Czym jest osteoporoza?
Osteoporoza to choroba wpływająca na niszczenie kości. Ich objętość się nie zmienia, ale zmniejsza się ich gęstość. W efekcie kości stają się bardziej kruche, a przy tym podatne na złamania. Na rozwój tej choroby szczególnie narażone są osoby po 70 roku życia, jak również kobiety po menopauzie, pacjenci leczeni długotrwałą sterydoterapią czy osoby cierpiące na zaburzenia endokrynologiczne, takie jak nadczynność tarczycy lub cukrzyca. Przez długi czas, osteoproza nie daje prawie żadnych objawów. Często jej rozpoznanie stawiane jest na zaawansowanym etapie, gdy dochodzi do złamań kości. Najczęsciej złamania dotyczą kręgów, szyjki kości udowej lub kości przedramienia. [1]
Jak można uchronić się przed rozwojem osteoporozy?
- Dieta – powinna być bogata w wapń. Paradoksalnie nie wymaga ona zwiększenia podaży białka pochodzenia zwierzęcego, ponieważ powoduje ono znaczny wzrost wydalania wapnia z moczem. Warto zadbać aby w codziennej diecie znalazły się warzywa strączkowe, brokuły, brukselka, orzechy, kasza gryczana, przetwory zbożowe oraz nasiona słonecznika. Można też zadbać o częstsze spożywanie ryb morskich, które zawierają w sobie witaminę D. Jednak są to ilości niewystraczające aby zaspokoić dzienne zapotrzebowanie na ten związek.
- Aktywność fizyczna – badania naukowe dowodzą, że aktywność fizyczna nie tylko hamuje procesy niszczenia kości, jak również wspomaga procesy ich budowy. Dodatkowo odpowiedno dobrany trenieng, np. zajęcia na basenie, pozwalają odciążyć układ stawowy. Nieocenione są także ćwiczenia oporowe, spacery i gimanstyka, które zmniejszają ryzyko złamań. Należy jednak pamiętać, że ćwiczenia należy odpowiednio dobierać do swojej kondycji oraz zdrowia. Warto rozważyć konsultację z fizjoterapeutą, który podpowie jaki rodzaj aktywności w danym przypadku będzie trafnym wyborem.
- Suplementacja wapnia i witaminy D3 – szacuje się, że polska dieta zawiera nawet o 50% mniej wapnia, niż jego zalecane dobowe spożycie. Dodatkowo, nasze warunki klimatyczne uniemożliwiają utrzymanie prawidłowego poziomu witaminy D3, która jest produkowana w skórze pod wpływem promieni słonecznych. Dlatego tak ważna jest suplementacja tych związków. Przykładem prepratu pokrywającego zapotrzebowanie na wapń i witaminę D3 jest OsteoMax D3 + K2. Powinien być on przyjmowany dwa razy dziennie do posiłku. Szacuje się, że aktywność fizyczna oraz suplementacja witaminy D3 są w stanie zapobiec nawet połowie późniejszych złamań osteoporotycznych.
- Utrzymanie prawidłowej masy ciała – wymaga znalezienie złotego środka, ponieważ ani nadwaga, ani niedowaga nie mają znaczenia jako profilaktyka osteoprozy, a wręcz zwiększają ryzyko jej wystąpienia. Dlatego najlepiej aby BMI (Body Mass Index) mieściło się w przedziale od 20 do 25. W internecie łatwo znaleźć kalkulator, który umożliwi ocenę własnego BMI.
- Rezygnacja z używek – niestety zarówno kawa, herbata, cola, papierosy jak i alkohol sprzyjają rozwojowi osteoprozy. W związku z tym warto sporóbować ograniczyć, jeśli nie zrezygnować całkowicie z tych substancji. Pozwoli to na dłuższe cieszenie się zdrowym układem kostnym. [2]
Czy istnieje szansa na całkowite wyleczenie?
Osteoporoza to też częściowo efekt starzenia się organizmu, dlatego nie można w 100% wyleczyć się z tej choroby. Możliwe jest jednak zahamowanie jej przebiegu. Oprócz zastosowania się do powyższych podpuntków, w momencie rozpoznania choroby wdrażane jest odpowiednie leczenie. Obecnie na rynku dostępnych jest wiele preparatów spowalniających postęp zmian osteoporotycznych. Terapia najczęsciej musi być prowadzona do końca życia, dodatkowo wymaga ciągłej kontroli parametrów gospodarki wapniowo – fosforanowej oraz dopasowania odpowiednich dawek. [2]
Jakie leki są dostępne w terapii osteoporozy?
Podstawowym filarem leczenia jest suplementacja wapnia i witaminy D3, o czym wspomniano powyżej. Dodatkowo istnieje wiele preparatów, które są powszechnie stosowane w terapii osteoporozy. Warto wspomnieć przynajmniej o kilku z nich aby zobrazować w jaki sposób działają.
Bifosfoniany, to leki zmniejszające tempo utraty tkanki kostnej. Mają potwierdzoną skuteczność w zmniejszeniu ryzyka złamań osteoporotycznych. Preparaty stosuje się doustnie raz w tygodniu lub nawet raz w miesiącu.
Ranelinian strontu, działa również na zahamowanie niszczenia kości, ale dodatkowo stymuluje ich budowę. Przyjmuje się go doustnie każdego dnia.
Raloksyfen oddziałuje na receptory dla estrogenów. Co więcej wykazuje także działanie profilaktyczne pod względem raka piersi, w przeciwieństwie do hormonalnej terapii zastępczej, która zwiększa ryzyko wystąpienia tego nowotworu. [3]
Bibliografia:
- Interna Szczeklika – mały podręcznik 2018/2019; Gajewski Piotr, Szczeklik Andrzej; Medycyna Praktyczna;Kraków; 2018
- Osteoporoza. Postepowanie profilaktyczne, diagnostyczne i lecznicze. Wytyczne dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, K. Buczkowski, S. Chabicz, W. Horst-Sikorska, A. Jaroszyński, J. Siebert, M. Tałataj, M. ignaszak - Szczepaniak, P. Kardas, Forum Medycyny Rodzinnej 2012:6(4): 153-160.
- Osteoporoza; Guła Z., Korkosz M.; www.mp.pl