Zależni od innych
Wraz z wiekiem ludzie starsi stają się coraz mniej sprawni i samodzielni, a tym samym bardziej zależni od innych. Starość to również większa świadomość zbliżającego się końca życia i związany z tym lęk, konieczność dostosowania się do przemian:
- społecznych,
- cywilizacyjnych,
- kulturowych.
To także utrata bliskich i utrata poczucia bycia osobą użyteczną i potrzebną. Te czynniki obniżają zdolność osób starszych do obrony samych siebie, przez co stają się grupą szczególnie narażoną na przemoc, niejednokrotnie ze strony najbliższych lub opiekunów. Rzadko też szukają pomocy. To właśnie relacje rodzinne są jednym z powodów, dla których tak się dzieje. Uczucie wstydu, lęk i strach przed sprawcą, który nierzadko jest jedynym opiekunem, poczucie winy płynące z przekonania, że się zasłużyło na złe traktowanie oraz obawa przed umieszczeniem w ośrodku opieki, sprawiają, że przeżywają swój ból i cierpienie w milczeniu.
Przejawy przemocy
Z badań Instytutu Psychologii PAN z 2009 roku wynika, że najczęstszą formą przemocy wobec starszych jest przemoc psychiczna i ekonomiczna, choć zdarzają się także przypadki przemocy fizycznej i seksualnej. Do najczęściej występujących form przemocy w rodzinie, dotykających osoby starsze, innych niż dla całej populacji należy:
- izolowanie (11,6%),
- zabieranie pieniędzy (14,2%),
- wytykanie niepełnosprawności (13,2%),
a poza rodziną:
- izolowanie (46,7%),
- zabieranie i wykorzystywanie ich pieniędzy (51,5%),
- wytykanie niesprawności fizycznej i psychicznej (48,5%) (PAN 2009 a, b).
Czytaj też: Opieka nad osobami starszymi - o czym należy pamiętać?
Oprawcy
Wyniki badań pokazują, że sprawcami przemocy wobec starszych w rodzinie są najczęściej:
- współmałżonek (43%)
- dzieci, w tym częściej syn (28,6%) niż córka (20%),
- wnuki.
Poziom świadomości i wiedzy na temat przemocy w grupie seniorów jest najniższy z całej populacji, a odsetek osób usprawiedliwiających, a więc akceptujących przemoc oraz stopień zakorzenienia stereotypów związanych z dopuszczalnością jej stosowania drastycznie rośnie wraz z wiekiem.
Przemoc wobec starszych
W ramach kampanii powstał przekaz medialny i informator adresowany do świadków przemocy. Mieszkańcy Warszawy mogą zauważyć plakat na tyłach autobusów miejskich oraz w instytucjach i organizacjach miejskich. Emitowane są także spoty radiowe w Radiu Dla Ciebie, 30 sekundowy film na ekranach LCD w autobusach i tramwajach miejskich, 30 sekundowy film w telewizji ogólnopolskiej i kinach. Ambasadorami kampanii zostali aktorzy: Pan Witold Dębicki i młody aktor - Konrad Eleryk.
Więcej informacji na temat kampanii można uzyskać na stronie internetowej Fundacji Projekt Starsi: www.projektstarsi.pl lub pod numerem telefonu: 537 375 505.