końcu także w rybach.
Tabletki na wątrobę
A więc co dobrego na wątrobę? Nieprzypadkowo cholina w wątrobie się znajduje, bo musi tam być ze względu na jej właściwości ułatwiające metabolizm tłuszczów. Kiedy jej brakuje, wątroba człowiekowi doskwiera. Tak, jak było już wspomniane, w dużym stopniu osobom starszym – dobrze jest profilaktycznie zażywać specjalne leki na wątrobę ułatwiające trawienie.
Jednym z lepszych, polecanych przez specjalistów, jest dostępny w aptece bez recepty Hepatil, który w swoim składzie zawiera cholinę właśnie. Jest to suplement diety, który przyczynia się do właściwego metabolizmu tłuszczów. U dorosłych zaleca się stosowanie 1 do 2 tabletek 3 razy dziennie, popijając niewielką ilością wody. Tabletki te mogą być też stosowane przy problemach trawiennych u dzieci powyżej siódmego roku życia z takim samym dawkowaniem. W celu prawidłowego stosowania warto skonsultować się przy okazji jednej z rutynowych wizyt z lekarzem.
Czytaj też: