Pyłki, roztocza i grzyby – czyli najpopularniejsze alergeny wziewne

Alergia jest to nadmierna, specyficzna odpowiedź układu odpornościowego na czynniki zewnętrzne, tzw. alergeny, która prowadzi do wystąpienia objawów nadwrażliwości. Do czynników wywołujących objawy alergiczne należą przede wszystkim alergeny wziewne i pokarmowe, znacznie rzadziej związane są z jadem owadów, lekami czy też alergenami kontaktowymi. Wyróżnia się dwie grupy alergenów wziewnych: alergeny zewnątrzdomowe (pyłki roślin, zarodniki grzybów) oraz wewnątrzdomowe (roztocza kurzu domowego, zarodniki grzybów, sierści zwierząt, alergeny karaluchów), które różnią się od siebie, ale mogą wywoływać podobne objawy alergiczne.
Pyłki, roztocza i grzyby
Źródło: Materiały partnera
Spis treści

Pyłki roślin

Pyłki roślin stanowią grupę alergenów, która została rozpoznana jako pierwsza. Pyłki dzieli się zależnie od sposobu ich rozprzestrzeniania się na przenoszone przez wiatr i owady. Największy problem dla alergików stanowią pyłki przenoszone przez wiatr, ponieważ są wytwarzane w dużych ilościach i mogą być przenoszone na dalekie odległości (nawet 200 km). Stężenie pyłku w powietrzu zwykle zależy od rodzaju roślinności na danym terenie oraz panującego klimatu.

Wśród najbardziej popularnych wymienia się pyłki traw, drzew i chwastów. Na największą uwagę zasługują trawy, ponieważ w Polsce są najczęstszą przyczyną alergii na pyłki. Ich główny czas pylenia wypada na drugą połowę maja, czerwiec i początek lipca. Z kolei do najważniejszych drzew w kontekście alergizującym zalicza się leszczynę, olchę i brzozę, z których dwie pierwsze mogą kwitnąć jeszcze przed rozwinięciem się liści. Natomiast do uczulających chwastów należą: pokrzywa, bylica, szczaw, komosa, ambrozja i babka. Alergia na pyłki wymaga ciągłego śledzenia kalendarza pylenia i monitorowania stężenia pyłków, co pomaga w ograniczeniu objawów alergii.

Roztocza

Roztocza to organizmy o mikroskopijnej wielkości, występujące w różnych środowiskach, głównie w glebie. Roztocza należą do gromady pajęczaków, a te zdolne do wywołania alergii przynależą głównie do rodziny Pyroglyphidae, z podziałem na mieszkaniowe i magazynowe.

Roztocza mieszkaniowe najczęściej żywią się złuszczonym ludzkim i zwierzęcym naskórkiem, a także pozostałymi resztkami organicznymi. Ich miejscem bytowania są głównie wykładziny, dywany, materace, prześcieradła, poduszki, miękkie obicia mebli oraz pluszowe zabawki. Idealnie rozwijają się w temperaturze o zakresie 22-26°C oraz wilgotności powietrza sięgającej ponad 55%, która jest warunkiem do ich przeżycia.

Dodatkowo roztocza są stale obecne w środowisku domowym, ze szczególnym zwiększeniem występowania na przełomie września i października oraz kwietnia i maja. Dlatego osoby uczulone na roztocza mają objawy alergii przez cały rok z pogorszeniem samopoczucia w okresie wzrostu ich liczebności.

Grzyby pleśniowe

Grzyby wytwarzają dużą ilość zarodników, dzięki którym się rozmnażają oraz które powodują rozwój objawów alergii u osób podatnych. Grzyby należą do grupy alergenów obecnych w powietrzu przez cały rok, z uwzględnieniem szczególnie wysokich stężeń w okresie letnio-jesiennym. Zarodniki grzybów pleśniowych są bardzo małe (ok. 3-10 μm), dzięki czemu łatwo przedostają się do dolnych dróg oddechowych i mogą wywoływać choroby takie jak astma lub nieżyt nosa.

Z niewiadomych przyczyn dzieci są bardziej wrażliwe na alergeny pleśni niż dorośli. W przypadku zarodników grzybów również istnieje podział na zewnątrzdomowe i wewnątrzdomowe, które różnią się zawartością w powietrzu w ciągu roku. W przeciwieństwie do zewnątrzdomowych unoszą się w powietrzu przez cały rok i są obecne głównie w pomieszczeniach zamkniętych, nieprzewiewnych o dużej wilgotności, słabej wentylacji oraz z niewielkim dostępem do światła, np. w piwnicy, drewnianych domkach, altanach, pralniach.