Reumatoidalne zapalenie stawów – diagnostyka i leczenie

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to autoimmunologiczna choroba zapalna o nieznanej etiologii, na którą cierpi około 1% populacji. Czynnikami ryzyka wystąpienia choroby są: palenie tytoniu, płeć żeńska oraz predyspozycje genetyczne. Schorzenie może rozwinąć się w każdym wieku, jednak szczyt zachorowania występuje między 30. a 50. rokiem życia.
Reumatoidalne zapalenie stawów
Źródło: Materiały partnera
Spis treści

Objawy choroby

Zazwyczaj pierwszymi objawami, z którymi pacjenci zgłaszają się do lekarza, są: ból i sztywność stawów. Najczęściej zajęte są stawy nadgarstka, międzypaliczkowe bliższe oraz  śródręczno-paliczkowe. Sztywność poranna utrudniająca ruch trwa najczęściej dłużej niż godzinę i może jej towarzyszyć ciastowaty obrzęk związany z zapaleniem błony maziowej. W zaostrzeniu choroby mogą wystąpić także objawy ogólnoustrojowe takie jak zmęczenie, utrata masy ciała czy niewielkie podwyższenie temperatury.

Przyczyną choroby jest nieznany czynnik zapalny, który pobudza błonę maziową do odpowiedzi zapalnej. Nieleczona choroba prowadzi do zniszczenia stawów i może także dotykać innych narządów. Pozastawowe manifestacje choroby to m.in. guzki reumatoidalne zlokalizowane w okolicach łokci i stawów rąk, a także przyspieszony rozwój miażdżycy, osteoporoza oraz zaburzenia hematologiczne.

Rozpoznanie i diagnostyka

Rozpoznanie stawiane jest na podstawie typowych objawów klinicznych oraz badań diagnostycznych. Badaniem swoistym dla reumatoidalnego zapalenia stawów jest obecność przeciwciał przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi. U 70-80% osób może także być wykrywalny czynnik reumatoidalny.

W diagnostyce stosuje się także RTG, które ujawnia typowe dla RZS zmiany radiologiczne takie jak: zmniejszenie gęstości kości w okolicy stawu, zwężenie szpar stawowych, a na dalszym etapie zniekształcenie stawów. Dodatkowo wykonuje się także pełną morfologię krwi oraz badania oceniające czynność nerek i wątroby, gdyż ich wynik ma wpływ na dobór leczenia. Jako rozpoznanie różnicowe bierze się pod uwagę takie schorzenia jak: toczeń rumieniowaty układowy, twardzina układowa, łuszczycowe zapalenie stawów czy dnę moczanową.

Leczenie RZS

Podstawą leczenia jest stosowanie leków modyfikujących przebieg choroby (DMARD), w których stosuje się preparaty niebiologiczne tak jak metotreksat, sulfasalazyna, leflunomid oraz biologiczne, np. przeciwciała monoklonalne – adalimumab. Oprócz DMARD stosuje się leczenie przeciwbólowe z zastosowaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Jednym z nich jest deksketoprofen. Ważne jest, aby leczenie przeciwbólowe stosować zgodnie z dołączoną do produktów ulotką, w odpowiedniej dawce i regularnych odstępach czasu zapewniających optymalne działanie.

Oprócz farmakoterapii zalecana jest codzienna aktywność fizyczna, która poprawia jakość życia i wzmacnia siłę mięśni. Niestety nie jest możliwe całkowite wyleczenie z reumatoidalnego zapalenia stawów, jednak dzięki wcześnie postawionej diagnozie i skutecznemu leczeniu możliwe jest zahamowanie postępu choroby.