Opatrunki na rany stanowią bardzo szeroką paletę produktów. Wymienić można zwykłe plastry na rany, skaleczenia i zadrapania, opatrunki hydrożelowe, opatrunki koloidowe, opatrunki na rany pooperacyjne, a do tego opatrunek na oparzenia i owrzodzenie alginianowy oraz hydrowłóknisty, czy opatrunek żelowy na stłuczenia.
Opatrunki na rany i zadrapania
Opatrunki na rany dobieramy pod kątem charakteru urazów. Ważny jest:
- rodzaj rany (cięta, kłuta, szarpana itd.),
- głębokość rany,
- sposób gojenia (rychłozrost, ziarninowanie, gojenie pod strupem)
- i etap gojenia się (faza wysięku, ziarninowania etc.).
Istotny jest także fakt, czy doszło do skażenia rany. Musimy też wiedzieć, czy dany rodzaj rany wymaga środowiska wilgotnego (np. rany odleżynowe) czy suchego (np. rany pooperacyjne).
Czytaj także: Rodzaje opatrunków – opatrunki specjalistyczne, plastry, opatrunek jałowy
Plastry na rany – rodzaje
Ze względu na materiał i technologię wykonania wyróżniamy między innymi następujące opatrunki (plastry) na rany:
- opatrunki na rany - hydrożelowe,
- opatrunki na rany - hydrokoloidowe,
- opatrunki na rany - hydrowłókniste,
- opatrunki na rany - alginianowe,
- opatrunki na rany - poliuretanowe,
- opatrunki na rany - z zawartością srebra.
Opatrunki hydrożelowe
Opatrunki hydrożelowe służą do opatrywania ran martwiczych - oparzeń, owrzodzeń i odleżyn. Opatrunki hydrożelowe należą do licznej grupy opatrunków aktywnych. Nie tylko zabezpieczają przed urazami i zabrudzeniami, ale przede wszystkim pomagają utrzymać odpowiednio wilgotne a przy tym czyste środowisko rany. Składające się w większości z wody opatrunki hydrożelowe chłodzą i łagodzą ból. Pochłaniają wysięk, zmiękczają i rozpuszczają tkankę martwiczą, umożliwiają oddychanie, zapobiegają namnażania się bakterii. Są przezroczyste, co pozwala na obserwowanie stanu rany bez konieczności zmiany opatrunku.
Sprawdź: Odkażanie ran – czym przemyć ranę i jak o nią dbać?
Opatrunek na oparzenia – alginianowy i hydrowłóknisty
Wspomniane opatrunki hydrożelowe stosowane są między innymi na oparzenia. Ale nie tylko one. Jako opatrunek na oparzenia wykorzystany może też być opatrunek alginianowy. Co to takiego? Opatrunek alginianowy wytwarzany jest z polisacharydów syntezowanych z glonów morskich. Związki te mają postać włókien. W kontakcie z raną pochłaniany wysięk zostaje sprowadzony do postaci żelu, który otacza włókna. Efekt: oczyszczenie rany i utrzymanie wilgotnego środowiska. Na podobnej zasadzie stosuje się jako opatrunek na oparzenia specjalne płytki lub taśmy hydrowłókniste. Także i w tym przypadku włókna tworzą w kontakcie z wydzieliną z rany specjalny żel. Jednak w odróżnieniu od opatrunków alginianowych, w tym przypadku wysięk zamykany jest wewnątrz struktury żelu.
Zobacz: Opatrywanie ran – rodzaje opatrunków i zmiana opatrunku na ranie
Opatrunki koloidowe
Opatrunki koloidowe (hydrokoloidowe) stosowane są do opatrywania ran pourazowych oraz odleżynowych czy pooparzeniowych, z wysiękiem małym lub średnim, znajdujących się w końcowej fazie oczyszczania lub w fazie budowania nowej tkanki. Opatrunki koloidowe zbudowane są z dwóch warstw. Zewnętrzna, nieprzepuszczająca wody, ale zapewniająca wymianę gazową, zabezpiecza przed urazami mechanicznymi i zabrudzeniami. Kluczowa jednak jest warstwa wewnętrzna, mająca kontakt z raną. Jest to samoprzylepna substancja, która wchłania wydzielinę z rany i pod jej wpływem zamienia się w żel. Wysięk zostaje tym samym „zamknięty” w strukturze żelu, a całość zapewnia ranie odpowiednio wilgotne środowisko.
Opatrunek parafinowy
Opatrunek parafinowy wykorzystywany jest w terapii ran chronicznych, trudno gojących się – pourazowych, odleżynowych, owrzodzeniowych, oparzeniowych. Jak sama nazwa wskazuje, opatrunek parafinowy nasączony jest parafiną – mieszaniną węglowodorów pochodzących z ciężkich frakcji ropy naftowej lub węgla brunatnego. Opatrunek parafinowy zapewnia odpowiednie nawilżenie rany. Parafina jednocześnie zapobiega przyklejaniu się plastra.
Opatrunek żelowy na stłuczenia
Mianem stłuczenia określamy obrażenia znajdujących się pod skórą tkanek miękkich – mięśni, stawów, okostnej a także naczyń krwionośnych, bez jednoczesnego przerwania ciągłości skóry. Opatrunek żelowy służy do „okładania” stłuczeń. W kontakcie z miejscem urazu działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przede wszystkim – przeciwobrzękowo. Opatrunek żelowy zazwyczaj ma formę okładu, nie jest więc zakładany na trwałe, a jedynie na kilkanaście minut. W przypadku stłuczeń, opatrunek żelowy stosujemy na zimno, chłodząc wcześniej okład w lodówce przez około 2 godziny.
Opatrunki na rany pooperacyjne
W odróżnieniu od wymienionych wyżej, opatrunki na rany pooperacyjne mają do spełnienia nieco inne zadanie. Opatrunki na rany pooperacyjne stosowane są w tzw. terapii suchej, co oznacza że mają pomóc utrzymać suche środowisko rany. Jest to związane między innymi ze sposobem zrastania się ran operacyjnych, które są zespalane niejako „na siłę”, a więc za pomocą nici chirurgicznych. Opatrunki na rany pooperacyjne pochłaniają ewentualny wysięk, przy czym warstwa chłonna odseparowana jest od rany specjalną siateczką. Dzięki temu środowisko rany pozostaje suche, a opatrunek nie przywiera do niej, co ułatwia jego zmianę.