Rozmowa z dr n. med. Jackiem L. Pypciem – wiceprezesem Okręgowej Rady Lekarskiej w Łodzi, szefem Komisji Stomatologicznej łódzkiej Okręgowej Izby lekarskiej.
Prognozowane zmiany demograficzne w Polsce świadczą, że w gabinetach lekarskich co raz częściej będą się pojawiać pacjenci w wieku emerytalnym. Obecnie mamy już 6 mln osób powyżej 65. roku życia , a w 2030 r. będzie ich ok. 8 mln. Badania statystyczne wskazują że w 2050 r. liczba seniorów wzrośnie do poziomu 11 mln co będzie stanowić 1/3 społeczeństwa. Z drugiej strony wydłużenie życia Polaków należy traktować jako wielkie osiągnięcie cywilizacji. Dane za ostatnie dwie dekady wskazują że życie mężczyzn wydłużyło się o ok. 8 lat, a kobiet o 7 lat. Wpłynęło na to wiele czynników, a głównie zmiana stylu życia, dostęp do najnowocześniejszych metod diagnostycznych i terapeutycznych, nowych technologii lekowych, dużo lepiej wykształconej kadry medycznej i nowoczesnych ośrodków leczniczych i rehabilitacyjnych.
Panie Doktorze, ryzyko jakich schorzeń jamy ustnej wzrasta znacząco po 50. roku życia?
Starzejące się społeczeństwo to wyzwanie dla medycyny z powodów zwiększonej częstości występowania z wiekiem schorzeń wielonarządowych i onkologicznych. Głównie z wiekiem zwiększa się ilość chorób krwi w tym białaczek limfatycznych, cukrzycy, chorób układu sercowo-naczyniowego, oddechowego, schorzeń stawów, nerek i zaburzeń żołądkowo-jelitowych, zaburzeń hormonalnych, zmęczenia fizycznego, stresu i złego odżywiania. To w jamie ustnej pojawiają się pierwsze objawy chorób ogólnoustrojowych (różne choroby układu pokarmowego, oddechowego, oczu, skóry oraz zaburzenia nerwowe i psychiczne). To tam występujące ogniska zakażenia w zębach ze zmianami próchnicowymi, zgorzelą miazgi i ropniami okołowierzchołkowymi maja wpływ na rozwój chorób poprzez zakażenia tzw. odogniskowe wielu narządów.
Znany jest przykład prezydenta Stanów Zjednoczonych, który w roku 1919 zmarł z powodu ogólnej infekcji organizmu pochodzenia zębowego. Ryzyko zmian chorobowych w zębach i błonie śluzowej jamy ustnej w wieku senioralnym związane są z powolnym ścieraniem tkanek twardych, a poprzez to narażenie zęba na infekcje bakteryjne. Pojawiające się u ludzi starszych choroby systemowe (cukrzyca, osteoporoza, zaburzenia ilości i funkcji granulocytów, zaburzenia żołądkowo-jelitowe choroba wrzodowa) są bardziej narażeni na rozwój parodontopatii. Zmiany w przyzębiu jamy ustnej występują często w przypadkach nieprawidłowości i destrukcji aparatu zawieszeniowego zęba i wyrostka zębodołowego po długotrwałym noszeniu uzupełnień protetycznych w postaci protez, mostów i koron.
Na jakie symptomy seniorzy powinni być wyczuleni. Jakie są pierwsze sygnały, których pojawienie się powinno skutkować niezwłoczną wizytą u stomatologa?
Pierwsze symptomy występujące w jamie ustnej, na które pacjenci powinni zwrócić uwagę to:
- pieczenie i suchość błony śluzowej jamy ustnej,
- nieprzyjemny zapach z ust,
- nadwrażliwość zębów i śluzówki na bodźce termiczne i pokarmowe (słodkie, kwaśne, słone),
- zaburzenia zgryzowe i dolegliwości ze strony stawów skroniowo-żuchwowych
- oraz oczywiście dolegliwości bólowe ze strony tych tkanek.
Czytaj też: 7 sposobów na własne zęby na dłużej
A jakie są zalecenia profilaktyczne dla osób starszych? Jaka jest rola witamin i minerałów dla zdrowia jamy ustnej?
Zalecenia profilaktyczne dla osób starszych to :
- uzupełnienie soli mineralnych, które odgrywają istotna rolę w procesach fizyczno-chemicznych ustroju.
Regulują one ciśnienie osmotyczne płynów ustrojowych, utrzymują równowagę kwasowo-zasadową, sprzyjają czynnościom wydzielniczym gruczołów i czynności narządów wydalniczych oraz warunkują budowę tkanek twardych (kości i zębów). Najważniejsza jest podaż ilościowa soli wapnia, fosforu i witaminy D. - Istotnym czynnikiem jest znaczenie wody dla zębów która polega na zawartości w niej soli mineralnych wapnia, fosforu fluoru i tzw. pierwiastków śladowych.
- Udowodniony został związek przyczynowy powstawania próchnicy zębów z niedoborem witamin A, B, C i D oraz witaminy E, której niedobór może mieć wpływ na szczelność, spoistość i sprężystość ścian naczyń włosowatych i ozębnej.
Najlepiej więc spożywać jarzyny i owoce w stanie surowym albo tylko parzone czy gotowane w małej ilości wody.
Wszyscy wiemy, że np. gryzienie długopisu niszczy zęby. Jakie jeszcze nawyki i czynności, które wykonujemy codziennie, czasem mechanicznie i bez zastanowienia, sprawiają, że szkodzimy swojej jamie ustnej? Czy są jakieś sposoby na ich zwalczanie?
Wszystkie te nawyki to tzw. parafunkcje. jako odruch warunkowy mięśni mimicznych twarzy i mięśni szpary ustnej. Poza nimi pozostają czynności żucia, połykania, mowy kichania, kaszlu. Nabywamy je w ciągu całego życia i związane są w wielu przypadkach ze sposobem życia, urazami, stresem oraz zaburzeniami zgryzowymi, występującymi u osób starszych po utracie uzębienia w zakresie zębów trzonowych i przedtrzonowych oraz wadliwych wypełnień protetycznych i zębowych. Z innych często spotykanych parafunkcji to:
- obgryzanie paznokci i skórę paznokciowych,
- wciąganie wargi dolnej,
- nagryzanie fajki, ołówka.
Leczenie parafunkcji związane jest z wybiórczym szlifowaniem zębów, protezowaniem, szynowaniem, psychoterapią, podażą środków uspokajających i leczeniem stawu skroniowo-żuchwowego.
źródło: www.panaceum.lodz.pl
Łódzkie spotkania stomatologiczne to coroczna doszkalająca konferencja medyczna. To ważne wydarzenie, organizowane przez Okręgową Izbę Lekarską w Łodzi, doceniane przez lekarzy dentystów z całego kraju.