Emerytury mundurowe - wojskowe i policyjne - zmiany

Emerytury mundurowe dla osób, które służyły w wojsku i milicji latach w 1944-90, uległy od 1 października 2017 r. radykalnej obniżce. Zobacz, jakie zmiany w emeryturach mundurowych przyniosła tzw. ustawa dezubekizacyjna, kto podlega pod nowe przepisy, na jaką maksymalnie emeryturę wojskową i emeryturę policyjną będzie można liczyć.
Spis treści

Emerytury mundurowe

16 grudnia 2016 roku Sejm przyjął tzw. ustawę dezubekizacyjną (wprowadzającą zmiany w ustawie z 1994 r. o emeryturach poszczególnych służb państwowych), która obniża emerytury mundurowe, a także renty za okres „służby na rzecz totalitarnego państwa”, liczony od 22 lipca 1944 do 31 lipca 1990 roku. Art. 13b ust.1 zmienionej ww. ustawy z roku 1994  dokładnie  wymienia cywilne i wojskowe formacje, na rzecz których służba w ww. okresie jest traktowana właśnie jako służba na rzecz totalitarnego państwa. Na jej mocy ustalony został górny pułap wysokości emerytur mundurowych, a także rent, do poziomu średniego świadczenia wypłacanego przez ZUS. To istotne zmiany w polskim systemie emerytalnym.

W przypadku emerytur mundurowych jest to około 2 tys. zł brutto, w przypadku rent – ok. 1500 zł brutto. Ustawa wprowadza regulację, w myśl której za każdy rok służby w latach 1944-90 przysługuje 0 procent podstawy wymiaru. Wcześniej było to 0,7 procenta.

Zmiany w emeryturach mundurowych

Nowelizacja ustawy, której przedmiotem są emerytury mundurowe, czyli także:

uchyla art. 15b starej ustawy w brzmieniu:

„W przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. (…) i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi:

  • 0,7% podstawy wymiaru – za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944–1990;
  • 2,6% podstawy wymiaru – za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz pkt 2–4.

Zamiast uchylonego artykułu 15b, w ustawie o emeryturach mundurowych pojawia się nowy art. 15c w brzmieniu:

„W przypadku osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi:

  • 0% podstawy wymiaru – za każdy rok służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b;
  •  2,6% podstawy wymiaru – za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz 2–4.

Obniżenie emerytur mundurowych

Celem zmian, wprowadzonych w przedmiotowej ustawie było przede wszystkim pozbawienie osób, pełniących służbę na rzecz państwa totalitarnego czyli w okresie 22.07. 1944-31.07.1990 uprawnień emerytalnych za każdy rok służby w tym okresie.

W znowelizowanej ustawie o emeryturach mundurowych zapisano też między innymi, że:

  • wysokość emerytury mundurowej osób, pełniących służbę na rzecz totalitarnego państwa nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ogłoszonej przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art.15c ust.3 ww. ustawy),
  • aby ustalić wysokość emerytury w takich przypadkach, organ emerytalny musi wystąpić do Instytutu Pamięci Narodowej z wnioskiem o sporządzenie informacji o przebiegu służby danej osoby (art. 15c ust. 4 ww. ustawy),
  • przepisów pozbawiających funkcjonariuszy emerytury nie stosuje się, jeżeli osoba, o której mowa w tych przepisach, udowodni, że przed rokiem 1990, bez wiedzy przełożonych, podjęła współpracę i czynnie wspierała osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego (art. 15c ust.5 ww. ustawy).

Zobacz: Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym mundurowych

Kogo dotknie obniżenie emerytur mundurowych?

Kogo obejmie obniżenie emerytur mundurowych? Ustawa obejmuje funkcjonariuszy:

  • Służby Bezpieczeństwa,
  • jednostek Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
  • jednostek Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego
  • jednostek Ministerstwa Obrony Narodowej w tym Wojskowej Służby Wewnętrznej, Wojsk Ochrony Pogranicza
  • Służby Celno-Skarbowej.

Nowymi przepisami o obniżeniu emerytur mundurowych objęci zostaną też między innymi wykładowcy i słuchacze Wyższej Szkoły Oficerskiej w Legionowie czy Centrum Wyszkolenia MSW.

Ważne: osobom, którym w dniu wejścia w życie przedmiotowej ustawy przysługiwały emerytury i renty na podstawie dotychczasowych przepisów, wysokość świadczeń ustalono na nowo z urzędu (czyli z mocy prawa).

Emeryci mundurowi

Obniżenie emerytur mundurowych czeka przynajmniej 50 tysięcy byłych funkcjonariuszy. Weryfikacją stażu mundurowych emerytów w czasach PRL zajmuje się Instytut Pamięci Narodowej. W lutym 2017 roku Zakład Emerytalno-Rentowy MSW przekazał do IPN dane 191 680 byłych funkcjonariuszy. Po ich analizie, IPN wystawił 48 666 informacji o przebiegu służby, potwierdzających fakt „służby na rzecz totalitarnego państwa” w rozumieniu ustawy o emeryturach mundurowych.

Co z pozostałymi? W przypadku ponad 33 tys. osób nie stwierdzono służby na rzecz organów PRL, natomiast jeśli chodzi o pozostałych 109 tysięcy – nie odnaleziono dokumentów osobowych,

Zajmując się emeryturami mundurowymi, IPN przeanalizował też wnioski Biura Emerytalnego Służby Więziennej, dotyczące 29 446 byłych funkcjonariuszy. W 1483 przypadkach stwierdzono „służbę na rzecz totalitarnego państwa”, w 5859 przypadkach takiego faktu nie stwierdzono, jeśli zaś chodzi o pozostałe 22 tys. osób – nie odnaleziono dokumentów osobowych.

Obniżenie emerytury mundurowej - odwołania

Od decyzji o obniżeniu emerytury mundurowej przysługuje odwołanie do sądu. Byli funkcjonariusze organizują się na forach, istnieje już:

  • forum policyjne emerytury,
  • forum wojskowe emerytury.

Swoje usługi w tym zakresie zaczęły reklamować kancelarie prawne. Osoby, które chcą się odwołać w sprawie obniżenia emerytury policyjnej lub emerytury wojskowej, mogą skorzystać z gotowych wzorów, dostępnych między innymi na stronie Federacji Stowarzyszeń Służb Mundurowych RP.

Czytaj też: